Εκπληξη πραγματικά προκαλεί η εξέλιξη του καιρού των τελευταίων ημερών, με μικρά διαστήματα εκδήλωσης έντονων καιρικών φαινομένων που επηρεάζουν μόνο τις βόρειες περιοχές του Νομού Χανίων. Τα προγνωστικά μοντέλα του καιρού αποκαλύπτουν, σε αρκετές περιπτώσεις, τις απότομες αυτές μεταβολές, ενώ σε άλλες περιπτώσεις αδυνατούν να δώσουν ασφαλή προγνωστικά δεδομένα.
Τα δεδομένα των προγνωστικών μοντέλων για την Τρίτη 7 Οκτωβρίου εμφάνιζαν μία πολύ μεγάλη πιθανότητα για εκδήλωση μίας έντονης, πρόσκαιρης, καιρικής κατάστασης τις μεσημβρινές κυρίως ώρες στις βόρειες περιοχές του Νομού Χανίων. Αυτό ήταν απόλυτα δικαιολογημένο με βάση την εκτίμηση της συνολικής συνοπτικής κατάστασης, η οποία ευνοούσε μία μεσημβρινή αστάθεια. Η καιρική αυτή αστάθεια θα ήταν μικρής διάρκειας με έντονα όμως καιρικά φαινόμενα (καταιγίδες) τα οποία στη συνέχεια θα υποχωρούσαν αποκαθιστώντας και πάλι ομαλές καιρικές συνθήκες. Πέρασαν όμως οι μεσημβρινές ώρες της Τρίτης με ηλιοφάνεια και μόνο λίγες νεφώσεις, στα ορεινά κυρίως, έκαναν την εμφάνισή τους στον χανιώτικο ουρανό. Εύλογα λοιπόν αναιρεί κάποιος την πιθανότητα εκδήλωσης των φαινομένων μιας και οι συνθήκες αστάθειας τις απογευματινές ώρες περιορίζονται σημαντικά. Και όμως η δυναμική της ατμόσφαιρας έμελλε να έχει τελείως διαφορετικές διαθέσεις. Όπως φαίνεται και από τις διαδοχικές εικόνες, από το αρχείο της Ε.Μ.Υ., στις 7 μ.μ. ο καιρός στις δυτικές περιοχές των Χανίων είναι καθαρός, ενώ αστάθεια με καταιγιδοφόρα νέφη επηρεάζουν την περιοχή των Κυθήρων. Στο επόμενο ημίωρο αναπτύσσονται, σε ελάχιστο χρόνο, νέφη αστάθειας στα δυτικά και συγκεκριμένα στις βόρειες ακτές του νομού Χανίων. Τα νέφη αυτά πολύ γρήγορα εκδηλώνονται ως καταιγιδοφόρα νέφη. Στην αστάθεια αυτής της μορφής βασικός παράγοντας ενίσχυσης της είναι πλέον το θαλάσσιο περιβάλλον καθόσον η θάλασσα βρίσκεται στην πιο ζεστή της περίοδο και φυσικά τα ποσοστά υγρασίας είναι αρκετά αυξημένα στην ατμόσφαιρα. Επομένως η όλη εξέλιξη της αστάθειας ήταν πλέον θέμα χρόνου, με αναμενόμενη την ένταση των καιρικών φαινομένων. Πράγματι σε πολύ λίγο χρόνο η ένταση των καιρικών φαινομένων κορυφώνεται με τα καταιγιδοφόρα νέφη να προσεγγίζουν την πόλη των Χανίων.
Από τις 8 μ.μ. άρχισαν να πέφτουν οι πρώτες σταγόνες βροχής στην πόλη των Χανίων, ενώ οι διαρκείς αστραπές φώτιζαν τον ορίζοντα δυτικά λίγη ώρα πριν. Η βροχή εξελίχθηκε σε καταρρακτώδη και ενώ οι αστραπές φώτιζαν πλέον έντονα τον χανιώτικο ουρανό ο κρότος από τις βροντές ήταν ιδιαίτερα ισχυρός, προκαλώντας μέχρι και αισθήματα φόβου. Οι αστάθειες αυτής της μορφής που προκαλούν ένα ξαφνικό… γύρισμα του καιρού από τις συνθήκες καλοκαιρίας σε έντονα δυσμενείς καιρικές συνθήκες προκαλούν πράγματι έκπληξη από την ιδιαίτερα ισχυρή δυναμική τους. Η μεγάλη ένταση των φαινομένων (βροχή, αστραπές) διήρκησε περίπου μία ώρα και στη συνέχεια τα καταιγιδοφόρα νέφη, με τάση πλέον εξασθένησης, κινήθηκαν ανατολικότερα, χωρίς να επηρεάσουν καθόλου τις ανατολικές περιοχές της Κρήτης.
