Το 12ο βιβλίο ενός από τους σύγχρονους Ελληνες δοκιμιογράφους που συνεχίζει την παράδοση των μεγάλων Ελλήνων δοκιμιογράφων του εικοστού αιώνα, με λογοτεχνική ευαισθησία και επιστημονική κοινωνιολογική ευθύνη.
Το νέο αυτό βιβλίο του καθηγητή Διονύση Μαγκλιβέρα κυκλοφόρησε μόλις τώρα σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή παγκόσμιας ανακατάταξης των πάντων. Σε μια μεταβατική συγκυρία που η Ελλάδα έχει μπει σ’ έναν αδιέξοδο λαβύρινθο οικονομικής κατάρρευσης για να επιβιώνει οικονομία, χώρα και λαός μέσα σε μια εξαιρετικά οδυνηρή πραγματικότητα.
Με εντεινόμενη την κρίση οικονομικής και ηθικής αποδυνάμωσης του ελληνικού λαού, με νόμους που στερούν την ελληνική κυριαρχία, αλλά και την ελευθερία. Για να καλούμαστε τώρα προσωπικά πιστεύουμε πως έχουμε φθάσει στο έσχατο κατάντημα και με μεγάλες ευθύνες πολιτικών, πολιτών και θεσμικών φορέων να ζήσουμε ως άτομα και ως χώρα στη νέα ευρωπαϊκή πραγματικότητα (η οποία όμως αντιμετωπίζει με δικές της ευθύνες τη δίκαιη ευρύτερη κρίση) μέσα στον σημερινό σκληρότατο κόσμο επαναστάσεων, συγκρούσεων, πολέμων, τρομοκρατών, αντιτρομοκρατών, μαζικών μεταναστευτών απόλυτης ανασφάλειας, εκμετάλλευσης και πείνας.
Για όλα αυτά τα προβλήματα ο καθηγητής και δόκιμος δοκιμιογράφος στο νέο του βιβλίο ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ (εννοεί για μια νέα αρχή) θίγει θαρραλέα όλα αυτά τα μείζονος σημασίας προβλήματα Ελλάδας – Ελλήνων – Ελληνίδων και ιδιαίτερα των νέων μας με έγνοια για το σήμερα και στόχο για το αύριο. Με ιδέες, θέσεις, καταστάσεις και γεγονότα που αναφέρονται στα παλλόμενα προβλήματα σύγχρονης καθημερινής ελληνικής ζωής από το δύσκολο παρόν για ένα γόνιμο αύριο, όσο άγονο κι αν είναι τώρα…
Οι Ελληνες καλούμαστε να ζήσουμε ως άτομα και ως χώρα σε μια νέα, ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Αλλά και σε μια παρανοϊκή οικουμενικότητα. Το ζητούμενο είναι να προσαρμοστούμε για να συνυπάρξουμε δημιουργικά με τους εταίρους μας χωρίς να χάσουμε την εθνική μας ταυτότητα κι αξιοπρέπεια. Αλλά και με τους συμμάχους και τους αντιμάχους μας, χωρίς νάχουμε δική μας οντότητα.
Στο βιβλίο του καθηγητή Κοινωνιολογίας και πρωτοπόρου στα θέματα επικοινωνιακής κοινωνιολογίας με τίτλο “Το τέρμα και η αρχή – Δοκίμια μιας εποχής μεταβατικής” περιέχονται ιδέες, θέσεις, καταστάσεις και γεγονότα που αναφέρονται στα παλλόμενα προβλήματα της σύγχρονης καθημερινής ελληνικής ζωής. Με 199 πυκνογραμμένες σελίδες για το δύσκολο παρόν και το γόνιμο μέλλον (το οποίο, όμως, προοιωνίζεται άγονο).
ΤΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΩΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ – ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ
Ο Διονύσης Κ. Μαγκλιβέρας έχει διδάξει για πολλά χρόνια Κοινωνιολογία σε Α.Ε.Ι. Εχει γράψει 25 βιβλία πάνω σε θέματα επιστημονικά, κυρίως του κλάδου της κοινωνικής επικοινωνίας. Καθώς επίσης και κοινωνιολογικά και φιλολογικά δοκίμια τα περισσότερα βραβευμένα για τη σύγχρονη δομή και έκφρασή του.
