Επηρεάζουν οι διατροφικές µας συνήθειες τη διάθεσή µας;
Ένα διαχρονικό ερώτηµα που διαρκώς προβάλλεται, είναι εάν δύο επιστήµες η Ψυχολογία και η ∆ιατροφή έχουν µεταξύ τους κάποια σχέση . Η σχέση τους είναι πολύπλοκη και µάλιστα διαφορετική για κάθε άνθρωπο ως προς την έκφραση συναισθηµάτων. Άλλοι άνθρωποι νοιώθουν ευχαριστηµένοι µετά την κατανάλωση φαγητών που τους αρέσουν και άλλοι δυσαρεστούνται όταν καταναλώσουν αυτά που τους αρέσουν, αλλά π.χ δεν είναι σε επαρκεί ποσότητα ή δεν τρώνε στον κατάλληλο χώρο.
Η ποσότητα και η ποιότητα της τροφής, όπως και ο τρόπος που την καταναλώνουµε δηλαδή η ώρα που επιλέγουµε, η ταχύτητα της κατανάλωσης, ο τρόπος και ο χώρος, η παρέα κτλ είναι αλληλένδετα µε τη συναισθηµατική µας κατάσταση, την προσωπικότητα, τα βιώµατα µας και το κοινωνικό, µορφωτικό µας επίπεδο.
Παραδείγµατος χάριν εάν έχουµε προγραµµατίσει να φάµε σε ένα ροµαντικό περιβάλλον µε κάποιους φίλους µας, κάτι που µας αρέσει, νοιώθουµε µεγάλη χαρά και ψυχολογική ανάταση. Αντίστροφα τα συναισθήµατα διαφοροποιούνται, εάν το περιβάλλον δεν µας ικανοποιεί
Συγκεκριµένα τρώµε όχι µόνον για να επιβιώσουµε συντηρώντας το σώµα µας, αλλά και για να ικανοποιήσουµε µια εσωτερική µας παρόρµηση και επιθυµία ψυχολογικής φύσης.
Στην σηµερινή υψηλή καταναλωτική κοινωνία, έχουν επινοηθεί τροφές µε διάφορους συνδυασµούς γεύσεων, που να τις κάνουν πιο ελκυστικές και καµιά φορά πιο εξαρτησιογόνες-εθιστικές και µάλιστα ανθυγιεινές. Αυτό συµβαίνει στα σηµερινά ταχυφαγία (fast food), όπου επιδιώκεται µε συνδυασµούς γεύσεων να καταστήσουν τα γεύµατα πιο ελκυστικά στον καταναλωτή και πολλές φορές µε την χρήση εξαρτησιογόνων – εθιστικών ουσιών.
Η ουσιαστική σχέση που πρέπει να εξετάσουµε, δεν είναι όµως η παραπάνω, είναι εάν η διατροφή συσχετίζεται µε ψυχικές διαταραχές και οι ψυχικά διαταραγµένοι ασθενείς µπορούν να θεραπευτούν αλλάζοντας τη διατροφή τους.
Τα µέχρι σήµερα ερευνητικά αποτελέσµατα δείχνουν µια θετική συσχέτιση µεταξύ των δύο. Συγκεκριµένα όταν ακολουθούµε ένα σωστό διατροφικό πλάνο, ο εγκέφαλος µας λειτουργεί πιο οµαλά, οι ορµόνες µας βρίσκονται σε καλύτερη ισορροπία και αυτό έχει ως αποτέλεσµα την σταθεροποίηση της ψυχικής µας υγείας.
Θα µπορούσαµε να αναφέρουµε κάποια παραδείγµατα.
