Την 9η Φεβρουαρίου συµπληρώνονται 50 χρόνια από το τραγικό δυστύχηµα στα Λευκά Όρη. Θα τιµηθεί η µνήµη των νεκρών στο ειδικό µνήµα στον χώρο εκτόξευσης του ΠΒΚ από τη γερµανική κυβέρνηση.
Το ηµερολόγιο έδειχνε 9 Φεβρουαρίου 1975 και στην περιοχή των Χανίων, και ιδίως των Λευκών Ορέων, επικρατούσε κακοκαιρία µε χιονοθύελλα. Το ελικοφόρο µεταγωγικό αεροσκάφος ΚΕΝΝΖEICHEN 50-63 της Γερµανικής Πολεµικής Αεροπορίας, προσέγγιζε στα Χανιά και την ώρα Ελλάδος 16.17 έδωσε θέση πάνω από την Παλαιόχωρα και ύψος 11.000 πόδια (3.600 µ.) πραγµατοποιώντας αυτόν τον κύκλο λόγω αεροδιαδρόµου και καιρικών συνθηκών
για να πάρει γραµµή για προσγείωση.
Μετέφερε 42 Γερµανούς στρατιωτικούς για εκπαίδευση στους πυραύλους, στο Πεδίο Βολής Κρήτης, και πλήρωµα από επτά άνδρες µε κυβερνήτη Σµήναρχο.
Στις 16.18 ανάφερε πάλι πτήση στο ίδιο ύψος και από στάση 25 µίλια (45 χιλ.) από το αεροδρόµιο Σούδας. Στις 16.21 αναφέρθηκε απόσταση 27 χιλιοµέτρων από Σούδα και µετά από ένα µυστηριώδες λεπτό, ανάφερε υπέρπτηση από σταθµό ΤΑΚΑΝ. Είναι προφανές ότι κάποια κακή εκτίµηση έγινε από τον κυβερνήτη γιατί µέσα σε αυτό το λεπτό και µε την ταχύτητα που είχε εκείνη την ώρα, δεν ήταν δυνατόν να καλυφθεί η απόσταση αυτή για υπέρπτηση από το συγκεκριµένο σηµείο.
Αυτά τα στοιχεία, µεταξύ των άλλων, αναφέρονται στο ρεπορτάζ εκείνων των ηµερών που δηµοσιεύθηκε στο γερµανικό περιοδικό ‘‘Σπήγκελ’’ που στην έκδοσή του αυτή είχε αφιερώσει εξώφυλλο και πολλές σελίδες στο τραγικό γεγονός και µε τον πηχυαίο τίτλο: ‘‘Τραγωδία στα Λευκά Όρη’’.
Γιατί µετά από δευτερόλεπτα από την αναφορά των 16.21, το αεροσκάφος χάθηκε από τα ραντάρ του αεροδροµίου Σούδας και διακόπηκε κάθε επικοινωνία µε αυτό, γεγονός που σήµανε συναγερµό στις υπηρεσίες Αεροπορίας και ΠΒΚ.
Είναι προφανές ότι από λάθος εκτίµησης της θέσης του και νοµίζοντας ότι προσεγγίζει τη Σούδα, ο πιλότος άρχισε την κάθοδο ενώ ευρισκόταν στα 2.000 µέτρα ύψος και πάνω από την κορυφή Μαλοτύρα των Λευκών Ορέων, και συνετρίβη σ’ αυτήν κτυπώντας µε την κοιλιά κατά την κίνηση καθόδου (κάθισε κατά ένα τρόπο στην κορφή).
Με τα λανθασµένα αυτά στοιχεία προς το αεροδρόµιο Σούδας πέρασε αρκετή ώρα για να εντοπισθεί σε ποιο σηµείο των Λευκών Ορέων είχε συµβεί η αεροπορική τραγωδία. Μετά από πληροφορίες από το Θέρισο για εκκωφαντικό θόρυβο – έκρηξη που ακούστηκε τη συγκεκριµένη ώρα προς τα Λευκά Όρη εντοπίσθηκε η περιοχή της πτώσεως.
