Σαράντα εκατοµµύρια(!) τουρίστες χωρά η Κρήτη, σύµφωνα µε όσα ακούστηκαν στην ειδική σύσκεψη της Περιφέρειας Κρήτης για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του τουρισµού. ∆εκαπλάσιοι σχεδόν δηλαδή σε σχέση µε αυτούς που δέχεται σήµερα.
Παρεµπιπτόντως, η συγκεκριµένη «Στρατηγική» Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ούτε στρατηγική είναι αλλά και ως µελέτη φορτώνει στους συγγραφείς της ένα δύσκολο να ξεφορτωθούν όνειδος: αντιεπιστηµονική και αναξιόπιστη. Χρησιµοποιεί ένα και µόνο κριτήριο (κλίνες ανά έκταση) και χωρίς καµία επιστηµονική στήριξη (αναφορές σε στατιστικά, τοπική και διεθνή εµπειρία και βιβλιογραφία, ούτε καν τα υφιστάµενα περιφερειακά χωροταξικά) καταλήγει ότι η λύση είναι µεγάλες τουριστικές επενδύσεις σε όλη τη χώρα. Περί επιπτώσεων, ξεχνά να αναφέρει. Μην πιστέψετε όµως εµένα. Αναζητήστε τις σχετικές και πολύ εµπεριστατωµένες µελέτες της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισµού (ΕΛΛΕΤ)[1] και του καθηγητή Περιβαλλοντικού Σχεδιασµού & Βιώσιµης Ανάπτυξης στο Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Γιάννη Σπιλάνη, στο Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ[2].
Επιστρέφω στο θέµα. Οι αδιόρθωτοι κήρυκες του «περισσότερου» (ανάπτυξη!) παρά τα τοπικά και διεθνή ανησυχητικά σηµάδια, µας προτείνουν άλλη µια φορά την απλοϊκή εξίσωση: περισσότεροι τουρίστες, περισσότερες κλίνες, περισσότερες υποδοµές για περισσότερα λεφτά.
Σήµερα, ακούγεται από όλο και πιο πολλούς, όλο και πιο δυνατά, η φωνή «πού θα πάει αυτό»; Πώς θα υποδεχτούµε περισσότερους; Με τι νερό; Με τι διαχείριση σκουπιδιών; Με πόση περισσότερη κατανάλωση ενέργειας; Με πόσα καταλύµατα να αφορούν επισκέπτες και όχι ντόπιους; Με πόσα µαγαζιά που θα µπορείς να κάτσεις σαν άνθρωπος και αν καταφέρεις να κάτσεις, να µπορείς να πληρώσεις ένα πιάτο φαΐ;
Ενδιαφέρουσα είναι και η έρευνα του Ινστιτούτου για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή ΕΤΕΡΟΝ[3] για το θέµα. Παραθέτω µόνο ένα στοιχείο στον παρακάτω πίνακα.
Θεωρείτε ότι:
Η Ελλάδα είναι µια χώρα που πάσχει από υπερτουρισµό, πρέπει επιτέλους να µπουν φραγµοί
30,5%
∆εν έχουµε υπερτουρισµό ως χώρα, αλλά πρέπει να προσέξουµε γιατί
κινδυνεύουµε στο άµεσο µέλλον να αποκτήσουµε
45,6%
Η άποψη µου είναι «όσοι περισσότεροι τουρίστες στη χώρα µου τόσο
το καλύτερο για όλους µας, δεν φοβάµαι τον λεγόµενο υπερτουρισµό»
19,6%
∆Γ/∆Α
4,3%
Το ενδιαφέρον είναι ότι τα ίδια ακούγονται και από επαγγελµατίες του χώρου. Όλο και πιο δύσκολα, µε όλο και πιο απάνθρωπους όρους, πασχίζουν να προσφέρουν στοιχειωδώς ανθρώπινες υπηρεσίες στους επισκέπτες.
Οι υπέρµαχοι του «περισσότερου» έχουν ένα βασικό επιχείρηµα. ∆εν έχουµε πολλούς τουρίστες, αλλά λίγες υποδοµές. Ας το εξετάσουµε. Ας υποθέσουµε ότι φτιάχνουµε έναν τέλειο ΒΟΑΚ και πολλά νέα µεγάλα ξενοδοχεία. Θα βάλουµε δεκαπλάσιους ανθρώπους σε Λαφονήσι, Φαλάσαρνα και Μπάλο; Ή θα φτιάξουµε και µερικούς καινούργιους προορισµούς; Για το νερό, τι θα κάνουµε; θα διατάξουµε τη φύση να βρέχει δέκα φορές περισσότερο; (ή όπως ήδη ακούστηκε από χείλη δηµοτικών αρχόντων, θα κόψουµε το νερό από τη γεωργία προς όφελος του τουρισµού;). Θα δεκαπλασιάσουµε τη δυναµική της ∆Ε∆ΙΣΑ και του Βιολογικού για να διαχειριστούν τις παραπάνω ποσότητες; Αφήνω χώρια την αύξηση του κόστους ζωής (και την έλλειψη κατοικίας και δηµόσιου χώρου) για τους ντόπιους.
Τι λέω λοιπόν; όχι στον τουρισµό; Μόνον ένας κακόπιστος µπορεί να διαβάσει έτσι το κείµενο αυτό. Ο τουρισµός είναι ο βασικός πυλώνας της οικονοµίας του νησιού και, υπό συνθήκες, φορέας και παραγωγός πολιτισµού.
Επαναλαµβάνω απλά αυτό που λέει ο λαός και αναφέρει και ο τίτλος: το περίσσιο χαλά το ίσιο. Ένα επιβατικό αυτοκίνητο που είναι φτιαγµένο για πέντε επιβάτες, αν του φορτώσουµε δέκα επιβάτες, φορτωµένη σχάρα, πορτµπαγκάζ και τρέιλερ, δεν θα αντέξει για πολύ καιρό, άσε που οι επιβάτες δεν θα περνάνε καλά…
Με άλλα λόγια να προστατέψουµε το νησί και τον τουρισµό από τα εφιαλτικά όνειρα της Ερυσιχθόνιας αναπτυξιολαγνείας. (πρόταση: γκουγκλάρετε «Ερισύχθων»).
Αυτοί οι προβληµατισµοί χρειάζεται να αποτελέσουν αντικείµενο ειλικρινούς και καλόπιστου διαλόγου µεταξύ όλων των εµπλεκοµένων. Μια τέτοια προσπάθεια επιχειρεί να κάνει η Νέα Αριστερά στο πλαίσιο εκδήλωσης µε θέµα τον υπερτουρισµό και πώς µπορεί να βλάψει του τουρισµό και όχι µόνο. Την επόµενη Παρασκευή, 1 Νοεµβρίου, ανοίγουµε τον διάλογο και είναι σηµαντικό να ακουστούν όσο το δυνατόν περισσότερες απόψεις.
*Ο Πέτρος Λυµπεράκης
είναι βιολόγος στο Μουσείο
Φυσικής Ιστορίας Κρήτης
του Πανεπιστηµίου Κρήτης
