Bιότοπος – περιγραφή
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Zingiber officinale (Ζιγγίβερι το φαρμακευτικό). Το συναντούμε με τα ονόματα Ζιγγίβερι ή Πιπερόριζα. Ανήκει στην οικογένεια των Ζιγγιβεριδών. Είναι πόα πολυετής που φτάνει σε ύψος τα 130 εκατοστά. Καλλιεργείται στις θερμές χώρες, κυρίως στις Ινδίες, την Τζαμάικα (που βγαίνει η καλύτερη ποιότητα) και την τροπική Κίνα.
Μερικά από τα στελέχη του είναι στείρα και χρησιμεύουν στην αφομοίωση, ενώ άλλα φέρουν άνθη. Τα άνθη αναπτύσσονται εσωτερικά σε κωνοειδείς ταξιανθίες, οι οποίες αποτελούνται από σειρές πράσινων βράκτιων φύλλων. Εσωτερικά κάθε βράκτιου προκύπτουν λουλούδια με ποικιλία χρωμάτων όπως άσπρα, κίτρινα και πορτοκαλί. Οι καρποί του φυτού είναι κάψες που αλλάζουν χρώμα καθώς ωριμάζουν, από πράσινο σε καφέ με πορτοκαλί εσωτερικό.
Τα φύλλα που προκύπτουν είναι μυτερά, λεία και μακριά, με μήκος περίπου 1,5 με 2,5 εκατοστά και πλάτος 8 με 15 εκατοστά, ενώ ο μίσχος τους αναπτύσσεται αντιδιαμετρικά, κατ’ εναλλαγή των πλευρών. Το φυτό πολλαπλασιάζεται με το αρθρωτό και αρωματικό ρίζωμά του. Το φυτό έχει κονδυλώδες ρίζωμα με χαρακτηριστική καφέ φλούδα στο εξωτερικό του, ενώ εσωτερικά έχει ανοιχτό κίτρινο χρώμα και αναδύει χαρακτηριστικό πικάντικο και λεμονοειδές άρωμα. Το ρίζωμα αυτό όταν ξεραθεί και αλεστεί δίνει το τζίντζερ.
Εκτός των θεραπευτικών του ιδιοτήτων το φυτό χρησιμοποιείται στη βιομηχανία μπισκότων και κέικ καθώς και στην παρασκευή ηδύποτων και σαλτσών.
Ιστορικά στοιχεία
Στην αρχαιότητα το μπαχαρικό αυτό το πουλούσαν στην Αθήνα και τη Ρώμη. Στον μεσαίωνα οι Ισπανοί το μεταφύτευσαν στην κεντρική Αμερική.
Η καταγωγή του είναι από την τροπική Ασία και χρησιμοποιείται στη Δύση εδώ και 2000 χρόνια.
Είναι ξηρό και καυτό βότανο που παραδοσιακά το έπαιρναν για να θερμάνει το στομάχι και να διώξει το κρυολόγημα.
Κατά τον 18ο αιώνα το πρόσθεταν σε γιατρικά για να τροποποιήσουν τη δράση τους, και να μειώσουν τις ερεθιστικές επιδράσεις στο στομάχι.
Το τζίντζερ το χρησιμοποιούν στις παραδοσιακές κινεζικές συνταγές και σήμερα.
Στην Κίνα, η νωπή ρίζα χρησιμοποιείται κυρίως ως εφιδρωτικό και ως αποχρεμπτικό για κρυολογήματα και ψύξεις. Ψημένη σε ζεστή στάχτη χρησιμοποιείται για τη διάρροια και το σταμάτημα της αιμορραγίας. Η επιδερμίδα της ρίζας χρησιμοποιείται για οιδήματα και το φούσκωμα της κοιλιάς. Η αποξηραμένη ρίζα χρησιμοποιείται κυρίως για να θερμάνει και να διεγείρει το στομάχι και τους πνεύμονες.
Συστατικά – χαρακτήρας
Βότανο δριμύ, καυτό και ξηρό. Περιέχει μεγάλη ποσότητα πτητικού ελαίου που συνίσταται από ζιγγιβερίνη, ζιγγιβερόλη, φελανδρίνη, βορνεόλη, κινεόλη,κιτράλη, άμυλο, γλίσχρασμα και ρητίνη. Περιέχει ακόμη λίπη, πρωτεΐνη, άμυλο, βιταμίνες Α και Β, μέταλλα και αμινοξέα.
Ανθιση – Χρησιμοποιούμενα μέρη – Συλλογή
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται η ρίζα του φυτού. Το ρίζωμα του φυτού εξάγεται όταν ξεραθούν τα φύλλα.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Η δράση του είναι διεγερτική, άφυση, φλογιστική και εφιδρωτική.
Είναι πολύ χρήσιμο όταν έχουμε τάση προς έμετο και ναυτία κατά τη διάρκεια ταξιδιού. Αν μασήσετε λίγο από βότανο θα δείτε άμεσα αποτελέσματα.
Το χρησιμοποιούμε ως διεγερτικό της περιφερειακής κυκλοφορίας όταν υπάρχει κακή κυκλοφορία, χιονίστρες και κράμπες.
Σε εμπύρετες καταστάσεις δρα ως εφιδρωτικό προωθώντας την εφίδρωση. Αναζωογονεί την καρδιά και το κυκλοφορικό και έτσι είναι κατάλληλο για τις περιπτώσεις κρύων χεριών και ποδιών.
Η θερμαντική και αποχρεμπτική δράση του αποβάλλει βλέννες και φλέγμα από τους πνεύμονες. Το τσάι τζίντζερ είναι καλό για κρυολογήματα και τη γρίπη, γιατί προκαλεί απεκκριτική εφίδρωση.
Χυμός ή τσάι από τζίντζερ χρησιμοποιείται για μασάζ στο κεφάλι και αναζωογονεί τα μαλλιά.
Σαν άφυσο προωθεί τις γαστρικές εκκρίσεις και χρησιμοποιείται στη δυσπεψία, τον τυμπανισμό και τον κολικό. Διευκολύνει πολύ την πέψη και χρησιμοποιείται ως τονωτικό ορεκτικό για τους αναρρωνύοντες.
Με γαργάρες ανακουφίζει τον ερεθισμένο λαιμό. Εξωτερικά, αποτελεί τη βάση για πολλές θεραπευτικές μεθόδους αγωγής της συνδετικίτιδας και των μυικών διαστρεμμάτων.
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ανάλογα. Η φρέσκια ρίζα παρασκευάζεται ως έγχυμα ρίχνοντας ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1 κουταλάκι του τσαγιού βότανο και το αφήνουμε 5 λεπτά. Το ρόφημα αυτό το πίνουμε όποτε χρειάζεται.
Η αποξηραμένη ρίζα παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε 1,5 κουταλιά του τσαγιού βότανο σε 1,5 φλιτζάνι νερό. Μόλις το νερό βράσει χαμηλώνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε να σιγοβράσει 5 – 10 λεπτά. Το ρόφημα το πίνουμε όποτε χρειάζεται.
Προφυλάξεις
Αποφεύγουμε την υπερβολική ποσότητα του βοτάνου σε περίπτωση που υπάρχει θερμό ή υπερδιεγερμένο στομάχι, όπως σε περίπτωση έλκους. Χρησιμοποιούμε το τζίντζερ με προσοχή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
