Κάθε επιχείρηση αντιμετωπίζει κινδύνους που θα μπορούσαν να αποτελέσουν απειλές για την επιβίωσή της.
Ο κίνδυνος ορίζεται ως η πιθανότητα ενός συμβάντος και των συνεπειών του. Η διαχείριση κινδύνων είναι η χρήση διαδικασιών, μεθόδων και εργαλείων για την προσέγγισή τους.
Η διαχείριση κινδύνων επικεντρώνεται στον εντοπισμό του τί θα μπορούσε να πάει στραβά, την εκτίμηση των κινδύνων που πρέπει να αντιμετωπιστούν και την εφαρμογή στρατηγικών για την αντιμετώπισή τους. Οι επιχειρήσεις που έχουν εντοπίσει κινδύνους θα είναι καλύτερα προετοιμασμένες και θα έχουν ένα πιο αποδοτικό τρόπο αντιμετώπισής τους.
Βασικές αρχές
Παρά την αδυναμία μιας επιχείρησης να προβλέψει το σύνολο των κινδύνων, ο μάνατζερ μπορεί να εντοπίσει μερικούς, τους πιο συχνούς. Η διαχείριση αυτών των κινδύνων απαιτεί μια στρατηγική μελέτη. Πριν από τον προσδιορισμό των φάσεων διαχείρισης κινδύνων, είναι απαραίτητο να καθοριστούν οι αρχές της.
Οι κίνδυνοι μπορούν να οριστούν ως μια τυχαιότητα που επηρεάζει τον πλούτο και τις αποφάσεις. Η διαχείριση κινδύνων μεταφράζεται ως μια διαδικασία που επιτρέπει την εκτίμηση κερδών και κοστών της μείωσης του ρίσκου και της επιλογής προσαρμοσμένων λύσεων. Οι εγγενείς κίνδυνοι της επιχείρησης υπάρχουν σε διάφορες μορφές.
• Πιστωτικός κίνδυνος: αφορά την περίπτωση οφειλέτη που ενδέχεται να μην είναι σε θέση να τηρήσει τις δεσμεύσεις του (βλ. Doumpos, M., Ch. Lemonakis, D. Niklis and C. Zopounidis, 2019, Analytical Techniques in the Assessment of Credit Risk, Springer).
• Κίνδυνος επιτοκίου: αφορά την περίπτωση αλλαγής στις τιμές ενός τίτλου (χρέος, σύνθετος τίτλος) ή ενός παράγωγου μετά από μεταβολή στα επιτόκια.
• Κίνδυνος ρευστότητας: είναι το ρίσκο που σχετίζεται με μια συναλλαγή πώλησης ή αγοράς.
• Κίνδυνος αντισυμβαλλόμενου: ύπαρξη σφάλματος από την πλευρά του πωλητή ή του αγοραστή κατά τη διάρκεια μιας συναλλαγής.
• Λειτουργικός κίνδυνος: το ρίσκο που συνδέεται με την εκτέλεση δραστηριοτήτων μέσα στις επιχειρήσεις (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Χρ. Λεμονάκης, 2010, Λειτουργικός κίνδυνος πιστωτικών ιδρυμάτων και αποτελεσματική διαχείριση, Εκδ. Κλειδάριθμος).
• Συναλλαγματικός κίνδυνος: το ρίσκο που συνδέεται με τη διακύμανση της συναλλαγματικής ισοτιμίας.
Φάσεις διαχείρισης κινδύνων
Για μια δομημένη διαχείριση κινδύνων, είναι απαραίτητη η εφαρμογή μιας συγκεκριμένης έρευνας. Η προσαρμογή σε μια μεθοδολογία με φάσεις επιτρέπει στην επιχείρηση να διαχειρίζεται τους κινδύνους, ώστε να μην αποτελούν εμπόδια για την εξέλιξή της.
Αναγνώριση κινδύνων
Συνίσταται στον εντοπισμό όλων των δραστηριοτήτων που εκτίθενται στον κίνδυνο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η επιχείρηση πρέπει να καταρτίσει μια λίστα που να περιέχει όλους τους πιθανούς κινδύνους. Πρέπει να κατατάξει τους κινδύνους με σειρά προτεραιότητας, από τους πιο σημαντικούς έως τους ασήμαντους. Τέλος, μπορεί να αναλύσει τη συσχέτισή τους.
Εκτίμηση κινδύνων
Συνίσταται στην εκτίμηση των κινδύνων ανάλογα με το επίπεδο σοβαρότητάς τους, τον προσδιορισμό των πιθανών επιπτώσεών τους και την έκταση της σχετικής ζημιάς. Επίσης, πρέπει να υπολογιστεί το κόστος που σχετίζεται με τους εντοπισθέντες κινδύνους. Για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται συλλογή δεδομένων και στατιστική ανάλυση (πολυδιάστατη ανάλυση δεδομένων).
Ορισμός λύσεων
Ο μάνατζερ έχει πολλές πιθανές λύσεις για να βρει την πιο κατάλληλη. Δύναται να καθορίσει τη λύση ανάλογα με τον ίδιο τον κίνδυνο μελετώντας τη δυνατότητα εξάλειψης ή περιορισμού των επιπτώσεών της.
Εφαρμογή των λύσεων
Η επιλογή της καταλληλότερης λύσης πρέπει να συνοδευτεί από την εφαρμογή της. Είναι σημαντικό να καθοριστεί το κόστος εφαρμογής της λύσης σύμφωνα με τα μέσα που διαθέτει η επιχείρηση.
Ελεγχος
Η διαχείριση κινδύνων απαιτεί τακτική παρακολούθηση. Αυτή στοχεύει στη διασφάλιση της αξιοπιστίας κάθε φάσης. Το γεγονός αυτό καθιστά δυνατή τη δημιουργία λύσεων μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Συμπερασματικά, με βάση την επιχείρηση ΑΟΝ η οποία ασχολείται με θέματα διαχείρισης κινδύνων, η τελευταία έκθεσή της για το 2019 αναφέρει ως κορυφαίο κίνδυνο την οικονομική επιβράδυνση. Ως δεύτερο τη ζημιά στη φήμη/εμπορικό σήμα και στην τρίτη θέση τον επιταχυνόμενο ρυθμό μεταβολής των παραγόντων της αγοράς ως απόρροια της αύξησης των προστατευτικών διεθνών εμπορικών πολιτικών .
(1). Για περισσότερες πληροφορίες δες σχετικό άρθρο στο Insurance Daily.