Τα δοκίμια αυτά, ως σώματα πνευματικής εγρήγορσης (με λογοτεχνική ποιότητα λόγου και σύγχρονη επιστημονικότητα) ανανεώνουν στην εποχή μας τον δοκιμιακό λόγο και είδος γραφής. Ενα είδος το οποίο αναδείξανε σημαντικοί Ελληνες – Ελληνίδες δοκιμιογράφοι κυρίως στον 20ό αιώνα.
Ο Διονύσης Μαγκλιβέρας στο συνολικό έργο του εξετάζει με λόγο ευθύ προβλήματα της καθημερινής ζωής του Ελληνα ως ανθρώπου και πολίτη. Συγκεκριμένα τα δοκίμιά του αγκαλιάζουν και αναλύουν μεγάλες ενότητες και τομείς της σύγχρονης πνευματικής, ηθικής, κοινωνικής, πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής, επιστημονικής, εκπαιδευτικής κρίσης στον σύγχρονο κόσμο μας, στην Ευρώπη και στην ελληνική μας πραγματικότητα.
12 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΔΟΚΙΜΙΑ – ΤΑ 11 ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΑ
Τα δοκίμια του Διονύση Μαγκλιβέρα -και το σημερινό που παρουσιάζουμε- είναι τα εξής:
1) “Επί του προσώπου της γης” 1991, εκδόσεις Φίλων.
2) “Σε εποχή πολυσήμαντη” 1994, εκδόσεις Φίλων, βραβείο Ακαδ. Αθηνών.
3) “Η νεοελληνική κοινωνία του εικοστού αιώνα μέσα από το μυθιστόρημα” εκδ. Φίλων 1996, βραβείο δοκιμίων Νικηφόρου Βρεττάκου.
4) “Μέτρα ευθύνης” Εκδ. Φίλων 1998, βραβείο Ακαδημίας Αθηνών.
5) “Προσεγγίσεις και καταγραφές ειδώλων” 2000, βραβείο δοκιμίου Penclub.
6) “Ο άνθρωπος ως ενότητα”, εκδ. Γαβριηλίδης, βραβείο δοκιμίου Παν. Φωτέα.
7) “Η ελευθερία των Ελλήνων”, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2003.
8) “Ελληνικά θέματα”, βραβείο έκδοση δημοσιογράφων ιδιοκτητών Περ. Τύπου, Αθην. 2004.
9) “Η φοβισμένη κοινωνία”, Εκδ. Ευθύνη – αναλόγιο Αθήνα 2004.
10) “Η ζωή ως διαδρομή”, εκδ. Φίλων 2007, Βραβείο Ιδρυμα Ουράνη, Ακαδημία Αθηνών.
11) “Η αξιοπρέπεια του ανθρώπου”, Εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2009 και
12) “Το τέρμα και η αρχή”, Εκδ. Παπαζήση 2013.
ΑΛΛΑ ΚΑΙ “Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1900 – 1970” ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Πριν προχωρήσουμε στο βιβλίο του “Το τέρμα και η αρχή” θέλω να αναφερθώ στο τρίτο κατά σειρά βιβλίο του εκδ. 1996 (εκδόσεις των Φίλων, Βραβείο Νικηφόρου Βρεττάκου) με τίτλο: “Η νεοελληνική κοινωνία του εικοστού αιώνα μέσα από το μυθιστόρημα”. Σ’ αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας ως κοινωνιολόγος ανιχνεύει πρωτότυπα τη “Λογοτεχνική αλήθεια” που παρουσιάζεται στην ελληνική κοινωνία του 20ού αιώνα και το 1970, μέσα από τα κείμενα 25 μυθιστορημάτων αναγνωρισμένων Ελλήνων συγγραφέων του 20ού αιώνα. Οπως: “Η χαμοζωή” του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, “Η Αργώ” του Γ. Θεοτοκά, “Το χρονικό μιας Πολιτείας” του Παντελή Πρεβελάκη, “Η παρακμή των σκληρών” του Αγγελου Τερζάκη, “Το χριστιανικό Παρθεναγωγείο” της Ελλης Αλεξίου, “Τα ψάθινα καπέλα” της Μαργαρίτας Λυμπεράκη, “Το Μεθυσμένο Παιδί” του Βάσου Μοσκοβη κ.λπ.
