Κανείς δεν μπορεί σήμερα να φανταστεί αλλά και ούτε να πιστέψει τα σοφά λόγια που λέγανε οι πρόγονοί μας και από πού πηγάζει το νόημά τους και την παροιμία αυτών που μας ενημερώνει με κάθε λεπτομέρεια για την εργασία που εκτελούμε σήμερα.
Oι ηλικιωμένοι τον περισσότερο χρόνο όταν κάθονται η σκέψη τους πηγαίνει στα βιώματα που ζήσανε την εποχή που ήτανε παιδιά και τα συγκρίνουν με τα σημερινά και λένε ότι δεν έχουν καμία ομοιότητα με τα δικά τους και ότι απορούν ποιο θα είναι το μέλλον τους.
Η σκέψη του ηλικιωμένου κ. Γιάννη που μεγάλωσε σε χωριό και κατοικεί σε προάστιο της πόλης μας, πήγε σήμερα πολύ πίσω, πριν πολλά χρόνια – στα λόγια που του έλεγε ο πατέρας του: «θέλω να εκτελείς παιδί μου, όταν θα μεγαλώσεις ότι κάνουν τα μυρμήγκια το καλοκαίρι για να έχουν τον χειμώνα σε όλα τα αγαθά που θα έχεις ανάγκη για την οικογένειά σου».
Μου έλεγε ότι τα μυρμήγκια για να μην πεινάσουν από το καλοκαίρι ενδιαφέρονται για τις τροφές που έχουν ανάγκη το χειμώνα για την διατροφή τους που κατοικούν μέσα στο χώμα κάτω από πέτρες για να μην προσβάλλονται εύκολα από τους εχθρούς τους και από τις καιρικές συνθήκες.
Τα μεγάλα μυρμήγκια είπε βγαίνουν πρώτα για να εντοπίσουν που υπάρχουν τροφές κυρίως καρπούς από τα σπαρτά και χόρτα μέσα στα χωράφια και στα αλώνια και αμέσως ειδοποιούν να βγούνε όλα για να τα κουβαλούν εκεί κοντά που μένουν.
Έτσι σχηματίζουν μια ουρά «καραβάνι» το ένα πίσω από το άλλο όταν πηγαίνουν και αφού πάρουν από ένα καρπό στο στόμα τους γυρίζουν πάλι το ίδιο πίσω για να τον μεταφέρουν εκεί κοντά που διαμένουν. Το ίδιο συνέχεια κάνουν ημέρα και νύχτα προκειμένου να έχουν αρκετή τροφή για να τρώνε το χειμώνα.
Τα εμπόδια που συναντούσανε ήτανε οι γεωργοί που τα παρεμποδίζανε με διάφορα μέσα επειδή τους παίρνανε τον καρπό τους και τα πτηνά κυρίως οι πέρδικες που υπήρχανε τότε πολλές στα γύρω βουνά.
Υπόψιν ότι μέσα στο έδαφος γίνεται και ο πολλαπλασιασμός τους να γίνονται πολλά για να αντιμετωπίζουν εύκολα τις δυσκολίες που θα συναντούσανε από τις απώλειες που θα είχανε. Όλη αυτήν την προσπάθεια των μυρμηγκιών οι γονείς στην οικογένεια την λέγανε στα παιδιά τους για να γίνονται εργατικά και όταν θα μεγαλώσουν να έχουν να διαβιώνουν χωρίς δυσκολίες.
Να φροντίζουν όλες τις εποχές να αποκτούν από όλα που θα τα έχουν ανάγκη και ένα μέρος από αυτά που θα περισσεύει να το αποθηκεύουν με κάποιο τρόπο για να διατηρηθούν να τα έχουν για το χειμώνα που δεν παράγονται όπως: Καρπό για το ψωμί τους – όσπρια – σύκα – σταφίδες – ξινόχοντρο – τυρί – ελιές – λάδι και πολλά άλλα. Αυτούς που κάνανε αυτή την φροντίδα εις την οικογένειά τους τα παλιά χρόνια τους ονομάζανε καλούς νοικοκύρηδες και τους ζηλεύανε οι τεμπέληδες.
Αυτήν την εξυπνάδα των μυρμηγκιών αργότερα συνηθίζανε να την λένε και εις τον άνθρωπο και αφού την εκτελούσα αποτελεσματικά αμέσως έγινε και αυτή παροιμία: Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν ενδιαφέρονται να αποκτούν τα απαραίτητα που έχουν ανάγκη να ζουν για να μην φθάσουν κάποια μέρα να μην έχουν να διαβιώνουν. Γι’ αυτό στη συνέχεια επικράτησε να λένε όλοι: των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν έχουν να μαγειρέψουν για να εστιάζονται και δεν θα αναγκάζονται να ζητούν δανεικά από αυτούς που έχουν ή να καταφεύγουν σε κλοπές.
