Το σπήλαιο Παραθύρα ή Ανυφαντή

» Λέγεται και του Ορνέρου ενώ ήταν κρυσφύγετο και στον Εμφύλιο

Στην ιστορία αναφέρεται σαν τόπος καταφυγής κατά την τουρκοκρατία και το σπήλαιο του Ορνέρου ή Ορνού όπως πολλοί το ονομάζουν ή Ορνιού. Μάλιστα γίνεται αναφορά ότι και σε αυτό το σπήλαιο είχε υπερασπιστεί ο Δαμινός γυναικόπαιδα στην περίοδο αυτή.
Παρ’ ότι όπως ανάφερα ερεύνησα πολύ δεν μπόρεσα να βεβαιωθώ που και ποιο ήταν αυτό το σπήλαιο. Στην απόκρημνη τοποθεσία Ντάμπια και στη χαράδρα Χωστή Β.Α. του Κεφαλά, μου αναφέρθηκε ότι υπάρχει το σπήλαιο αλλά έχει φράξει η είσοδος του από καταπτώσεις λιθών και χωμάτων.

Παλαιότεροι επιμένουν στην άποψη ότι το σπήλαιο ευρίσκεται στην αντίθετη πλευρά, δηλαδή νότια του Κεφαλά, και ότι το πιθανότερο είναι πως είναι το ίδιο με την Παραθύρα ή κάποιο άλλο πιο κοντά στην Γεωργιούπολη με την ονομασία Γκαλόπης.
Γεγονός είναι ότι τα ιστορικά γεγονότα συνέβησαν εκεί όπως και τα άλλα γεγονότα ή περιστατικά στα οποία θα αναφερθώ.

Αν κατευθυνόμεθα με κάποιο πλεούμενο από την Γεωργιούπολη προς Ομπρόσγιαλο ή την άκρη του Δραπάνου θα αντιληφθούμε στην απόκρημνη βραχοπλαγιά δύο μεγάλα ανοίγματα. Είναι το σπήλαιο της Παραθύρας ή Ανυφαντή.

Το κάτω άνοιγμα, δίπλα στην επιφάνεια της θάλασσας, είναι η είσοδος του σπηλαίου και το επάνω είναι ο φεγγίτης, ή παράθυρα.

Για το σπήλαιο του Παραθύρα ηλικιωμένοι από την περιοχή διηγούνται πως και εδώ υπήρξε θυσία Χριστιανών κατοίκων του Κεφαλά, και της ευρύτερης περιοχής ίσως και από τον τότε Αλμυρό (Γεωργιούπολη). Ενενήντα τρία γυναικόπαιδα είχαν καταφύγει εδώ με πλεούμενο αλλά οι Τούρκοι τους αντελήφθησαν και με πολεμικά τους καράβια τους πολιορκούσαν για ημέρες από τον κόλπο του Αλμυρού. Οι τροφές όμως των εγκλωβισμένων κράτησαν μόνο μια εβδομάδα και παρά τους κανονιοβολισμούς των τουρκικών πλοίων επιχείρησαν νύχτα να διαφύγουν πεινασμένοι και εξουθενωμένοι. Τότε όσοι δεν σκοτώθηκαν από τους κανονιοβολισμούς καταλύθηκαν από το τουρκικό μαχαίρι. Μόνον ένας παπάς που γνώριζε καλό κολύμπι, και κατά την παράδοση έκανε μακροβούτι σαράντα μέτρων και πλέον, τους ξέφυγε κολυμπώντας με αυτόν τον τρόπο και βγήκε στον Αλμυρό και διηγήθηκε την ιστορία.
Εδώ κρύφτηκε αρκετές φορές κατά τον εμφύλιο πόλεμο και ο καπετάν Γιώργης Τζομπανάκης από το Κόκκινο Χωριό μόνος ή μαζί με συντρόφους του ή άλλοι αντάρτες, αλλά και σε άλλα σπήλαια στην ίδια περιοχή και πιο ψηλά με πρόσβαση από τον Κεφαλά ή στο σπήλαιο Αβρονιές προς Γεωργιούπολη ή ψηλότερα στο σπηλιαράκι του Μαρούση για να αποφύγουν τα αποσπάσματα Χωροφυλακής που ερευνούσαν γι’ αυτούς.
Στη δεύτερη επίσκεψη σε αυτό αντιληφθήκαμε μια μεγάλη πέτρα στο δάπεδο που με την μετακίνησή της αποκαλύφθηκε μια κάθοδος σε ένα μεγάλο σπηλαιώδες δωμάτιο όπου κρυβόταν οι αντάρτες στον εμφύλιο. Υπολείμματα ήταν κάποια αλουμινιένια τσικάλια, παγούρι κομμένο ώστε να αποτελεί κρύπτη προφανώς χρημάτων, κουβάς με πίσσα, για φωτισμό, ή τι άλλο;