Από τον πίνακα φαίνονται αναλυτικά τα ύψη βροχής που σημειώθηκαν στις βόρειες περιοχές του Νομού Χανίων, με το μεγαλύτερο ύψος βροχής να σημειώνεται εντός της πόλης των Χανίων (21,8 χιλιοστά).
Η ξαφνική αυτή εξέλιξη του καιρού, με ιδιαίτερη έμφαση στη μικρή διάρκεια εκδήλωσης των φαινομένων αλλά με μεγάλη ένταση αυτών, αποτελεί την κύρια αιτία εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων σε περιοχές όπου η απορροή της μεγάλης ποσότητας του νερού συναντά εμπόδια (συνήθως τεχνητά είτε από λανθασμένη ανθρώπινη παρέμβαση είτε από αμέλεια) ή το αποχετευτικό δίκτυο όμβριων υδάτων αδυνατεί να συλλέξει τις τεράστιες ποσότητες νερού λόγω έλλειψης πρόνοιας καθαρισμού και συντήρησης των φρεατίων. Η εκδήλωση αυτή του καιρού, όπως εκδηλώθηκε την Τρίτη το βράδυ δεν χαρακτηρίζεται από τις πλέον ακραίες μιας και έχουν επαναληφθεί στο παρελθόν, στην περιοχή των Χανίων, παρόμοια φαινόμενα με πολύ μεγαλύτερα ύψη βροχής. Ιδιαίτερη εντύπωση όμως προκάλεσε η συχνότητα των αστραπών και η ένταση του κρότου των βροντών που συνόδευαν αυτή την εκδήλωση του καιρού.
Ενημερωτικά θα ήθελα να αναφέρω ότι το θαλάσσιο περιβάλλον αποτελεί την κύρια αιτία, αλλά και την πηγή τροφοδότησης, των πλέον ακραίων καιρικών φαινομένων που δημιουργούνται πάνω στον πλανήτη, των Τροπικών κυκλώνων. Οι τροπικοί κυκλώνες δημιουργούνται πάνω από τους ωκεανούς, κοντά στη ζώνη του Ισημερινού και πλήττουν τις παρακείμενες χώρες με ιδιαίτερα καταστροφικές συνέπειες. Τα σύντομα καιρικά φαινόμενα που επικράτησαν στην περιοχή μας την Τρίτη το βράδυ αποτελούν μόνο μια μικρή – μικρή μικρογραφία της ισχύος αυτών των συστημάτων. Αν και οι διαφορές στην τάξη μεγέθους αυτών των ακραίων καιρικών συστημάτων με τα καιρικά δρώμενα στις δικές μας περιοχές είναι τεράστιες θέλω να επισημάνω το πόσο τυχεροί είμαστε που κατοικούμε σε ένα ιδιαίτερα ευλογημένο φυσικό περιβάλλον. Η Μεσόγειος, ως θαλάσσιο περιβάλλον, μπορεί να τροφοδοτεί και να ευνοεί συνθήκες φθινοπωρινής αστάθειας δίνοντας αρκετή δυναμική στα καταιγιδοφόρα νέφη, αδυνατεί όμως να δημιουργήσει συνθήκες τόσο μεγάλης έντασης που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τόσο εκτεταμένες καταστροφές. Σε κάθε περίπτωση όμως… στου καιρού τα γυρίσματα θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να κατανοούμε ότι η φύση έχει δυναμικές στις οποίες είμαστε αδύναμοι να αντισταθούμε.
*μετεωρολόγος, MSc
ΥΨΗ ΒΡΟΧΗΣ
Υψη βροχής της Τρίτης 7 Οκτωβρίου από 7 έως 10.30 μ.μ.
Περιοχή Υψος βροχής (σε χιλιοστά)
Φαλάσαρνα 0,2
Αλικιανός 16,4
Χανιά (πόλη) 21,8
Χανιά (Ακρωτήρι) 7,0
Σαμαριά 0,0
Βρύσες 13,2
Ρέθυμνο 0,2
