» Κυριάκος Καλλίνικος Κριτοβουλίδης, εξ Αρμένων Αποκορώνου Χανίων
22 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ 1830
Το ΚΡΗΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ έλαβε διαταγήν του κυβερνήτου της Ελλάδος Ι. Καποδίστρια δια της οποίας ανηγγέλλετο:
« η εγκατάληψις της Κρήτης υπό της Ελληνικής κυβερνήσεως, διότι κατά το πρωτόκολλον του Λονδίνου της 22 Ιανουαρίου 1830, η νήσος αύτη έμεινεν υπό την κυριαρχίαν της Τουρκίας, και δεν πρέπει να προσδοκώσι του λοιπού οι Κρήτες ουδεμία βοήθειαν……..».
22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1830
το ΚΡΗΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ εκ Μαργαριτών Μυλοποτάμου
απηύθυνε προσκλητήριο προς όλους τους συναγωνιστάς,
(γράφει ο Κ. Κ. Κριτοβουλίδης)
« ημείς δεν ευρίσκομεν αλλού την σωτηρίαν μας, παρά εις τα όπλα μας και εις αυτόν τον έντιμον θάνατον και αν η χριστιανοσύνη μας παραδώσει εις την ευσπλαχνίαν των Τούρκων, αφού κατασφάξωμεν απαθώς τας γυναίκας μας, τα τέκνα και τους γέροντάς μας, ας γενώμεν και ημείς θύμα…………..
ύστερα από δέκα ετών εξολοθρευτικόν πόλεμον δια να απαλαχθώσι της φρικτής τυραννίας , έγιναν (οι Κρήτες) ελεεινά θύματα της ωμότητος των απάνθρωπων Τούρκων».
Κ. Κ. ΚΡΙΤΟΒΟΥΛΙΔΗΣ,
Στεφανάκης, Σαουνάτσος, Λιμπρίτης, Καλομενόπουλος, κλποι.
15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1830
Αποβιβάζεται στα Χανιά 4000 ταχτικός Αιγυπτιακός στρατός (πέραν του υπάρχοντος στην νήσο) υπό τον Οσμάν Νουρεδίν, και αρχίζει νέα εκστρατεία εις όλη την Κρήτη, ξεκινώντας από τα Χανιά μαζί με το Μουσταφά πασά.
Ο Οσμάν Νουρεδίν μπέης εξέδωσε διακήρυξη:
«ΓΡΑΙΚΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, ιδού τώρα κινώ με όλα μου τα στρατεύματα δια ξηράς και θαλάσσης…. Να επαναφέρω την ησυχίαν εις τον τόπον σας….».
Οι επαναστάτες υπό τους οπλαρχηγούς ΑΝΤ. ΣΗΦΑΚΑ και ΓΡ. ΔΡΑΜΙΝΟ, στους οποίους επετέθησαν οι δύο πασάδες με όλη τη δύναμή τους, αναγκάστηκαν να αποσυρθούν υψηλότερα, εις τους Κάμπους των Ριζών της Κυδωνίας…….
Ο Νουρεδίν αρχηγός του Τουρκικού στρατού προχώρησε προς Αποκόρωνα και Ρέθυμνο.
Στην Επισκοπή Ρεθύμνης εστάθησαν μπροστά του οι ήρωες
ΣΤΡ. ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΚΑΙ Γ. ΤΣΟΥΔΕΡΟΣ,
και επί πολύ αντιστάθησαν…….
Οι δυστυχισμένοι Σφακιανοί υποτάχθηκαν, και μιμούμενοι αυτούς κι άλλοι.
16 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1830
Το ΚΡΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, από τις Μαργαρίτες Μυλοποτάμου, επειδή υστερούντο τα πάντα και κινδύνευαν από παντού διελύθησαν στις 16 Δεκεμβρίου 1830.
Οι τελευταίοι ήσαν:
Κ.Κ. ΚΡΙΤΟΒΟΥΛΙΔΗΣ,
Δαφνομήλης, Λαδάς, Ι. Μιχαήλ, Γ. Σακκόραφος, Α. Παπαδάκης, Καλομενόπουλος, και ο προσωρινός γραμματέας Ν. Δαμβέργης, που διέσωσε το επίσημο αρχείο μέσα σ’ ένα σακκούλι.
———————–
Όποιος ανέβει στα βουνά
και κάτσει εις τσοι στράτες,
θα δει πουλιά πετούμενα
στσοι δρόμους να περνούσι,
τα κόκκαλα των χριστιανών
στ’ αντόδια να βαστούσι.
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ
——————————–
Μια σύγχρονη πολιτεία που έχει εθνική συνείδηση, ιστορική γνώση και ταυτότητα, όραμα για την εξέλιξη του έθνους, οφείλει να τιμά τους αγωνιστές και αν μην τι άλλο, να διδάσκεται από τους αγώνες και τις θυσίες τους, για να μπορεί να έχει μέλλον η πατρίδα.
—————————————
Κ.Κ. ΚΡΙΤΟΒΟΥΛΙΔΗΣ 1792-1868 εξ Αρμένων Αποκορώνου Χανίων υιός του Ιωάννη Μαραγκουδάκη και της Αικατερίνης Φελούτζη.
* Ο Μιχάλης Κατσανεβάκης είναι
Αρχιτέκτων Μηχανικός, συγγραφέας – ιστορικός ερευνητής