Ακόμη σε καλάμι στηριγμένο οριζόντια κρεμόταν πουκάμισο που με την επαφή με αυτό έγινε στάχτη και κάποια άλλα.
Τα διατηρώ για ενθύμιο στη συλλογή μου.

Κατά διήγηση όμως του υπερήλικα αντάρτη του εμφυλίου πολέμου Γιάννη Λιονάκη υπάρχει άλλη σπηλιά που εισέρχεται σε αυτήν λίγο η βάρκα και μετά ανεβαίνει ανηφορικά και γυρίζει πίσω που λέγεται Γκαλόπη, και ευρίσκεται πιο κοντά στην Γεωργιούπολη από την Παραθύρα. Αυτήν θεωρεί σαν την σπηλιά του Ορνέρου. Όπως πρόσφατα μου διηγήθηκε ο Νίκος Ορφανάκης, το 1946, παιδί τότε, πήγε μαζί με έναν άλλο κάτοικο του Κεφαλά ως το σπήλαιο αυτό για να το ερευνήσουν από περιέργεια και γιατί είχαν ακούσει από τους γερόντους διάφορες ιστορίες. Δεν είχαν μαζί των τα απαιτούμενα εφόδια και τα φωτιστικά των ήταν ελάχιστα.
Κοιτάζοντας ψηλά μέσα στο σπήλιο ο Νίκος είδε από μια σχισμή να ξεπροβαίνει κάτι παράξενο.

Ο Νίκος ανέβηκε στην πλάτη του συντρόφου του και με πολύ κόπο σκαρφάλωσε ακόμη πιο ψηλά όπου από την σχισμή είδε με μεγάλη του έκπληξη να ξεπροβαίνει κάτι με σχέδια και γράμματα και όταν πρόσεξε καλύτερα αντιλήφθηκε πως πρόκειται για ένα σπαθί. Το σπαθί είχε στο φουκάρι ωραία σχέδια και στη λάμα αραβικά γράμματα. Πιο μέσα ακόμη αντιλήφθηκε και ένα λαϊνάκι περίεργο και όταν το έπιασε στα χέρια του φάνηκε αδικαιολόγητα βαρύ και όπως λέει “εκουζουλάθηκε”, νομίζοντας πως έκαμε την τύχη του αφού υπολόγιζε νάχει μέσα κάποιο θησαυρό. Το λαϊνάκι τελικά ανοίχτηκε. Είχε βούλωμα από μολύβι και κάποιο υγρό ο θησαυρός. Κάποιο ακριβό άρωμα ή κάποιο οξύ ήταν το περιεχόμενό του.

Ένας από τους θρύλους που αναφέρονται σε αυτό το σπήλιο και που ήταν γραμμένος σε ένα πολύ παλιό χειρόγραφο βιβλίο που χάθηκε είναι η ιστορία με Σαρακηνούς πειρατές. Γύριζαν από μια επιδρομή των στην Αίγυπτο και εγκλωβίστηκαν στον κόλπο της Γεωργιούπολης από άλλους πειρατές. Αναγκάσθηκαν να κρύψουν στο σπήλιο τούτο ένα μέρος της λείας των, ένα θησαυρό μέσα στον οποίο συμπεριλαμβανόταν και μια μούμια. Εξοντώθηκαν όμως από τους πολιορκητές τους και έτσι ο θησαυρός έμεινε εκεί.