Αρχές του 20ου αιώνα: Η διαρκής προσωρινότητα σχετικά με την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα και την εθνική αποκατάσταση των χριστιανών του νησιού προκαλούσε τις συνεχείς αντιδράσεις της χριστιανικής κρητικής κοινωνίας, η οποία μέσω μεγάλων, πάνδημων συλλαλητηρίων και ενωτικών ψηφισμάτων επιζητούσε να ικανοποιηθεί το αίτημά τους. Ο τότε ύπατος αρμοστής πρίγκιπας Γεώργιος αναγκάστηκε να στραφεί προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, ισχυριζόμενος ότι μόνο με μια επικείμενη ένωση με την Ελλάδα θα επερχόταν το τέλος του κρητικού ζητήματος. Οι δυνάμεις βέβαια επέμεναν στην άρνηση της ικανοποίησης αυτού του δίκαιου αιτήματος, καθώς έκριναν πως μια τέτοια κίνηση θα περιέπλεκε τις διπλωματικές και πολιτικές ισορροπίες στην περιοχή.
Στις 10 Μαρτίου του 1905 ξεσπά μια εκ νέου επανάσταση των Κρητικών, οι οποίοι και πάλι κηρύσσουν την ένωση με την Ελλάδα, υπό την καθοδήγηση του νέου δραστήριου δικηγόρου Ελευθερίου Βενιζέλου. Από το χωριό Θέρισο, με ηγετική τριανδρία τους Φούμη, Βενιζέλο και Μάνο, η σημαία της Κρητικής Πολιτείας αντικαθίσταται εκείνο το πρωί από τη γαλανόλευκη. Οι Μεγάλες Δυνάμεις προτείνουν στο Γεώργιο να επιζητήσει μια ειρηνική επίλυση του προβλήματος, ωστόσο δεν αργούν να στείλουν κατασταλτικό στρατό στο νησί, κάτι που απαγορευόταν ρητώς από το Σύνταγμα του 1899. Μόλις ένα χρόνο αργότερα, ο Γεώργιος αναγκάζεται σε παραίτηση, προτείνοντας ως αντικαταστάτη του τον τέως πρόεδρο του ελληνικού υπουργικού συμβουλίου Αλέξανδρο Ζαΐμη. Η κίνηση αυτή δείχνει σαφείς προσανατολισμούς ως προς την πολυπόθητη ένωση, ενώ καταλαγιάζει -τουλάχιστον προσωρινά- τα πνεύματα.
Το Σύνταγμα του 1907
Το Σύνταγμα που συντάχθηκε μετά το Θέρισο με πρωτεργάτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο και υπογράφηκε από τον νέο ύπατο αρμοστή Αλέξανδρο Ζαΐμη, είχε σαφώς φιλελληνικό προσανατολισμό: Στα βασικά του άρθρα αποσαφηνίζεται το επίσημο θρήσκευμα, το οποίο είναι αυτό της ορθοδοξίας, χωρίς βέβαια να στερείται δικαιώματα η μεγάλη αναλογικά μουσουλμανική κοινότητα.
Οι διεργασίες για την ψήφιση του Συντάγματος πραγματοποιήθηκαν στα Χανιά και τα αποτελέσματα της συνέλευσης επέφεραν ένα καινοτόμο, φιλελεύθερο και κοινοβουλευτικό στίγμα. Το Σύνταγμα προέβλεπε από το πρώτο κιόλας άρθρο την ρητή απαγόρευση της δουλείας, ενώ επέτρεπε την ελεύθερη εξωτερική λατρεία όλων των αναγνωρισμένων θρησκευμάτων. Στο άρθρο 4 κηρύσσεται ότι η άμυνα της χώρας και η τήρηση της εσωτερικής τάξεως ανατίθεται εις σώμα εγχωρίου πολιτο-φυλακής και χωροφυλακής. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ένα χρόνο μετά να αποχωρήσουν όλα τα στρατεύματα των Μεγάλων Δυνάμεων από το νησί.
Άλλα ρηξικέλευθα στοιχεία, που κατέστησαν το Σύνταγμα του 1907 ως ένα εκ των πλέον φιλελεύθερων της εποχής του σε όλο το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, ήταν μεταξύ άλλων η κατάργηση της θανατικής ποινής επί πολιτικών εγκλημάτων, την ίδια ώρα που στην Ελλάδα ίσχυαν οι μονομαχίες, η χειραφέτηση των δούλων, οι οποίοι γίνονταν ελεύθεροι πολίτες «με το που πατήσουν το πόδι τους στο Κρητικό έδαφος», η απαγόρευση ερευνών σε οικίες, οι οποίες αποτελούσαν άσυλο, η απαγόρευση ανάπτυξης μονοπωλίων όσον αφορά την δημόσια υγεία και την ασφάλεια, κλπ.
Ο πρωτεργάτης Ελευθέριος Βενιζέλος, που είχε ήδη κάνει γνωστό το όνομά του στις ευρωπαϊκές αίθουσες με την επανάσταση του 1905 και την αποπομπή του Γεωργίου, εδραιώνει τους ριζοσπαστικούς φιλελεύθερους προσανατολισμούς του, που τον οδηγούν χωρίς καθυστέρηση στην κυρίως ελληνική πολιτική σκηνή.
Το Σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας του 1907, με πρωτεργάτη το Βενιζέλο, δεν ήρθε απλά σαν μια βελτιωτική εκδοχή του 1899, αλλά ως το βαγόνι του φιλελευθερισμού στην κρητική αρχικά και εν συνεχεία στην ελληνική πολιτική σκηνή, έχοντας παράλληλα σαφείς βλέψεις προς την πολυπόθητη ένωση των κατοίκων της Κρήτης με το Ελληνικό Βασίλειο. Οι Κρήτες που επιδόθηκαν σε έναν ανένδοτο αγώνα δίχως αύριο για να διασφαλίσουν τον ευρωπαϊκό τους προσανατολισμό έναντι στην οθωμανική επικυριαρχία, κατάφεραν να επισφραγίσουν την εθνική τους αποκατάσταση, σχεδόν ογδόντα χρόνια ύστερα από την μη συμπερίληψη τους στο νεοπαγές Ελληνικό Βασίλειο, όπως όριζε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου. Τόσο η εκρηκτική προσωπικότητα του Ελευθερίου Βενιζέλου, όσο και οι πόλεμοι στα Βαλκάνια έναντι στην θνησιγενή Οθωμανική Αυτοκρατορία αρχικά και στο κράτος των Νεοτούρκων στη συνέχεια, επιλύουν οριστικά το κρητικό ζήτημα με την ένωση της νήσου με την Ελλάδα το 1913, την ίδια ώρα που στο Θέρισο η γαλανόλευκη σημαία κυματίζει ήδη από το 1905.
