Η ελληνική οικονομία στην αρχή της δεκαετίας του 2000 πραγματικά άνθιζε και όλοι μετρούσαν τους ρυθμούς ανάπτυξης σε όλους τους τομείς, οι επιχειρήσεις πορεύονταν με άνεση και θα έλεγε κανείς ότι δεν τους έβαζε ο τόπος και έκαναν άλματα εξωτερικό, δηλαδή στα γειτονικά Βαλκάνια, αλλά και στην Ευρώπη και όπου αλλού μπορούσαν.
Στους ιδιώτες, στους δημόσιους και στους ιδιωτικούς υπαλλήλους, αλλά και στους ελεύθερους επαγγελματίες είχε αρχίσει μία πραγματική πλύση εγκεφάλου, θα έλεγε κανείς με ευκολία μία προπαγάνδα, για να πάρουν «δάνεια» και όταν λέμε δάνεια, εννοούμε και τις κάρτες και μένω λίγο εδώ, να θυμίσω ότι όλοι οι Έλληνες γνώρισαν όλες τις κάρτες και όχι από μία τράπεζα, αλλά από πολλές τράπεζες. Ακόμη, γνώρισαν πολλά καταναλωτικά δάνεια, από πολλές τράπεζες, και τέλος γνώρισαν τα στεγαστικά γιατί όλοι ήθελαν να βάλουν κεραμίδι στο κεφάλι τους. Εξάλλου, αυτό ήταν το αιώνιο όνειρο του Έλληνα.
Και σ’ αυτά τα στεγαστικά δάνεια έγιναν πολλές υπερβολές, έδιναν συμπληρωματικά δάνεια για τα συμβολαιογραφικά, για να εξοπλίσουν τα σπίτια με έπιπλα και άλλα πολλά προϊόντα αυτής της κατηγορίας.
Αφού γέμισε, λοιπόν, η αγορά με δάνεια, άρχισε ο άκρατος ανταγωνισμός των τραπεζών για το ποια τράπεζα θα πάρει τα δάνεια από την άλλη, προτείνοντας χαμηλότερα επιτόκια, περισσότερα χρόνια αποπληρωμής, περιόδους χάριτος, συγκέντρωση οφειλών καταναλωτικών δανείων και άλλα πολλά που γινότανε με την ανοχή των εποπτικών αρχών.
Ήταν η εποχή που τα πιστωτικά ιδρύματα «μοίραζαν» χρήμα τηρούμενων βέβαια των πιστωτικών κανόνων χαλαρά!
Όταν όμως έφτασε το τέλος της χρυσής δεκαετίας, άρχισε άμεσα να φαίνεται το μεγάλο πρόβλημα που ερχόταν σαν τσουνάμι που θα παρέσυρε τα πάντα.
Τα εισοδήματα άρχισαν να μειώνονται, οι επιχειρήσεις άρχισαν να κλείνουν και η ανεργία φούντωνε σαν φωτιά ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα να υπάρχει δυσκολία στην πληρωμή των δόσεων και στις περισσότερες περιπτώσεις, αδυναμία.
Οι τράπεζες αντέδρασαν προσπαθώντας να ρυθμίσουν τα δάνειά τους, αλλά και το επίσημο κράτος επίσης αντέδρασε, κάνοντας νόμους προστασίας της πρώτης κατοικίας, αφήνοντας όμως τις επιχειρήσεις στο έλεος των δανειστών τους, οδηγώντας τις συνήθως στην πτώχευση.
Στα ζενίθ των παροχών των δανείων οι καταθέσεις ήταν περίπου 260 δισ. και τα δάνεια περίπου στα 220 δισ., μια σχέση θα έλεγε κανείς λογική. Όμως προχωρώντας και βαθαίνοντας η κρίση, η σχέση αυτή άρχισε να γίνεται εκρηκτική, γιατί οι καταθέσεις μειώθηκαν και είναι κάτι λιγότερο από 160 δισ., ενώ τα χορηγηθέντα δάνεια παραμένουν πάνω από 200 δις.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια το 2013 έφτασαν το 30%, ενώ το 2014 αναμένεται να ξεπεράσουν το 40% και πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι στο σύνολό τους σχεδόν, τα δάνεια είναι ρυθμισμένα και επαναρυθμιζόμενα πολλές φορές.
Οι αριθμοί πλέον δεν έχουν σημασία να γραφτούν γιατί είναι συνεχώς αυξανόμενοι αρνητικά όσον αφορά την πορεία των δανείων.
Οι λύσεις που υπάρχουν είναι δύσκολες όσον αφορά τη ρευστοποίηση των δανείων.
Οι νόμοι μας είναι συγκεκριμένοι και σκληροί, εκτός από τον νόμο 3869/2010 που προστατεύει την πρώτη κατοικία του Έλληνα.
Μπορούν, λοιπόν, οι τράπεζες να πάρουν τις περιουσίες και τα σπίτια των Ελλήνων με ευκολία και νόμιμα, αφού οι Έλληνες δεν μπορούν να πληρώσουν.
Όμως αυτό είναι ότι πιο καταστροφικό για την ύπαρξη των τραπεζών, γιατί θα αναγκαστούν να γράψουν ζημιές, με ανεξέλεγκτη πορεία, με αποτελέσματα όπως εκείνα των τραπεζών της Αμερικής, οι οποίες πήραν πραγματικά σπίτια των οφειλετών, αλλά οι περισσότερες κατέρρευσαν, βλέπε Leaman Brothers. Τώρα οι περισσότερες επιστρέφουν τα σπίτια στους δανειολήπτες, ζητώντας τους να πληρώνουν το ενοίκιό τους.
Στην Ελλάδα λοιπόν πρέπει να βρεθούν άλλου τύπου λύσεις, όπως επιμήκυνσης με άξονα εξόφλησης το λιγότερο τα πενήντα χρόνια και ειδικά στους ανέργους πάγωμα μέχρι να βρουν δουλειά, αλλά και κούρεμα των δυσβάσταχτων τόκων και δραστική μείωση των επιτοκίων.
Αυτό, όσον αφορά τα δάνεια και των επιχειρήσεων, αλλά και των ιδιωτών, γιατί σε άλλη περίπτωση θα γίνουν οι τράπεζες real estate, με γιγαντιαίες ζημίες και κοινωνικό πρόβλημα στο κόκκινο ή θα χρειάζονται ανακεφαλαιοποίηση κάθε έξι μήνες, πράγμα που οδηγεί σε άλλες δυσάρεστες για τις τράπεζες καταστάσεις.
Ήρθαν ήδη στην Ελλάδα τα γνωστά DISTRESS FUNDS, για να αγοράσουν τα κόκκινα δάνεια και να τα ξεφορτωθούν οι τράπεζες, όμως πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη, ότι «το σπίτι» για τον Έλληνα είναι κάτι Ιερό, με ό,τι αυτό σημαίνει.
*οικονομικός – επιχειρηματικός σύμβουλος – αναλυτής