Στην Ασία, όπου οι διατροφικές συνήθειες των λαών της βασίζονται σε δίαιτες που περιέχουν φυτικές ίνες, δηµητριακά, φρούτα, φρέσκα λαχανικά, ψάρια, άλυπο κρέας, κάποιες πρόσφατες έρευνες έδειξαν πως στους πληθυσµούς αυτούς η συχνότητα εµφάνισης εµφάνισης ψυχικών διαταραχών ήταν σε χαµηλά επίπεδα. Συνέβαινε µάλιστα τα περιστατικά αυτοκτονιών σε σχέση µε άλλους πληθυσµούς, που διατρέφονται µε άλλο µοντέλο πιο ανθυγιεινό, να είναι πολύ λιγότερα .
Οι Νορβηγοί που διατρέφονται εντατικά µε κρέας, ψάρια, πατάτες έχουν χαµηλά ποσοστά κατάθλιψης και άλλων ψυχικών διαταραχών, συγκριτικά µε άλλους Ευρωπαϊκούς λαούς που καταναλώνουν τρόφιµα µε υψηλά ποσοστά λίπους και επεξεργασµένες τροφές .
Κάποια άλλη έρευνα έδειξε πως µία σωστή σε διατροφικά συστατικά διατροφή, µειώνει την επιθετικότητα και τον θυµό των παιδιών .
Το ερώτηµα είναι εάν υπάρχει χηµική σχέση ∆ιατροφής – Ψυχολογίας του ανθρώπου. Οι µέχρι σήµερα έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχουν συστατικά που σχετίζονται µε την ψυχική του υγεία
Παραδείγµατα συσχέτισης
– Το µαγνήσιο
Το µαγνήσιο τονώνει τον οργανισµό του ανθρώπου, το µυικό του σύστηµα και κατ επέκταση την ψυχολογία του .Βρίσκεται στους ωµούς ξηρούς καρπούς, λαχανικά και φρούτα .
– Το Φολικό οξύ συνδυασµένο µε Β12
Πολλές έρευνες έχουν δείξει πως αυξηµένα ποσοστά φολικού οξέος και βιταµίνης Β12 είναι σηµαντικά και βασικά συστατικά δοµικά υλικά για την δηµιουργία της ντοπαµίνης, ορµόνης που είναι µειωµένη σε άτοµα που µε κατάθλιψη. Ανιχνεύονται σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά, κρεατικά, θαλασσινά και γαλακτοκοµικά προϊόντα.
– Ω3 λιπαρά οξέα
Είναι γνωστό ότι τα ω3 λιπαρά οξέα δρουν ως ισχυρά αντιοξειδωτικά µέσα και προστατεύουν τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου και κατ επέκταση την επιδείνωση της διανοητικής λειτουργίας του ανθρώπου. Αυτό έχει ως συνέπεια την ψυχολογική ισορροπία του ηλικιωµένου.
Σε ω3 λιπαρά είναι πλούσια τα ψάρια (σολοµός, γαύρος, σαρδέλα κολιός), ξηροί καρποί, λιναρόσπορος.
– Τρυπτοφάνη
Η τρυπτοφάνη δεν σχετίζεται µόνο µε τον ύπνο, είναι ένα απαραίτητο αµινοξύ που λαµβάνει χώρα και στην παραγωγή της σεροτονίνης, µιας ορµόνης που σχετίζεται µε τον ύπνο, την ανακούφιση και την χαρά. Έχει µάλιστα διαπιστωθεί ότι άτοµα που πάσχουν από κατάθλιψη έχουν χαµηλά ποσοστά σεροτονίνης στο οργανισµό τους. Το κρέας είναι µια καλή πηγή τρυπτοφάνης, η σόγια και τα γαλακτοκοµικά
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η ψυχική µας υγεία είναι άριστα συνδεδεµένη µε τις διατροφικές µας επιλογές, που έχουν άµεση σχέση µε την καλή κατάσταση του εγκεφάλου µας.
*Ο Αναστάσιος Τριποδιανάκης είναι χηµικός, πρώην προϊστάµενος της ∆ιεύθυνσης Εµπορίου Χανίων και της ∆ιεύθυνσης Ανάπτυξης Ρεθύµνης