Την επόµενη µέρα έφθασαν στα Χανιά ο Γερµανός υπουργός Άµυνας καθώς και ο Έλληνας Ευ. Αβέρωφ, ο Γερµανός Πρέσβης και πολλοί άλλοι παράγοντες και µεταφέρθηκε από τη Γερµανία ευέλικτο ελικόπτερο διάσωσης που παρόµοιο δεν διέθετε η Ελλάδα.
Λόγω της σφοδρής κακοκαιρίας και χιονόπτωσης, και της καθυστερήσεως του σηµείου εντοπισµού του αεροσκάφους, οι οµάδες διάσωσης εκινήθηκαν νύχτα προς ξηµερώµατα της 11ης Φεβρουαρίου.
Σαν γνώστες της περιοχής αποφασίσαµε, µερικά µέλη του ορειβατικού συλλόγου, να κινηθούµε προς τα εκεί και αυτό έγινε από τον Τάκη Χουλιόπουλο, τον Τάσο Πρωτοψάλτη και τον γράφοντα ενώ προσκολλήθηκε στην οµάδα ένας νεαρός φωτογράφος, της επιχειρήσεως Ηρακλείου ∆ρόσος, που ήλθε µε σκαρπίνια και τον βοηθήσαµε να φτάσει ως ένα σηµείο για φωτορεπορτάζ. Του ∆ρόσου είναι και οι δηµοσιευόµενες φωτογραφίες.
Ξεκινήσαµε από το Θέρισο και φθάσαµε στη ρίζα της κορυφής Μαλοτύρα µετά από έξι ώρες πεζοπορία στο χιόνι, που σε πολλά σηµεία ξεπερνούσε σε ύψος τα τέσσερα µέτρα. Απόµενε η ορθοπλαγιά ως το σηµείο πτώσης που το χιόνι ήταν παγωµένο. Προχώρησα κι άρχισα να συναντώ τα διασκορπισµένα σε µεγάλη έκταση συντρίµµια Μια άµορφη µάζα και χιλιάδες µαυριλάδια πάνω στο χιόνι, που φαινόταν να είναι κοµµάτια ρούχων, αµέτρητα βιβλία, κοµµάτια λαµαρίνας, και ό,τι άλλο, και σε ένα σηµείο ο ένας στρεβλωµένος έλικας του αεροσκάφους ενώ σε άλλο ολόκληρο το κάθετο της ουράς. Σε πολλά σηµεία λουρίδες λαµαρίνας εξείχαν ψηλά από το χιόνι, όπως αυτά που προκύπτουν όταν ανοίγεις µια κονσέρβα, και φοβόσουν µήπως, γλιστρώντας πάνω στο παγωµένο χιόνι, χτυπήσεις πάνω σε κάποιο από αυτά και σε κόψει σαν αγγούρι.
Την ώρα εκείνη έφτασε και το γερµανικό ελικόπτερο· σε θέση αιώρησης κατέβασε γερµανό Αλπινιστή που δοκίµασε τη σταθερότητα του χιονιού πριν το ελικόπτερο «καθίσει» στην κορυφή.
Μετά από λίγο, άρχισαν να καταφθάνουν και οι άνδρες των καταδροµών, που το βαρύ ελικόπτερο της Αεροπορίας µας, τους αποβίβαζε στο χιόνι, δύο ώρες πεζοπορίας πιο χαµηλά. Το αεροσκάφος µε το «κάθισµα» του στην κορυφή είχε εκτοπίσει τεράστιες ποσότητες χιονιού που είχαν κατρακυλήσει στην πλαγιά σαν µπάλες όγκου δωµατίου και ήταν επικίνδυνες.
Φυσικά δεν υπήρχε κανείς επιζών και µετά από δύο ηµέρες σκάψιµο στο χιόνι από τους Έλληνες καταδροµείς το µόνο σχεδόν ανέπαφο που βρέθηκε µέσα στο χιόνι ήταν η καµπίνα µε τους δύο πιλότους.
