Το θολωμένο μου μυαλό

Πριν λίγο καιρό έτυχε να παρακολουθήσω μερικά επεισόδια από μια αμερικάνικη σειρά, δημιούργημα ενός μάλλον ευφάνταστου σεναριογράφου. Η υπόθεση απλή και καθημερινή! Άκρως αναμενόμενη και συνηθισμένη. Μια ωραία πρωία, οι κάτοικοι ενός μικρού αμερικάνικου χωριού – κωμόπολης ξυπνάνε για να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους εγκλωβισμένους μέσα σ’ έναν… τεράστιο γυάλινο θόλο! Ο θόλος ήταν αρκετά μεγάλος ώστε να επιτρέπει την επιβίωση των πολιτών, ωστόσο καθιστούσε ανέφικτη τόσο την επικοινωνία με τον έξω κόσμο, όσο και κάθε δυνατότητα διαφυγής. Όπως ήταν αναμενόμενο, στο μικρό χωρίο δεν άργησαν ν’ αρχίσουν να ανακύπτουν φαινόμενα κοινωνικής αναρχίας, οι μάσκες των μέχρι πρότινος ευυπόληπτων πολιτών να πέφτουν, τα καλά κρυμμένα μυστικά να βγαίνουν στην επιφάνεια κ.λπ. κ.λπ.
Όλα αυτά όμως, δεν έχουν και τόσο μεγάλη σημασία. Σύντομα απώλεσα το ενδιαφέρον μου για την εν λόγω σειρά και σταμάτησα να την παρακολουθώ. Συνεπώς αγνοώ την εξήγηση που τελικά δόθηκε στο σουρεαλιστικό συμβάν – ψηφίζοντας ως τις δύο πιο πιθανές, την εξωγήινη παρέμβαση ή κάποιο άκρως απόρρητο κυβερνητικό πείραμα, σαν αυτά που οι φίλοι μας οι Αμερικάνοι πάντα αρέσκονται να υπονοούν ότι είναι σε θέση να φέρουν εις πέρας…
Ευτυχώς ο αφιερωμένος στην τηλεθέαση χρόνος δεν πήγε εντελώς χαμένος καθώς γέννησε την ακόλουθη ερώτηση: ενώ οι κάτοικοι του χωριού ήθελαν να αποδράσουν, αλλά δεν μπορούσαν, τι γίνεται αν μπορείς, αλλά δεν θέλεις; Τι γίνεται με τους περιορισμούς που θέτουμε εμείς οι ίδιοι στους εαυτούς μας; Περιορισμούς κατ’ αρχάς χωροταξικούς. Παρ’ ότι για παράδειγμα, έχουμε την κάθε ευκαιρία να πάρουμε το αμαξάκι μας ή ακόμα και τα ποδαράκια μας και να εκδράμουμε σε τόπους νέους, λιγότερο ή περισσότερο μακρινούς, πολλές φορές μυστηριωδώς αρνούμαστε πεισματικά να εγκαταλείψουμε τα στενά όρια της μικρής μας πόλης, της γειτονίας ή και ακόμα του σπιτιού μας! Ακριβώς σαν να υπήρχε κάποιος θόλος που να περιορίζει τις κινήσεις μας και να καθιστά απαγορευτικό κάθε έστω και ελάχιστα μικρό ξεστράτισμα από την πεπατημένη!
Ακόμα ισχυρότεροι όμως φαίνεται είναι οι περιορισμοί που επιβάλουμε σε επίπεδο ηθικό, ψυχικό, νοητικό. Τα όρια που θέτουμε στις δυνατότητες και τις επιθυμίες μας! Δυνατότητες που θα θέλαμε να διερευνήσουμε και επιθυμίες που θα θέλαμε να ικανοποιήσουμε και παρ’ όλα αυτά επιμένουμε είτε να αγνοούμε και να καταχωνιάζουμε στα βάθη του μυαλού μας, είτε να θεωρούμε ότι αυτά –όσο κι’ αν τα λαχταράμε- είναι πράγματα άπιαστα για μας, πέραν των ορίων μας… Στην προσπάθειά μας δε να δώσουμε κάποια εξήγηση στο παράδοξο αυτό, στην πλειονότητα των περιπτώσεων καταλήγουμε να επικαλούμαστε εξωγενείς παράγοντες, όπως λόγου χάριν, τις αντιλήψεις και τα πιστεύω του κοινωνικού μας περίγυρου ή τους περιορισμούς της γενικότερης κατάστασης (βλ. οικονομική κρίση). Αν θα τολμούσαμε ωστόσο να είμαστε  απολύτως ειλικρινείς, τότε θα έπρεπε να παραδεχτούμε ότι πολύ συχνά ο «δεσμοφύλακάς» μας δεν είναι άλλος από τον ίδιο μας τον εαυτό!
Και ενώ, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, ένας άνθρωπος είναι δυνατόν να πετύχει την νοητική και ηθική ελευθερία ακόμα και κλεισμένος μέσα σ’ ένα κελί, δεν είναι κρίμα- με την κυριολεκτική σημασία της λέξης – κάποιος, αν και ελεύθερος να κλείνεται μέσα στην ιδιόχειρη νοητική του φυλακή, να εγκλωβίζεται οικειοθελώς στον ατομικό του θόλο…;
*φιλόλογος