» Κωστή Λαγουδιανάκη
«Η Κρήτη τρίπαλο πρεπιάς
βαστά το καλαντάρι
απού και τση παράδοσης
και σέβους τ’ αξαμάρι»
Κ.Λ.
Eδά και μέρες, βαστώ στα χέρια μου ένα βιβλίο, μεγάλο σε όγκο. Και περιεχόμενο;
Ανεκτίμητο. Δεκαεφτά χιλιάδες πεντακόσιες μία (17501) ρίμες, του ποιητή και συγγραφέα, Δασκάλου Κωστή Λαγουδιανάκη, από το Ηράκλειο. Δεν χορταίνω να διαβάζω τον τίτλο που εντυπωσιάζει.
Τση Κρήτης η πορπατηξά στη στράτα τσ’ Ιστορίας. Βλέποντας ταυτόχρονα ανάγλυφο το χάρτη της Κρήτης, ανάμεσα Κρητικού και Λιβυκού Πελάγους, Αδριατικής και Καρπάθου. Η Κρήτη ένα νησί που περπατά όρθιο σαν ένας άνθρωπος στο δρόμο που του χάραξε η Μοίρα.
Τον διαμόρφωσε όμως με τις δικές του ακατάβλητες δυνάμεις. Η προσωποποίηση αυτή της Κρήτης δραματοποιεί ευθύς εξ αρχής την πορεία της στους απρόβλεπτους φωτεινούς αλλά και σκοτεινούς δρόμους της ιστορίας.
Το βιβλίο αυτό είναι Έργο ζωής ενός ΔΑΣΚΑΛΟΥ, με όλα τα γράμματα κεφαλαία, έκδοση του Μορφωτικού Εξωραϊστικού Συλλόγου Χαρασού «ο Άγιος Ευστάθιος» με την ευγενική υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.
Μπράβο σε όλους που βοήθησαν να φτάσει ‘’απ’ άκρη σ’ άκρη της Κρήτης’’ η πορπατηξά της, για να πορπατήξουν, μικιοί και μεγάλοι Κρήτες και όχι μόνον, μα προπαντός οι νέοι, στα ίχνη των προγόνων τους.
Αρίφνητα και τα ευχαριστήρια μου στο φίλο και συνάδελφο Στέλιο Κομονταχάκη της σειράς 1962-64 της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ηρακλείου, που βρήκε τον τρόπο και έφτασε στα χέρια μου αυτό ‘’το καλαντάρι’’ τση Κρήτης, τριών χιλιάδων και πλέον χρόνων.
Ο ποιητής, ρέγεται και μπεγεντίζει, την κρητική διάλεκτο, κι αρμηνολογά τη δαμινή μπένα του, να σεργιανίζει στα μοσχομύριστα μονοπάτια της, (όπως ο ίδιος γράφει).
Τση Κρήτης η ντοπιολαλιά είναι λέξεις προερχόμενες από τους διάφορους λαούς που κατοίκησαν στο νησί, οι οποίες προσαρμόστηκαν στα χείλη των κατοίκων του και τροποποιήθηκαν, για να έχουν την πρέπουσα μουσικότητα και λεβεντιά, ώστε να ταιριάζουν με την ιδιοσυγκρασία τους, χωρίς να χάσει ποτέ την ταυτότητα της. Υπολογίζεται ότι μιλιέται στην Κρήτη από το 1450 π.Χ. με την κάθοδο των Αχαιών.
Ο ποιητής Κ.Λ. ξέρει άριστα την κρητική διάλεκτο, και γνωρίζει ότι: Κι απού κατέχει να μιλεί με τέχνη και με τρόπο, κάνει να κλαίνε να γελούν τα μάθια των ανθρώπω(ν). Δάσκαλος γαρ.
Γνωρίζει ακόμα άριστα, τση Κρήτης τη πορπατηξά, στη στράτα τσ’ Ιστορίας, με λεπτομέρειες, για αγώνες και επαναστάσεις, για παράδοση και πολιτισμό, από τη Νεολιθική, τη Μινωική, τη Δωρική Κρήτη, μέχρι τη Βυζαντινή, τη Βενετσιάνικη και την Τουρκοκρατούμενη Κρήτη, και τις επαναστάσεις της για το υπέρτατο αγαθό, την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της, μέχρι και σήμερα που γιορτάζουμε τα 80 χρόνια της Μάχης της Κρήτης.
Θα αναφέρω μερικές ρίμες που δείχνουν τση Κρήτης τη πορπατηξά στη στράτα τσ’ Ιστορίας τη συγκεκριμένη περίοδο 1941-45, όπως μας τη θύμισε ο ποιητής με αυτό το υπέροχο βιβλίο του.
“ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ”
Με κεφαλαία γράμματα και μπένα ‘πο χρυσάφι
«Μάχη της Κρήτης» ξέκορφη η Ιστορία γράφει
Μαύρη στη Κρήτη κατοχή και στεναγμός αράδα
γκινιάζουνε τετράχρονη Μεγάλη Εβδομάδα
Βαρά ’ναι η Γερμανική, η κατοχή στην Κρήτη
κι η ζήση, μαυροσκότεινη που τση κλουθά τζιρίτι.
Αρίφνητα’ ναι τα χωργιά τα ‘ματοβουρωμένα
στσι χρόνους τσι κατοχικούς που’ ναι μαυροντυμένα
Κάθα χωργιό και σήμερο, μιλεί κι αναθιβάνει
την περασά την οχτρική, του χάρου το δραπάνι
Ασπροντυμένη λευτεριά στα ξέκορφα τα όρη
βλογά να μη ξανάρθουνε μαύροι καιροί ‘μοβόροι.
Τελειώνω με τις τελευταίες ρίμες του θαυμάσιου αυτού πονήματος
Τση Κρήτης η πορπατηξά, νάμι στην Ιστορία
γι’ αγώνες για πολιτισμό, για την ελευτερία
Τση Κρήτης η πορπατηξά, να ναι σαφί τσ’ ευθύνης
να ‘ναι του χρέους, τση κραυγής με τα άρματα τσ’ ειρήνης!!!
17501
Τση Κρήτης η πορπατηξά, στη στράτα τσ’ ιστορίας
(το δικό μου τελείωμα)
Να’ ναι παράδοσης – πολιτισμού και της Αθανασίας
17502
Στο οπισθόφυλλο – εξώφυλλο του πονήματος η ακροστιχίδα Κ.Ρ.Η.Τ.Η, ο ομότιμος Καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, ο οποίος προλογίζει το βιβλίο, αναφέρει ότι οι πέντε πυλώνες στους οποίους εδράζεται η ΚΡΗΤΗ είναι οι φυσικές ομορφιές, ο πολιτισμός, η ιστορία, η λαλιά τση Κρήτης (γλώσσα) και η παράδοση και οι αξίες της.
Καμαροχαίρομαί σε φίλε Δάσκαλε, Κωστή Λαγουδιανάκη. Να έχεις υγεία, να συνεχίζεις να πορπατείς στη στράτα τσ’ ιστορίας. Χρόνια πολλά ακόμη και να χαίρεσαι «το μαξούλι της βεντέμας του γάμου σου», με την αγαπημένη σου Λένα.
