Γιατί τον Γενάρη τον λένε Γενάρη; Μα γιατί γεννά η μέρα τ’ αρνιά, μια απ’ τις “εξηγήσεις” που έχει δώσει ο λαός μας. Και γιατί η πρώτη του μέρα που είναι η Πρωτοχρονιά γεννά ελπίδες ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα, συμπληρώνω. Με την παρατήρηση ότι μέχρι το 46 π.Χ. ο πρώτος μήνας του χρόνου ήταν ο Μάρτιος και ότι την πρωτιά την πήρε ο Γενάρης χάρις στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Ιούλιο Καίσαρα και το όνομα του (Ιανουάριος) από τον Θεό Ιανό, τον θεό με τα δύο πρόσωπα, που το ένα κοίταζε προς τον προηγούμενο χρόνο και το άλλο στον επόμενο. Κι αν γιόρταζαν οι Ρωμαίοι, όπως άλλωστε και οι Βυζαντινοί αργότερα την πρώτη του μέρα! Από τα χρόνια εκείνα τα έθιμα με τα κάλαντ(ρ)α, το ποδαρικό, τις ευχές, τις “καλές χέρες” και τόσα άλλα…
«Του Γενάρη το φεγγάρι ήλιο της ημέρας μοιάζει». Η μια απ’ τις δυο πιο γνωστές παροιμίες του πρώτου μήνα του χρόνου. Για να σας θυμίσω ότι ακριβώς σε μια εβδομάδα, την επόμενη Τρίτη 18 του μήνα, θα έχουμε πανσέληνο και… όσοι πιστοί με την ελπίδα ότι δεν θα κάνουν εκείνο το βράδυ κουμάντο σύννεφα στον ουράνιο θόλο… «Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην ξανοίγεις», είναι η δεύτερη. Για να θυμούμαι να κλαδέψω την κρεβατίνα μου τη γράφω αυτήν. Το αργότερο μέχρι του Αγίου Γρηγόρη που είναι στις 25 του μήνα, καθώς η «γινoμένη δουλειά δεν φοβάται την αγίνωτη», όπως μας λέει μια άλλη γενικότερη παροιμία. Τον Γενάρη δεν κυκλοφορούν, βλέπετε, οι χυμοί. Το ήξεραν αυτό οι παλιοί μας κι είχαν την έγνοια τους. Όπως και πολλά άλλα!
«Οι νύχτες του Γενάρη έχουν στόμα/ και λένε παραμύθια τις γιορτές/ τσακίζουνε του μπουκαλιού το πώμα/ να πίνουν να μεθάνε ποιητές!/ Οι μέρες του Γενάρη έχουν μάτια/ που κλέβουνε το φως και το σκορπούν/ τα δειλινά σε έρημα δωμάτια/ εκείνων που θυμούνται κι αγαπούν.// Οι μέρες και οι νύχτες του Γενάρη/ σαν δέντρα κρεμασμένα στη βροχή/ στιχάκια γράφουν σ’ ένα καλαντάρι/ και στης καρδιάς τα φύλλα μια ευχή.// Ο χρόνος του Γενάρη γκρίζα βάφει/ παράθυρα της μνήμης ανοιχτά/ αναπολεί τον ποιητή Καβάφη/ την Αλεξάνδρεια να αποχαιρετά». Το ποίημα “Ο χρόνος του Γενάρη” του Ηλία Κατσούλη (Πηγή: Παντελής Θαλασσινός “Το καλαντάρι”)
Και… στα πεταχτά
«Μια ιστορική μονή που παραμένει μια σημαντική νησίδα της Ορθοδοξίας, μια κυψέλη πνευματικότητας, αλλά και μια κοινωνική τράπεζα με πλούσια προσφορά», τα που γράφει, μεταξύ των άλλων ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης στον χαιρετισμό του στην έκδοση του Οδηγού “Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων”. Πολλά αξίζει να γραφτούν για το εν λόγω ιδιαίτερα επιμελημένο και καλαίσθητο πόνημα που προλογίζεται από τον καθηγούμενο της Μονής και πρωτοσυγκελεύοντα της Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου επίσκοπο Δορυλαίου Δαμασκηνό. Να ’ναι καλά, ο έχων την επιμέλεια της έκδοσης και καλός φίλος πρώην έφορος Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Μιχάλης Ανδριανάκης που μου το έστειλε για να μου ευχηθεί Καλή Χρονιά.
Τα σχολεία άνοιξαν, παρά το γεγονός ότι ο κορωνοϊός “αμολυτός” με τη μορφή Όμικρον επιμένει και κάνει τα δικά του, απειλώντας να μολύνει του όποιους “αμόλυντους”. Βλέποντας και κάνοντας ή κάνοντας και βλέποντας; Εδώ μας θέλω. Η κυβέρνηση πάντως επιμένει να ποντάρει στο αισιόδοξο σενάριο για αποκλιμάκωση των κρουσμάτων και στο τέλος της πανδημίας. Για να δούμε πόσο μεγάλη είναι η ουρά… της αχλάδας.
«Μελετώντας τους ανθρώπους από ψηλά: Υπάρχουν άνθρωποι που βλέπουν κι άλλοι που παραβλέπουν! Υπάρχουν επίσης άνθρωποι που προβλέπουν, άλλοι που διαβλέπουν και άλλοι που προσβλέπουν! Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που επιβλέπουν και άλλοι που αποβλέπουν! Υπάρχουν, τέλος, και οι άνθρωποι που υποβλέπουν! Τους τελευταίους βλέπε τους, απ’ όσο πιο μακριά θωρείς». Από την “Τράπεζα Σκέψεων” του φίλου μου Χριστόφορου Κορυφίδη, πρώην προέδρου της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος. Προς γνώσιν, αν όχι και προς συμμόρφωσιν…
«Μέσα στο καταχείμωνο αλκυονίδα μέρα/ μ’ ένα φιλί σου πρόβαλε γλυκιά μου περιστέρα.// Οι μέρες που ‘μαστε μαζί αλκυονίδες μοιάζουν/ μα όταν λείπεις, μάτια μου, τα πάντα σκοτεινιάζουν». Επιμένει στις ερωτικές μαντινάδες η μαντιναδολόγος μας, η Νεκταρία Θεοδωρογλάκη. Έρως ανίκατε μάχαν…
