Το τεφτέρι παπά πριν 150 χρόνια στα Σφακιά

Σ’ ένα κιτρινισμένο φύλλο από παλαιό τετράδιο, που βρήκα κάποτε σε ερημοκκλήσι των Σφακίων, ο άγνωστος Σφακιανός παπάς καταγράφει τους λογαριασμούς που είχε με τους ενορίτες του, ασφαλώς για διάφορες ιεροπραξίες που επραγματοποιούσε γι’ αυτούς.
Η περίοδος που γράφτηκε, πρέπει να είναι πολύ πριν το τέλος του προπερασμένου αιώνα, μιας και οι προσφορές υπολογίζονται σε γρόσια, όσες δεν είναι σε είδος.
Η αναφορά του στον Δεσπότη Εμμανουήλ ίσως να έριχνε φως στη χρονολόγησή του και ίσως κάποιος ερευνητής μπορέσει να το εξακριβώσει.
Με την κοστολόγηση των ειδών που προσφέρονταν, λαμβάνουμε μια ιδέα και για την τιμή που είχε το καθένα από αυτά εκείνη την εποχή.
Το κρέας του αγριμιού π.χ. είχε 4 γρόσια η οκά, ενώ τα βελάνια πολύ λιγότερο από μισό γρόσι. Το λάδι, τιμόνταν 4,50 γρόσια, το κρασί και το αλεύρι από 1,50.
Κατά την Τουρκοκρατία, κυκλοφορούσαν γρόσια χάλκινα, αργυρά και νικέλινα και αντιπροσώπευαν τότε το ένα εκατοστό περίπου της χρυσής λίρας. Αντιγράφω ως έχει το κείμενο αυτό:
«Ενθύμισις ότοι πέρνο από του κάθε νους
επίρα από τον ανδρέα διοματαράκη μαλιά οκάδες…
Την 14 σεπτεμβρίου έλαβα από τον στελιανόν καλογεράκιν φράγγα 3.
έτοι έλαβα από τον τσουρή γρ. 17
έτοι έλαβα από τον γεροντογιάννη κρέας αγριμέρικο οκ 2.200 γρ. 8,30.
έτοι έλαβα από τον μάρκο γιουρουκάκη βελάνια οκ. 21,200 γρ. 8
έλαβα από τον θεόδορον γεροντάκη βελάνια οκάδες 30 γρ. 11
έλαβα από τον γεώργιον νταμουλογιαννάκη κρέας αγριμέρικο οκ. 2,200 φρ. 8,30.
έτοι από τον παπαδομανόλη ένα τσικάλη μικρό επίρα από τον ίδιο κρασί οκάδες 5 γρ. 7,20
επίρα από τσι θοδορογιώργενας κρέας χοιρινό οκάδες 2
επίρα από τον εμμανουήλ ηδεσπότη λάδι οκάδες 6 γρ. 27
επίρα από τον αναστάση κορακάκη αλέβρη οκάδες 6 γρ. 9,10
έτοι ακόμη εις βελάνια Ρουμάρης οκάδες 27 γρ. 10,32
επίρα από τση μανολεδογιάνενας λάδη οκάδες 5 γρ. 22,50
έχο να λάβο από της ίδιας δια λητουργίες του άνδρα τση φράγγα 2
επίρα από τον ιωάννην μαρκάκην μαλιά οκάδες 2, αγνοώ
επίρα από τον θεωχάρη μαρακάκην μαλιά οκάδες 3 αγνοώ
επίρα από τον διοματαράκη φράγγο μισό αριθμόν γρ. 2,25».