Για να αποδείξει μέσα από τα 25 αυτά μυθιστορήματα (παραθέτοντας πολλά αυτούσια αποσπάσματα) τα πολλά πρόσωπα και προσωπεία του νεοελληνικού βίου 1900 – 1970 σε μια τόσο κρίσιμη, μακρά, περίοδο της χώρας μας, μέσα από τη λογοτεχνική ματιά και περιγραφή που έχει τη ζωντάνια αντί της ψυχρής επιστημονικής ιστορικής γραφής που μένει στην ακρίβεια ή στην ιδεολογική υποκειμενικότητα στην οποία είναι τοποθετημένοι και την εκφράζουν οι ιστορικοί συγγραφείς.
ΜΕΓΑΛΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΜΑΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑ 70 ΧΡΟΝΩΝ
Ο καθηγητής Κοινωνιολογίας και λογοτεχνικής ευαισθησίας δοκιμιογράφος, στα πολλά βιβλία των αξιόλογων δοκιμίων του ανέδειξε, μέσα από τα 25 μυθιστορήματα της κοινωνιολογικής μελέτης του, το είναι και το μη είναι των συγγραφέων τους, των ηρώων τους, των μυθιστορηματικών περιγραφών τους αποκαλύπτοντας την περιρρέουσα πραγματικότητα και τραγικότητα των 70 κρίσιμων χρόνων όπως τους απέδωσαν οι 25 σημαντικοί μυθιστοριογράφοι…
Ανάμεσα στους αγώνες και τις αγωνίες του ελληνικού λαού από τις εσωτερικές μεγάλες κρίσεις μας, τις εξωτερικές πολεμικές περιπέτειες, τις ιδεολογικές συγκρούσεις, τους άδικους χαμούς, αλλά και τη φθορά και διαφθορά των σχέσεων των Ελλήνων – Ελληνίδων στο πλαίσιο του εθνικού, του υπερεθνικού και κοινωνικού βίου μας… μέσα στη συνεχή περιπέτεια της οδύσσειας του νεοελληνικού βίου μας.
Πιστεύοντας, στις αξίες που περισσότερο από κάθε τρόπο μπορούν να εκφράσουν οι έγκυροι μυθιστοριογράφοι (παραδοσιακής ή πρωτοποριακής γραφής) θεωρώ πως το πολυσέλιδο δοκίμιο ή μελέτημα του δρος Διονύση Μαγκλιβέρα αποτελεί μια σημαντική κατάθεση.
ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΚΡΙΣΙΜΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Ομως, “Το τέρμα και η αρχή – δοκίμια μιας εποχής μεταβατικής” που είναι το νέο βιβλίο (12ο) του Διονύση Μαγκλιβέρα αποτελεί μια νέα πολύτιμη δοκιμιογραφική κατάθεση, του ακάματου αυτού συγγραφέα. Για να περιγράψει, τα κρίσιμα σύγχρονα προβλήματα του ελληνισμού τα οποία κατατυραννούν τον τωρινό ελληνικό βίο. Ουσιαστικά μετά το 1970 ως σήμερα όλα αυτά τα μικρά και μεγάλα θέματα που μας έχουν οδηγήσει στο σημερινό αδιέξοδο ο δοκιμιογράφος κοινωνιολόγος δρ Διονύσιος Μαγκλιβέρας τα προσεγγίζει και τα ανατέμνει στην καθημερινότητά τους καθώς και στη συνέπειά τους στην αθροιστική χρονική τους ροή.
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Το βιβλίο είναι διαρθρωμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος έχει γενικό επεξηγηματικό τίτλο “Η Ελλάδα των πολιτών: καλλιέργεια δημοκρατίας… κύκλος επί μέρους δοκιμίων, μέσα από τα κείμενα και τις ιδέες των οποίων κρίνονται, διακρίνονται και επισημαίνονται τα γενικότερα προβλήματα της σημερινής κρίσης της δημοκρατίας, όπως αυτή φανερώνεται και μέσα από την τωρινή πρόκληση και προσβολή της αξίας της από νεοναζιστικές καταστάσεις και… εγκαταστάσεις.
