Bιότοπος – περιγραφή
Το πανέμορφο αυτό φυτό το ονομάζουμε Ροδή η δαμασκηνή (Rosa Damascena). Φυλλοβόλος θάμνος με ύψος πάνω από 2m. Έχει βλαστό όρθιο, πολύκλαδο, με πυκνά αγκάθια, φύλλα σύνθετα από 5-7 φυλλάρια, προμήκη-αυγοειδή και άνθη με τριάντα πέταλα, εύοσμα ροζ-ροδοκόκκινα.
Ευδοκιμεί σε ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια μέσης συστάσεως-πλούσια ποτιστικά, στραγγερά. Στη χώρα μας καλλιεργείται σε κήπους, σε πάρκα και για πειραματικούς σκοπούς.
Είναι τόσο παλιά που είναι δύσκολο να είμαστε βέβαιοι για την προέλευσή της. Γενικά θεωρείται ότι είναι υβρίδιο.
Το μαγιάτικο Τριαντάφυλλο είναι το πρώτο ρόδο που χρησιμοποιήθηκε για το άρωμα του στη βιομηχανία των αρωμάτων. Στη Βουλγαρία υπάρχουν απέραντες εκτάσεις που καλλιεργούνται μαγιάτικες τριανταφυλλιές από τις οποίες συλλέγουν αμέτρητα ροδοπέταλα στο διάστημα των τριών εβδομάδων της ανθοφορίας τους, για να γίνουν ροδόνερο και να χρησιμοποιηθούν στην αρωματοβιομηχανία. Το ροδόνερο χρησιμοποιείται ακόμη ως αρωματικό στα τρόφιμα και προστίθεται σε άλλα καλλυντικά προϊόντα.
Ιστορικά στοιχεία
Η ονομασία του γένους rosa προέρχεται από την Ελληνική λέξη “ρόδο” που σημαίνει κόκκινο, καθόσον τα ρόδα (τριαντάφυλλα) των αρχαίων ήταν κόκκινα και κατά τη μυθολογία πήραν το χρώμα τους από το αίμα της θεάς Αφροδίτης. Από τις ανασκαφές της αρχαίας Βαβυλώνας φαίνεται ότι καλλιεργήθηκε τουλάχιστον 20 αιώνες π.Χ. Πατρίδα της τριανταφυλλιάς θεωρείται η περιοχή του σημερινού Ιράν. Στη χώρα μας αυτοφύονται πολλά άγρια είδη του γένους rosa. Ένα από τα πιο όμορφα και δημοφιλή τριαντάφυλλα είναι το ρόδο της Δαμασκού ή Δαμασκηνό ρόδο όπως είναι γνωστό στην Ευρώπη. Το Δαμασκηνό ρόδο έχει πολύ μακριά ιστορία. Θαυμάστηκε στους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας. Καλλιεργήθηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους που το εξήγαγαν στη Ρώμη τον χειμώνα. Ταξίδεψε στην Ισπανία με του Μαυριτανούς, κι εκεί θαυμάστηκε πολύ. Στην Γαλλία ξεκίνησε ένας βοτανικός κήπος με αρωματικά τριαντάφυλλα. Ο Θεόφραστος αναφέρει ότι υπήρχαν πολλά είδη ρόδων (πεντάφυλλα, δωδεκάφυλλα, εικοσάφυλλα, εκατοντάφυλλα), ενώ ο Ηρόδοτος εκθειάζει τα θαυμάσια ευοσμότατα εξηκοντάφυλλα ρόδα της Μακεδονίας. Όποια και αν είναι η προέλευση της μαγιάτικης Τριανταφυλλιάς, την καλλιεργούσαν ήδη επί αιώνες όταν οι σταυροφόροι την έφεραν μαζί τους στη Δυτική Ευρώπη τον 14ο αιώνα. Στο βοτανολόγιο του Άκσχαμ (1550) αναφέρεται « …τα ξερά τριαντάφυλλα όταν τα βάλετε στη μύτη και τα μυρίσετε, ανακουφίζουν το μυαλό και την καρδιά και καταπραΰνουν το πνεύμα». Από την αρχαιότητα το θεωρούσαν ιερό φυτό. Κατείχε σημαντική θέση στην αραβική ιατρική. Ο Πλίνιος και ο Διοσκουρίδης αναφέρουν πολλά είδη τριανταφυλλιάς στα έργα τους. Το ροδόνερο είναι παλιό φάρμακο και τον 16ο αιώνα έφτιαχναν από αυτό ένα κολλύριο. Στη Ρωμαϊκή εποχή, συνιστούσαν το κυνόρροδο, καρπό της αγριοτριανταφυλλιάς για δαγκώματα λυσσασμένων σκύλων. Η επίσημη φαρμακευτική χρησιμοποιούσε μέχρι και την δεκαετία του 1930 τα τριαντάφυλλα, χορηγώντας τα υπό μορφή βάμματος για τον ερεθισμένο λαιμό. Σήμερα τα τριαντάφυλλα θεωρούνται ακόμη πολυτιμότερα. Το έλαιο που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία είναι εξαιρετικά ακριβό. Για να παραχθεί ένα λίτρο από αυτό απαιτούνται 4.000 κιλά νωπά πέταλα. Στην ιατρική της Αγιουβέρδα θεωρούν ότι τα τριαντάφυλλα είναι δροσιστικά και τονωτικά για το μυαλό. Παλιά χρησιμοποιούσαν τα φύλλα και ως υποκατάστατο του τσαγιού. Στην Κίνα (ονομάζονται Jin Ying Zi) και χρησιμοποιούνται κυρίως ως τονωτικό των νεφρών και για την δυσλειτουργία του ουροποιητικού.
