“Το τρίτο στεφάνι”

Θα μπορούσε η ακατάπαυστη ομιλία δυο ασήμαντων, φτωχών Ελληνίδων νοικοκυριών της δεκαετίας του 1960 να προκαλέσει εθνικό ενδιαφέρον τόσο ώστε να αποτελέσει σημείο τομής στην νεοελληνική λογοτεχνία; Η απάντηση είναι ναι, με την προϋπόθεση ότι ο αφηγητής του διαλόγου είναι ο συγγραφέας Κώστας Ταχτσής (1927-1988).
Το μοναδικό του μυθιστόρημα “Το τρίτο στεφάνι” (1962) θέτει τα θεμέλια της σύγχρονης, μεταδιδακτορικής νεοελληνικής πεζογραφίας, καθώς πρωτοπορεί γλωσσικά. Ο συγγραφέας με τη χρήση καθημερινών λαϊκών εκφράσεων και φορμουλαϊκών στερεοτυπικών φράσεων πετυχαίνει την παρουσίαση δυο γυναικείων χαρακτήρων, της Νίνας και της Εκάβης, οι οποίες ανιστορούν την σύγχρονη ελληνική ιστορία από τον Μακεδονικό Αγώνα μέχρι την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά. Ο πρωταγωνιστής λόγος, ακατάπαυστος και άναρχα δομημένος, αποκαλύπτει μια νεοελληνική μικροαστική καθημερινότητα γεμάτη χιούμορ και πόνο. Η εστίαση του Ταχτσή στο υποκείμενο αποτυπώνει τη ζωή που συνεχίζεται στον μεταπολεμικό κόσμο με τους νέους όρους διαβίωσης. Ταυτόχρονα, όπως αναφέρει ο Αν. καθ. Νεοελληνικών Σπουδών στην Οξφόρδη, Δημήτρης Παπανικολάου, ο συγγραφέας «αυτοαναφέρεται, αυτοϋπονομεύεται, μικρονοεί, εξεγείρεται, χαλιέται και χαλάει, συγγραφέας που δεν χωράει» (εφημ. Καθημερινή 19/8/2018).
Αυτό το έργο επηρεάζει πολλούς συγγραφείς από την μεταδιδακτορική λογοτεχνική γενιά, όπως ο Άρης Αλεξάνδρου, ο Αλέξανδρος Κοτζιάς, ο Θανάσης Βαλτινός, κ.ά.
Το έργο του Κώστα Ταχτσή περιλαμβάνει ακόμα δυο συλλογές διηγημάτων (Τα ρέστα, 1972 και Η γιαγιά μου η Αθηνά, 1979) και αυτοβιογραφικά κείμενα, τα οποία κυκλοφόρησαν μετά τον θάνατό του. Τριάντα χρόνια μετά τον αδόκητο θάνατό του (δολοφονήθηκε στις 27/8/1988) η παρουσία του στα νεοελληνικά γράμματα δεν έχει μελετηθεί επαρκώς. Η μνήμη του, όμως, παραμένει νωπή, καθώς το έργο της ζωής του, το Τρίτο στεφάνι, παραμένει διαχρονικό, ενδιαφέρον και συναρπαστικό.