ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Η αχίλλειος πτέρνα της ελληνικής ανάπτυξης

» “Επικίνδυνη” ελληνική προχειρότητα

Αποκαλύπτοντας την ευπάθεια της “βαριάς” αυτής βιομηχανίας της Ελλάδας, μπορεί να προβληματίσει αρμόδιους και αναρμόδιους να επανέλθουν και σε άλλες παραγωγικές δραστηριότητες που ευδοκιμούν στον τόπο μας
Τώρα που ο κορωνοϊός απειλεί την οικονομική μας και όχι μόνο, υπόσταση, με πρώτη την ακαταμάχητη, δήθεν, «ελληνική βιομηχανία», τον τουρισμό, μου έρχονται μνήμες από εμπειρίες χαρακτηριστικές.

1. Είναι γνωστό ότι στον Τόπο μας ο Τουρισμός αναπτύχθηκε άναρχα και απρογραμμάτιστα με υπερεκμετάλλευση του «θείου δώρου» της Ελλάδας, της γεωγραφικής της θέσης, της φυσιογνωμίας και του μοναδικού της κλίματος. Έτσι πλημμύρισε ο τόπος με πάσης φύσεως μικροεκμεταλλεύσεις, που εξασφάλισαν, σε μεγάλο αριθμό μικροιδιοκτητών αρκετά, εύκολα, δήλα και άδηλα, εισοδήματα, χωρίς όμως προοπτική μακροημέρευσης, ιδίως σε περιόδους «κακοκαιρίας» όπως η σημερινή.
Τόσο το Κράτος με την απρογραμμάτιστη, ασυνάρτητη και ανύπαρκτη ρυθμιστική έστω, παρέμβαση, όσο και η γνωστή, ιδιοτελής, ψιλικατζίδικη τσαπατσουλιά, εμπόδισαν την οργανωμένη και ανθεκτική σε δύσκολους καιρούς δημιουργία. Έτσι, γέμισαν πολλές, ιδίως νησιωτικές περιοχές, με απίθανες κατασκευές και μικρομάγαζα που έχουν αρχίσει να υπολειτουργούν και να σβήνουν. Η εικόνα είναι απογοητευτική και για τον προνομιούχο ιδιαίτερα, τόπο μας, την Κρήτη, που πρώτος από τα μέσα του περασμένου αιώνα είχα αναδείξει μοναδικές περιοχές υψηλού ποιοτικού τουρισμού, όπως ο Αγ. Νικόλαος και η Ελούντα Λασιθίου, να φτάσει στα χάλια, κατά κανόνα, της Χερσονήσου – Μάλια και Αγ. Μαρίνας- Πλατανιά. Περιοχές οπωσδήποτε άξιες καλλίτερης μοίρας με τις μοναδικές δυνατότητές τους!!
Ο ελληνικός τουρισμός, όπως κάθε τουρισμός, είναι μια πολύ ευαίσθητη υπόθεση. Σε ενδεχόμενα, όχι μόνο όπως τα σημερινά της πανδημίας αλλά και στα γνωστά των παληκαρισμών, όπως αυτά που συμβαίνουν και στη γειτονιά μας, τελευταία, κυριολεκτικά, ρημάχτηκε, μολονότι αυτό μας ωφέλησε. Σε ότι αφορά τα τελευταία, ίσως προκύψει και κάτι καλό. Αποκαλύπτοντας την ευπάθεια της «βαριάς» αυτής βιομηχανίας της Ελλάδας, μπορεί να προβληματίσει αρμόδιους και αναρμόδιους να επανέλθουν και σε άλλες παραγωγικές δραστηριότητες που ευδοκιμούν στο τόπο μας. Ενδεικτικά: η γεωργία, η κτηνοτροφία, η αλιεία, ο ορυκτός πλούτους, η πληροφορική, οι μοντέρνες μορφές βιοτεχνικής και βιομηχανικής ανάπτυξης, αν τύχουν της απαραίτητης προσοχής, ενίσχυσης και προγραμματισμού μπορεί να εξασφαλίσουν σταθερότερες αναπτυξιακές προοπτικές. Ίσως και ο τουρισμός να αποκτήσει σοβαρότερες και ανθεκτικότερες διαστάσεις, εάν επιδειχθεί κρατική ευαισθησία και ενθαρυνθούν συνενώσεις με σοβαρή χρηματοδότηση που θα δημιουργήσουν βιωσιμότερες μεγάλες μονάδες.

2. Και μία και αναφέρθηκα σε μνήμες παρατίθενται μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις και ψυχαγωγικής διάστασης!!