Οι κινέζοι χρησιμοποιούν τα άνθη ως διεγερτικά της ενέργειας και ως τονωτικό του αίματος για την ανακούφιση της στάσης της ηπατικής λειτουργίας.
Συστατικά – χαρακτήρας
Η μαγιάτικη Τριανταφυλλιά περιέχει αιθέριο έλαιο (Ol. Rosae), βιταμίνες C, B και E, Κ και τανίνες. Το ροδέλαιο που παράγεται από τα φύλλα της έχει περίπου 300 συστατικά από τα οποία έχουν αναγνωρισθεί μέχρι τώρα περίπου 100!
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει Απρίλιο και Μάιο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα φύλλα, τα οποία συλλέγονται νωρίς το πρωί λίγο πριν ανοίξουν.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Η θεραπευτική της δράση αποδεικνύει ότι εκτός της θαυμάσιας ομορφιάς το φυτό αυτό είναι και πολύτιμο. Δρα ως αντικαταθλιπτικό, σπασμολυτικό, αφροδισιακό, κατασταλτικό, διεγερτικό της πέψης, χολαγωγό, αποχρεμπτικό, αντιβακτηριδιακό, αντι-ιϊκό, αντισηπτικό, τονωτικό των νεφρών και του αίματος, ρυθμιστικό της περιόδου και αντιφλεγμονώδες.
Η στυπτική δράση των φύλλων τα κάνει ωφέλιμα στη χρόνια διάρροια. Χρησιμοποιείται για διαταραχές της πέψης ή μαζί με Λεόνουρο για τη βαριά περίοδο.
Οι καρποί της είναι πολύτιμη πηγή βιταμίνης C και χρησιμοποιούνται σήμερα σε τσάγια του εμπορίου, σιρόπια και ποτά φρούτων.
Τα έλαια του ρόδου στο μπάνιο χαλαρώνουν και διώχνουν την προσωρινή κατάθλιψη που προκαλείται από το προ-εμμηνορροϊκό σύνδρομο και την εμμηνόπαυση. Το άρωμα μπορεί να ζωντανέψει την σεξουαλικότητά μας και να παραμερίσει το αίσθημα ντροπής για το σώμα μας. Οι αρωματοθεραπευτές το χρησιμοποιούν για την νευρικότητα των γυναικών, ειδικότερα για την μεταγεννετική κατάσταση και το στρες που ακολουθεί τη διάλυση μιας ερωτικής σχέσης.
Το αιθέριο έλαιο της μαγιάτικης τριανταφυλλιάς διεγείρει συναισθήματα αγάπης και ζωντάνιας του πνεύματος και χρησιμοποιείται σε κρέμες για ξηρό δέρμα ή για δερματικές φλεγμονές προσθέτοντας μερικές σταγόνες ελαίου σε αυτές. Το ροδόνερο χρησιμοποιείται αρκετά σε κρέμες ή λοσιόν για το δέρμα για φλεγμονές αλλά και για εφαρμογή σε δέρματα που έχουν πρόβλημα στιγμάτων ή ακμής.. Τέλος οι κομπρέσες με ροδόνερο ανακουφίζουν από πονοκεφάλους και τα αποξηραμένα άνθη της μαγιάτικης τριανταφυλλιάς σε αφέψημα συνδυάζονται καλά με το Bai Shao Yao και το Xiang Fu για τη δυσλειτουργία του συκωτιού.
Παρασκευή και δοσολογία
Χρησιμοποιείται σε διάφορες μορφές ως έλαιο, αλοιφή, κρέμα, έγχυμα, αιθέριο έλαιο και σε κομπρέσες
Προφυλάξεις
Δεν αναφέρονται παρενέργειες.
Υ.Σ. Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