Η πρώτη ενότητα αυτού του μεγάλου, πρώτου μέρους επισημαίνει την ανάγκη για επιστροφή στον άνθρωπο: α) μέσα από τις ανάγκες του μεταπολεμικού κόσμου και β) με αντιμετώπιση του κρατισμού και του πελατειακού κράτους.
Η δεύτερη ενότητα ομιλεί: α) για τον πολίτη και το κράτος στη σύγχρονη Ελλάδα, β) για τη Δημόσια διοίκηση και τον πολίτη και γ) για την πληγή του λαϊκισμού.
Η τρίτη ενότητα αντιμετωπίζει την κρίση στην κοινωνία: α) Ο πολιτισμός της ομάδας, β) Παράδοση και πρόοδος, γ) οι καινοτόμες δραστηριότητες, δ) προς την κοινωνία της αλήθειας και ε) Ενας νέος κόσμος δημιουργείται.
Η τέταρτη ενότητα εστιάζεται στην κοινωνική αγωγή ως λειτουργία της Δημοκρατίας με τα δοκίμια: α) Ομαδική συμβίωση κι αγωγή, β) Το φιλότιμο ως στοιχείο συμπεριφοράς, γ) Για την ομορφιά της ζωής, δ) Ο ρόλος της παιδείας.
Η πέμπτη ενότητα αφορά στον ελληνικό και ευρωπαϊκό πολιτισμό, με 7 δοκίμια:
α) Η Ευρώπη ως πολιτιστική ενότητα.
β) “Ανήκομεν εις την Δύσιν;”.
γ) Πρόκληση κι ελληνικότητα.
δ) Ενεργοί συμμετοχοί σε μια νέα Ευρώπη.
ε) Η σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα της Ευρώπης.
στ) Παγκοσμιοποίηση και ευρωπαϊκό όραμα.
ζ) Σημερινή και αυριανή Ελλάδα.
“ΣΤΗΝ ΟΔΟΙΠΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ”
Με αυτό τον τίτλο ολοκληρώνεται το δεύτερο μέρος του βιβλίου. Ο συγγραφέας με παρρησία περιλαμβάνει σ’ αυτό δοκίμια που ψηλαφούν τη σύγχρονη ελληνική ζωή. Για να εντοπίσει επιτυχίες και ανεπάρκειες, πλούτο και ένδεια, στις εκδηλώσεις της καθημερινότητας που οι εκφράσεις καταστάσεων χαροποιούν ή πληγώνουν. Για να γίνεται η καταγραφή των όσων συμβαίνουν γύρω ή εντός μας, με την πρόθεση ή γνώση να διδάξει, να διορθώσει ή να αλλάξει, με δεδομένο ότι η ποθητή εξέλιξη, χρειάζεται να έχει ορθά αντιμετωπιστεί ώστε να οδηγεί στην πολύτιμη πρόοδο του αιώνα… για το καλό του ανθρώπου.
Και όχι, βέβαια, για το μεγάλο κακό, κατά τη γνώμη μας που έχει κατακλύσει την ανθρωπότητα και τον πλανήτη ολόκληρο σήμερα.
Παραθέτουμε ένα δείγμα γραφής από το 5ο δοκίμιο του τρίτου κύκλου του πρώτου μέρους, με τίτλο: “Ενας νέος κόσμος δημιουργείται”, που έχει ως εξής: “αν εξετάσουμε τον θεμελιακό μετασχηματισμό του οποίου είμαστε σήμερα μάρτυρες θα διαπιστώσουμε ότι από το πνεύμα και τις πρακτικές της μεταπολεμικής κοινωνίας της χρείας… και της απόλαυσης οδηγούμαστε τώρα στην αναπότρεπτη λογική της κοινωνίας, της αλήθειας… αναζητούμε αγωνιωδώς πυξίδα για το πού πηγαίνουμε. Οι καιροί και τα προβλήματα απαιτούν γνήσιες απαντήσεις στηριζόμενες σε πραγματικά στοιχεία εμπειρίας και προβληματισμού… στο βάθος της λογικής και όχι σε επιφανειακά ιδεολογήματα. Ο νέος κόσμος που δημιουργείται χρειάζεται κοινό άθλημα για έναν νέο υπαρκτό πολιτισμό του ανθρώπου”.
Το βιβλίο “Το τέρμα και η αρχή” παρουσιάζεται σήμερα στη Στοά του Βιβλίου.