α. Το 1986 παραβρέθηκα, συμπτωματικά σε μια σύσκεψη στον ΕΟΤ, που αφορούσε την αξιοποίηση της περιοχής των Αγίων Αποστόλων , του τότε Δημάρχου Χανίων και των Υφυπουργών Οικ/κων, Δημ. Έργων και Τουρισμού.
Ο Υφυπουργός Τουρισμού εισηγούταν να γίνει κέντρο χειμερινού αθλητικού τουρισμού, με το Υφ. Οικ. να διαθέτει έξι (6) δις, υπόλοιπα ΜΟΠ. Το επιχείρημα: Είναι η μοναδική στη Μεσόγειο περιοχή, γι’αυτό τον σκοπό, που είχε πλημμυρίσει από βορειοευρωπαίους αθλούμενους το χειμώνα, το Μαρόκο και άλλες περιοχές ιδίως της Βόρειας Αφρικής. Στις αντιρρήσεις του Δημάρχου πρότειναν την παραχώρηση μιας παραλιακής περιοχής για εγκαταστάσεις κέντρου και λοιπών υποδομών για τους λουόμενους γηγενείς. Στην απορία μου γιατί αρνείται και δεν διεκδικεί ίσως πρόσθετες, οικονομικές, ιδίως, παροχές μου είπε «Θα με πνίξει ο όμορος Δήμαρχος».
Τόσες δεκαετίες τώρα, απ’όσο βλέπω, η περιοχή κατακλύζεται την καθαρά Δευτέρα, και ορισμένες άλλες μέρες του χρόνου, από κόσμο, τις δε, υπόλοιπες μέρες, όχι νύχτες, αξιοποιείται για βόλτες και τα συναφή των σκυλιών.

β. Λίγο νωρίτερα, γύρω στο 1970, μία ιδιόρρυθμη ελληνοφραγκολεβαντίνησσα, δημιουργός μια μοναδικής κατοικίας στο ανατολικό άκρο της Ελούντας, έψαχνε μια περιοχή για ανάπτυξη Κέντρου Ιατρικού Τουρισμού.
Η αλήθεια είναι ότι και εμένα δεν μου καλάρεσε η ιδέα. Θάρχονταν τα αρρωστιάρικα γερόντια της Εσπερίας να μολύνουν και να ρυπαίνουν τις παρθένες θάλασσές μας;;
Είχα ήδη, ενοχληθεί στη θέα, 100 (μου πε) υφαντών μαξιλαριών στο τεράστιο σαλόνι της βίλας, της συζύγου του τότε, τραπεζίτη- Υπ. Εθν. Άμυνας του Βελγίου.
Στην παρατήρησή μου ότι αυτό είναι λεηλασία της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς μας, μου απάντησε: «Τα ίδια μου λένε ο Μητσοτάκης και ο Κοκοτός. ¨Όμως αυτά τα μάζεψα, πεταμένα τα περισσότερα. Εδώ θα μείνουν»

γ. Αργότερα, με απασχόλησαν δύο φωτισμένοι τοπικοί άρχοντες. Στον ένα συνιστούσα να «φαρδύνει» τα αυλάκια που πήγαινα στη θάλασσα για να αποκτήσει προσβάσεις η περιοχή του. Μου αντέτεινε «Τι είναι αυτά που λες; πρώτα το χωροταξικό»!! Στον άλλο, νεαρό, συνιστούσα να μοιραστεί τη δημαρχία με τον εμπειρότερο συνυποψήφιό του. Ευτυχώς δεν συμφώνησε. Ο πρώτος περιμένει ακόμα το χωροταξικό, ενώ ο δήμος του χρειάζεται αεροδιαδρόμους για τη θάλασσα. Ο δεύτερος κατάφερε, όπως λίγοι όμοιοί του, και ρυμοτομικό να αποκτήσει ο δήμος του, και ικανές, ευπρεπείς προσβάσεις προς τις παραλίες.
Τι να πει κανείς για το περίφημο κτηματολόγιο, που φτιάχνεται επί μισό αιώνα, όταν η Τουρκία το έχει από την εποχή του Κεμάλ;;

δ. Να θυμηθώ τέλος, τον φωτισμένο άρχοντα της Αττικής, που μετά την παλινόρθωση του, το 1974, τοποθέτησε στην περιοχή του πινακίδες που έγραφαν: «Αποπυρηνικοποιημένη ζώνη», προς ανησυχία και ζήλια των υπολοίπων που ζούσαν σε ευπρόσβλητες περιοχές!!
Αυτά, πέραν της ελάφρυνσης του ζοφερού κλίματος της εποχής, προς προβληματισμό για δομές και πρακτικές που με περισή αφέλεια μυθοποιήσαμε. Τελικά «τις πταίει;»
Φαίνεται πως όταν έβρεχε μυαλό κάποιοι κρατούσαμε ομπρέλλες!!