Βιότοπος – περιγραφή
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι RANUNCULUS sceletarus L. (Ρανούγκουλος ο ολέθριος). Ανήκει στην οικογένεια των Βατραχοειδών. Το συναντούμε με την κοινή ονομασία Νεραγκούλα.
Φύεται σε όλη την Ευρώπη. Είναι πολύ κοινό σε δροσερά και αμμώδη εδάφη. Βρίσκεται σε βοσκολίβαδα υγρά, έλη, άκρες νερών.
Ετήσιο φυτό, υδροχαρές, με στέλεχος άκαμπτο, όρθιο, κενό εσωτερικώς που μερικές φορές φτάνει τα 70 εκατοστά.
Φύλλα λαμπερά, βαθιά χωμένα σε λοβούς και οδοντωτά. Είναι λίγο σαρκώδη με 3 έως 5 διαιρέσεις.
Τα κατώτερα φύλλα είναι παλαμοειδή με ανοιχτό πράσινο γυαλιστερό χρώμα. Τα ανώτερα είναι μικρότερα και ολόκληρα. Aνθη μικρά, με ζωηρό κίτρινο χρώμα, πέντε πέταλα και οι μίσχοι τους είναι ελαφρά τριχωτοί.
Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα (έχουν τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά όργανα και γονιμοποιούνται από τα έντομα).
Το ρίζωμά του είναι πυκνό.
Η Νεραγκούλα αν και είναι δηλητηριώδες φυτό, λαχανεύεται, γιατί όταν μαγειρευτεί ή αποξηρανθεί χάνει την τοξική του δύναμη. Είναι πολύ δηλητηριώδες μόνο φρέσκο.
Ιστορικά στοιχεία
Είναι βότανο γνωστό για τις δηλητηριώδεις ουσίες του εδώ και εκατονταετίες. Με το είδος Βατράχιον το φθοροποιόν, οι Γαλάτες έβαφαν τις μύτες των βελών τους τα αρχαία χρόνια.
Στη λαϊκή ιατρική το χρησιμοποιούσαν σε κρυολογήματα, ρευματισμούς και σπερματόρροια.
Το είδος Βατράχιον το κομβόρριζον, είναι κοινό στην Κύπρο και ονομάζεται Προβατάρης, γιατί κατά τα άνομβρα χρόνια, όταν υπάρχει ξηρασία, το φυτό αυτό βλαστάνει και επειδή δεν υπάρχει άλλο χόρτο τα πρόβατα αναγκάζονται να το φάνε. Αυτό τους προκαλεί εντερικές διαταραχές και μερικά ψοφούν.
Το φύλλο προκαλεί άσχημες δερματικές αντιδράσεις. Στην Φινλανδία όπου το φυτό βρίσκεται σε αφθονία, τα φύλλα τα χρησιμοποιούν οι ζητιάνοι προκαλώντας εξανθήματα και πληγές στο πρόσωπο τους για να προκαλούν την συμπάθεια των περαστικών. Το ίδιο κόλπο χρησιμοποιούσαν υπόχρεοι στρατιωτικής θητείας αν ήθελαν να απαλλαγούν από την υποχρέωση αυτή.
Συστατικά – χαρακτήρας
Ολο το φυτό περιέχει ρανουνκουλίν (ασταθής γλυκοζίτης) πρωτοανεμονίνη, ανεμονίνη και σαπωνίνη.
Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη
– συλλογή
Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται το νωπό φυτό. Συλλέγεται από Μάιο μέχρι τον Ιούλιο.
Θεραπευτικές ιδιότητες
και ενδείξεις
Δρα ως παυσίπονο, αντιρευματικό, αντισπασμωδικό, εφιδρωτικό, εμμηναγωγό και αγγειοδιασταλτικό. Η χρήση του φρέσκου βοτάνου πρέπει να γίνεται μόνο με ιατρική καθοδήγηση. Τα φύλλα και η ρίζα χρησιμοποιούνται εξωτερικά ως αντιρρευματικά.
Ο σπόρος του φυτού δρα τονωτικά και χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση κρυολογημάτων, σε περιπτώσεις γενικής αδυναμίας, ρευματισμούς και σπερματόρροια.
Επίσης τα φύλλα χρησιμοποιούνται σε προβλήματα ψώρας και λεύκης. Το εκχύλισμα των φύλλων χρησιμοποιείται ως μυκητοκτόνο.
Στην ομοιοπαθητική παρασκευάζεται ένα βάμμα από το νωπό φυτό. Το χρησιμοποιούν σε περιπτώσεις δερματικών παθήσεων, όπως έρπη, έκζεμα, ερυσίπελας και κνίδωση. Ακόμη το χρησιμοποιούν σε ρευματικές παθήσεις, ισχιαλγίες, αρθρίτιδα και σε περιπτώσεις ρινίτιδας.
Παρασκευή και δοσολογία
Το βότανο παρασκευάζεται ως κατάπλασμα αλλά δεν πρέπει να το χρησιμοποιούμε χωρίς ιατρική παρακολούθηση. Είναι προτιμότερο να επιλέγουμε ασφαλέστερα βότανα.
Προφυλάξεις
Ο χυμός του βοτάνου προκαλεί εγκαύματα και πρηξίματα. Δεν επιτρέπεται να το πατούμε ξυπόλητοι. Αν εφαρμοστεί στο δέρμα δημιουργεί πληγή που δύσκολα επουλώνεται. Αν το μασήσουμε η γλώσσα ερεθίζεται άσχημα και προκαλεί έντονη σιελόρροια.
Τα πρώτα συμπτώματα της δηλητηρίασης είναι πεπτικά προβλήματα. Οταν το δηλητήριο εισαχθεί στον οργανισμό προκαλεί ζάλη και σπασμούς. Σε μεγάλες δόσεις προκαλεί θάνατο.
Υ.Σ.: Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση info@herb.gr