Και ο κ. Γιάννης ακόμα πρόσθεσε: οι καλοί νοικοκύρηδες την παλιά εποχή ήτανε πολλοί και λιγότεροι οι τεμπέληδες. Ένας από τους καλούς που ξεχώριζε περισσότερο από τους άλλους του βγάλανε παρατσούκλι όπως τότε συνηθίζανε και τον ονομάσανε τον ίδιο και την οικογένειά του Μέρμηγκα. Τη γερμανική κατοχή οι Γερμανοί κάψανε όλο το χωριό του μαζί και το κοινοτικό γραφείο του. Στο νέο μητρώο που σύνταξε η κοινότητα τον έγραψε με το νέο του επίθετο ο Μέρμηγκας Γ.
Στη συνέχεια όταν μεγάλωσε ο γιος του ο Γιάννης εργάστηκε πολλά χρόνια στο επάγγελμα που είχε και συγχρόνως δημιούργησε τη δική του οικογένεια με τέσσερα παιδιά. Τα μεγάλωνε ακριβώς όπως είχε μάθει με τις συμβουλές της οικογένειάς του όπως: όταν δεν είχανε σχολείο τα παίρνανε κοντά τους στα χωράφια για να μάθουν αλλά και να γνωρίσουν όλα τα φυτά και τα δέντρα που είχε η φύση και που θα είναι στη διάθεσή τους για να διαβιώνουν όσο μπορούν καλύτερα και με όλα μαζί να κτίσουν το μέλλον τους όταν θα μεγαλώσουν.
Τους λέγανε όλα αυτά πως καλλιεργούνται για να πάρουν τον καρπό τους να τρώνε και πως θα αποθηκεύουν αυτά που θα πλεονάζουν για να τα έχουν μέχρι τον επόμενο χρόνο που ξανά θα τα αποκτήσουν.
Έτσι του καλού νοικοκύρη το σπίτι θα έχει από όλα και δεν θα αναγκάζεται να αγοράζει ή να ζητά από άλλους χωριανούς που θα έχουν. Όμως μετά από χρόνια που ήρθανε τα σύγχρονα μέσα για να αποκτούν όσα είχανε ανάγκη για τη διατροφή τους και με λιγότερους κόπους όλα τα παραπάνω μπήκανε στη νέα εποχή. Γι’ αυτό πολλοί εγκαταλείψανε τις καλλιέργειες αυτών και προτιμήσανε να τα αγοράζουν. Κερδισμένοι ήτανε όσοι δεν λησμονήσανε να εκτελούν την παροιμία όπως είχανε διδαχθεί και είχανε τα δικά τους από τα χέρια τους και από τα ίδια τα χωράφια τους αγνοώντας τους κόπους τους.
Μετά από την ενημέρωση που μας έκανε για την παροιμία και τα καλά αποτελέσματά της πάλι πρόσθεσε: Εγώ από όταν έγινα συνταξιούχος δεν κλείστηκα στο σπίτι μου και να βγαίνει μόνο για καφέ και τάβλι στο καφενείο της γειτονιάς μου. Κάθε μέρα πηγαίνω στην περιουσία μου για λίγες ώρες και κάνω ότι είχα μάθει από τους γονείς μου και έχω από όλα στο σπίτι μου. Συγχρόνως κάνω μάθημα τώρα στα εγγόνια μου και σε όσους αδιαφορούν και πιστεύω ότι έχει αποτέλεσμα. Η δουλειά ντροπή δεν έχει, όφελος έχει και όποιος ντρέπεται κακά ζει όπως λέγανε οι παλιοί μας.
Δεν ξεχνώ τους συγγενείς και τους φίλους μου. Συνηθίζουμε συχνά να πηγαίνουμε για καφέ και για καλό μεζέ. Όλα με το μέτρο τους και απολαμβάνουμε τους κόπους που κάναμε τόσα χρόνια αλλά συνηθίζω η διατροφή μου να είναι από αυτά που αποκτώ από τα χωράφια μου και με τα δικά μου χέρια όπως: το λάδι, ορισμένα όσπρια, λαχανικά, φρούτα κ.λπ. Κάνω όπως κάνανε οι γονείς μου και αποθηκεύω ορισμένα από αυτά για να τα έχω για το χειμώνα όπως αναφέρω παραπάνω: λάδι, σύκα, σταφίδες, ελιές, πατάτες, κρεμμύδια, σκόρδα κ.λπ.
Εκείνο μόνο που με απασχολεί και στεναχωριέμαι σήμερα είναι ότι κανένα από τα παιδιά μου δεν κάνουν από αυτά που κουράστηκα να τους μάθω. Θεωρούν ότι αφού υπάρχουν όλα τα σύγχρονα μέσα για την καλλιέργεια όλων γιατί να κουράζονται. Όμως δεν συγκρίνουν τα οφέλη που θα έχουν εάν τηρούν την παροιμία που μας διδάσκουν τα μυρμήγκια.
Οι χωριανοί και οι γειτόνοι με καμαρώνουν που είμαι φίλος με τη φύση και δεν στερούμαι αυτά που μου προσφέρει καθαρά και χωρίς ξένες ουσίες.
Τελειώνοντας ο κ. Γιάννης είπε: επειδή η παροιμία είναι διδακτική ειδικά στη σημερινή εποχή που έχει ξεχαστεί τελείως συμβουλεύω τους νέους μας να την εφαρμόζουν από τη μικρή τους ηλικία και εις το μέλλον τους θα διαπιστώσουν τα οφέλη που τους προσφέρει εις την οικογένειά τους.