Οι καταδροµείς έσκαψαν τρύπες στο χιόνι όπου διέµειναν όλο το χειµώνα και µέχρι που και το τελευταίο κοµµατάκι από τα συντρίµµια µεταφέρθηκε µε το δίχτυ ελικοπτέρου από εκεί στους Λάκκους, όπου παραλαµβανόταν από φορτηγά οχήµατα.
∆εν θα ξεχάσω στην επιστροφή µας, όταν πλησιάσαµε πιο κάτω στο καθισµένο στο χιόνι ελληνικό ελικόπτερο, να δώσουµε ένα βαρύ σχοινί να µας το µεταφέρουν, αφού είµεθα κατάκοποι, όταν απογειωνόταν αυτό, πόση ποσότητα χιονιού µε κάλυψε σαν από χιονοθύελλα που τη δηµιούργησε ο έλικάς του.
Μετά από ηµέρες ο Ορειβατικός Σύλλογος Χανίων έλαβε ένα ευχαριστήριο γράµµα από τον Γερµανό Πρέσβη, που µεταξύ των άλλων ανέφερε:
…«Εις ό,τι αφορά τις προσπάθειες µελών του Συνδέσµου σας όπως εν πνεύµατι αυτοθυσίας και αγώνος κατά των στοιχείων της φύσεως πλησιάσουν εις τον τόπον του δυστυχήµατος ίνα προσφέρουν βοήθειαν, επιτρέψατέ µου µόνον να τονίσω πόσο βαθειά είναι, η ευγνωµοσύνη µας και να σας διαβιβάσω τας ευχαριστίας των συγγενών των στρατιωτών µας»…
Το τραγελαφικό στην υπόθεση είναι ότι ο Ενωµοτάρχης της Χωροφυλακής του σταθµού Θερίσου µε τον µοναδικό του χωροφύλακα… διετάχθησαν να πάνε να βρούνε το αεροπλάνο βαδίζοντας σε τέσσερα µέτρα χιόνι µε τα παπούτσια και χωρίς καν σχετικά µπουφάν. Αποτέλεσµα, όπως µου διηγήθηκε ο τότε διοικητής της Μοίρας Καταδροµών, να τον βρουν στην πορεία τους για Μαλοτύρα αφ’ ενός µεν παγόπληκτο αφ’ ετέρου… µεθυσµένο, αφού είχε βάλει στην τσέπη του και ένα µπουκάλι τσικουδιά που το κατανάλωσε για να αντιµετωπίσει το ψύχος. Και ο γιατρός των καταδροµέων, έπρεπε να αντιµετωπίσει την παγοπληξία αλλά και τη… µέθη.
Με την ευκαιρία σηµειώνω πως στα Λευκά Όρη µεταπολεµικά συνέβησαν ακόµη οι παρακάτω αεροπορικές τραγωδίες: Γύρω στα 1950 όταν αµερικανικό µεταγωγικό αεροσκάφος, µε το πλήρωµα µόνο, συνετρίβη στην ανατολική κατακόρυφη πλευρά της κορυφής Σπαθί και τα συντρίµµια του ευρίσκονται ακόµη µέχρι τις Γούρνες. Επίσης όταν, µετά το γεγονός της Μαλοτύρας, δύο βελγικά µαχητικά αεροσκάφη που συµµετείχαν σε άσκηση του ΝΑΤΟ συνετρίβησαν το ένα πίσω από το άλλο στα Λευκά Όρη, όπως πριν από λίγο καιρό τα δύο ελληνικά µαχητικά, λόγω κακής εκτίµησης του ύψους. Τα συντρίµµια των ευρίσκονται, του ενός λίγα, στην κορυφή του Καλόρους και η άτρακτος του άλλου στον Ποταµό (κοντά στον Αη Γιάννη Σφακίων).
Πάντως εµείς, µε σεβασµό στη µνήµη όλων όσων έχουν κατά καιρούς “µείνει” εκεί στις κακοτράχαλες Μαδάρες µας, ευχόµεθα να µην ξανασυµβούν παρόµοια τραγικά γεγονότα σε αυτές.
