Το σπήλαιο των Ελεφάντων

Διάβασα με προσοχή την εξαγγελία του φιλοπρόοδου δημάρχου Αποκορώνου κ. Κουκιανάκη για δημιουργία καταδυτικού πάρκου στο παγκοσμίου φήμης και ενδιαφέροντος σπήλαιο των Ελεφάντων με προϊστορικά απολιθώματα και πανέμορφους σταλαγμίτες και σταλακτίτες.
Ήδη, όπως, αναφέρει, έχει εξασφαλίσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις και εγκρίσεις που απαιτούνται και αιτείται τη συνδρομή του πάντα πρόθυμου να βοηθήσει σε κάθε αναπτυξιακή προσπάθεια περιφερειάρχη Κρήτης κ. Αρναουτάκη, για εξεύρεση πόρων. Ευχόμαστε να υλοποιήσει το φιλόδοξο πράγματι αυτό στόχο.
Στην ανακοίνωση αυτή απαντά ο φίλος Γιάννης Χατζηδάκης, πρώην δήμαρχος Βάμου, που συχνά διαβάζουμε στα “Χ.Ν.” τις ενδιαφέρουσες απόψεις του για ό,τι απασχολεί τον τόπο μας και όχι μόνο.
Δεν υπεισέρχομαι σε λεπτομέρειες του δημοσιεύματος. Του γνωρίζω όμως ως Κοκκινοχωριανός, ότι το σπήλαιο των Ελεφάντων δεν βρίσκεται στον κόλπο της Σούδας μεταξύ Κόκκινου Χωριού και Πλάκας όπως αναφέρει, αλλά 500 μ. Ν.Α. του Ακρωτηρίου Δράπανο στη θέση Σαρακίνικα που είναι κτηματική περιφέρεια του Κόκκινου Χωριού. Ανακαλύφτηκε το 1999 από τον Πλακιανό ψαροντουφεκά Μανώλη Ευθυμάκη που δυστυχώς έφυγε πρόωρα από τη ζωή – και στη συνέχεια προβλήθηκε τον Ιανουάριο του 2000 στο STAR TV από τον επαγγελματία δύτη και κινηματογραφιστή Γ. Τζανάκη. Έτσι η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας, σε συνεργασία με το Κέντρο Καταδύσεων Κρήτης και τη βοήθεια των Φίλων του Βυθού οργάνωσε την πρώτη αποστολή εξερεύνησης του σπηλαίου στις 31 Μαρτίου 2000.
Η είσοδος της σπηλιάς έχει πλάτος 9 μ., ύψος 6,5 μ., βρίσκεται σε βάθος 10 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και συνεχίζει σε ένα τούνελ μήκους περίπου 40 μ. Το υπόλοιπο τμήμα μήκους 125 μ. και μέσου πλάτους 25 μ., που αποτελεί την κύρια αίθουσα, έχει κατακλυσθεί εν μέρει από ύδατα που ο πυθμένας τους κυμαίνεται από λίγα εκατοστά ως 4 μ., ενώ το ύψος της οροφής πάνω από την επιφάνεια του νερού ξεπερνά τα 10 μ. Ολη η οροφή της σπηλιάς είναι γεμάτη από σταλακτίτες. Μέσα στο νερό υπάρχουν και πολλοί σταλαγμίτες, γεγονός που υποδηλώνει πως κάποτε το δάπεδο του σπηλαίου δεν καλυπτόταν από νερό. Επίσης ο αέρας μέσα στη σπηλιά είναι αναπνεύσιμος. Το σημαντικότερο όμως εύρημα και εδώ, ήταν ο εντοπισμός παλαιολιθικού υλικού που αποτελείται ως επί το πλείστον από τα οστά ελεφάντων και ένα πολύ μικρό ποσοστό από ελάφια. Η θέση αυτή είναι καινούργια για την Κρήτη και σε σχέση με τις άλλες θέσεις είναι μοναδική κάτω από τη θάλασσα. Το μέγεθος των ελεφάντων από την περιοχή των Χανίων όπως ονομάστηκαν, ήταν μεγαλύτερο από το σημερινό ελέφαντα και μικρότερο από τον πρόγονό του. Ήταν 3 μ. ψηλός με χοντρά οστά και γεροδεμένο σώμα. Η ηλικία του προσδιορίζεται στα 50.000 – 60.000 χρόνια. Η μετανάστευση αυτών των ειδών στον Ελλαδικό χώρο προσδιορίζεται ότι έγινε πριν από 15 εκατομμύρια χρόνια, όταν υπήρξε ενιαία γη από την περιοχή του Ιονίου μέχρι τις ακτές της Μικράς Ασίας.
Τα οστά ελαφιών που βρέθηκαν στο σπήλαιο ανήκουν σε κανονικά ελάφια, αλλά και σε ελάφια νάνους ύψους 30 εκατοστών! Πιστεύεται ότι η υπερβολική αύξηση του πληθυσμού των ελαφιών, που έμοιαζαν πολύ με τις σημερινές κατσίκες, μείωσαν πολύ τα αποθέματα τροφής, με αποτέλεσμα να οδηγήσουν στην εξαφάνιση τους ελέφαντες της περιοχής. Σήμερα στο σπήλαιο βρίσκουν καταφύγιο οι προστατευόμενες φώκιες monachus – monachus καθώς το είδος βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο εξαφάνισης, γι’ αυτό το κάνει πολύ σημαντικό.
Στο σπήλαιο πραγματοποιούνται καταδύσεις μέσω καταδυτικών κέντρων και η εμπειρία είναι πραγματικά μοναδική.
Το σπήλαιο των Ελεφάντων παρουσίασε, όπως αναφέρει ο κ. Χατζηδάκης, τότε δήμαρχος Βάμου, τον Ιούνιο 2000 σε επιστημονική ημερίδα που οργάνωσε στο Ε.Β.Ε.Χ. με βασικό παρουσιαστή τον δρα Γεωλογίας κ. Γιαννόπουλο Β., ο οποίος έχει προσφέρει ανεκτίμητες υπηρεσίες στη χερσαία και θαλάσσια σπηλαιολογία στη χώρα μας, παρουσία του καθηγητή Παλαιοντολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Συμεωνίδη Νικολάου. Ο κ. Γιαννόπουλος έκαμε ανακοίνωση για το σπήλαιο αυτό στο Παγκόσμιο Σπηλαιολογικό Συνέδριο της Ρώμης το 2001 και είχε κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση.
Διάβασα επίσης κείμενο του προέδρου των Φίλων του Βυθού κ. Χάρη Καραβαράκη που, αφού εκφράζει την ικανοποίηση και τη συμπαράσταση στο προτεινόμενο καταδυτικό πάρκο, όπως και όπου αλλού γίνεται παρόμοια προσπάθεια, εκφράζει την απογοήτευσή του για το τέλμα που βρίσκεται η δημιουργία καταδυτικού πάρκου στον Καλαθά Ακρωτηρίου. Παρά τις προσπάθειες δέκα ολάκερων χρόνων και τα κατά διαστήματα σχετικά δημοσιεύματα δεν έγινε δυστυχώς ακόμα τίποτε. Νομίζω ότι πρέπει επί τέλους να πραγματοποιηθεί γιατί θα έχει πολλαπλά οφέλη γενικότερα.
Κλείνοντας αυτό μου το δημοσίευμα κάνω μια πρόταση. Να ονομαστεί ένα τμήμα του σπουδαίου σπηλαίου των Ελεφάντων “Μανώλης Ευθυμάκης”. Έτσι θα τιμάται το όνομα εκείνου που πρώτος το ανακάλυψε.