Τα συλλογικά όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι πολύ σημαντικά και κρίσιμα. Άλλωστε, ουδείς αμφιβάλλει ότι έχουν προκύψει από μία δημοκρατική διαδικασία. Η τοπική εξουσία είναι φορέας άσκησης πολιτικής και θα πρέπει να ελέγχεται από τους πολίτες και ως προς τις ενέργειες και ως προς τις αποφάσεις της.
Δίπλα, όμως, στους οργανωμένους θεσμούς βρίσκεται η «κοινωνία των πολιτών», τα τοπικά κινήματα αμφισβήτησης και προβολής εναλλακτικών λύσεων ακόμα και οι συλλογικότητες ρήξης και ανυπακοής με τις κυρίαρχες αντιλήψεις και πολιτικές. Η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα όπου οι φυσικοί νόμοι της κίνησης και της αλλαγής ενεργοποιήθηκαν επιτυχώς από δρώντα πολιτικά υποκείμενα.
Ο γράφων εκ προοιμίου θα υποστηρίξει ότι η ύπαρξη τοπικών κινημάτων και συλλογικοτήτων είναι όχι μόνο θεμιτή αλλά και αναγκαία για την υλοποίηση της κοινωνικής συμμετοχής και του κοινωνικού ελέγχου. Η αντίθετη άποψη οδηγεί σε μία προϊούσα απεμπλοκή των πολιτών από την ενασχόληση τους με το συλλογικό συμφέρον, την αύξηση της πολιτικής αποξένωσης και σε μία, εν τέλει, καχεκτική δημοκρατία με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η κοινωνική και πολιτική θεωρία έχουν, επίσης, επισημάνει την ύπαρξη ισχυρών τοπικών πελατειακών δικτύων, ατόμων ή και ομάδων επαγγελματικών συμφερόντων οι οποίες είτε μπορεί να αποτελούν μέρος της εξουσίας είτε ασκούν πιέσεις προκειμένου να τους παραχωρηθούν ειδικά προνόμια τα οποία πολύ συχνά δεν συνάδουν με το δημόσιο συμφέρον.
Υπάρχουν και σχέσεις φιλικές, ανθρώπινες, σχέσεις συγγένειας και «αδελφοποιτοί», ειδικά στις μικρές τοπικές μας κοινωνίες.
Αυτού του είδους η συστοίχιση πολιτών με τα δίκτυα των τοπικών παραγόντων υφίσταται για λόγους συναισθηματικούς, φιλότιμου και οριζόντιας αλληλεγγύης και ως εκ τούτου έχουν μια διαφορετική αφετηρία, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος.
Γιατί τα αναφέρω όλα αυτά; Διότι ακόμα και οι καλύτερες προθέσεις να υπάρχουν, αυτό δεν μπορεί ούτε την κριτική να αναιρέσει ούτε πολύ περισσότερο τις εναλλακτικές προτάσεις.
Στο διά ταύτα. Η πόλη μας, η ευρύτερη περιοχή έχει παράδοση στα μικρά και μεγάλα κινήματα και θα πρέπει να αισθανόμαστε υπερήφανοι για αυτό. Το βάρος των 5.000 ετών στο λόφο Καστέλι είναι αδιανόητο να προσπαθήσει να το σηκώσει κάποιος μόνος του.
*Ο Αντώνης Σκαμνάκης
είναι αναπληρώτης καθηγητής στο Τμήμα Δημοσιογραφίας & Μ.Μ.Ε. του Α.Π.Θ.
