Βδελυρό και βέβηλο

Με ικανοποίηση αναγνώσαμε τη σύλληψη συμμορίας, που αφαιρούσε προτομές από κεντρικές πλατείες των Αθηνών. Η συγκεκριμένη σπείρα – που μεταξύ άλλων κατηγορείται και για άλλα αδικήματα του κοινού ποινικού κώδικα – είχε σκοπό, φαίνεται, να αφανίσει όλες τις προτομές από πάρκα και πλατείες. Σκοπός τους το χρήμα. Τις έβγαζαν και εν συνεχεία τις μετέφεραν σε “σκραπατζίδικο”, ώστε να τις λιώσουν αμειβόμενοι απο τον ιδιοκτήτη του.

Πόσο βδελυρό και βέβηλο μπορεί να είναι κάτι τέτοιο… Δεν θα σταθούμε στο εάν ήταν ημεδαποί ή αλλοδαποί (όλοι, πλήν ενός σύμφωνα με το ρεπορτάζ, είναι βέβαια ημεδαποί). Θα επικεντρωθούμε σ΄ αυτή καθ΄ αυτή την απαράδεκτη κίνηση. Είναι αδιανόητο να βλέπεις ένα άγαλμα ή μια προτομή ή οποιοδήποτε άλλο έργο σε ένα δημόσιο χώρο σαν ευκαιρία για οικονομικό όφελος. Είναι ασέβεια προς τα ιστορικά πρόσωπα και τα γεγονότα που εικονίζουν. Είναι θλιβερό να σ΄ ενδιαφέρει να βγάλεις κέρδος, βεβηλώνοντας και καταστρέφοντας μια προτομή μιάς ιστορικής φυσιογνωμίας (λχ του Βενιζέλου). Εξίσου, ντροπιαστικό είναι να ακρωτηριάζονται ή να χρωματίζονται μνημεία από υποτιθέμενους “αντιδραστικούς”, που το δικαιολογούν στο ότι αυτοί γνωρίζουν καλύτερα το ιστορικό πρόσωπο ή γεγονός και θεωρούν τη κατασκευή, ως έκφραση του κατεστημένου. Δυστυχώς, γι΄ αυτά τα άτομα η μόνη τους “δόξα” είναι αυτή η πράξη συνεχίζοντας την άσημη ζωή τους. Τούτο βέβαια μάς γεννάει το ερώτημα κατά πόσον σεβόμαστε τον τόπο μας, την ιστορία του και κυρίως τον εαυτό μας.

Θα ήταν λάθος να πούμε ότι είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει. Και σε παλαιότερες εποχές, ιδίως στα χρόνια της τουρκοκρατίας, υπήρξαν περιπτώσεις που αδαείς και ασυνείδητοι κάτοικοι περιοχών πουλούσαν αρχαία αγάλματα σε ξένους περιηγητές. Φυσικά, δεν γνώριζαν την αξία τους, αλλά και, εάν ακόμη τη γνώριζαν, τους ενδιέφερε η δικής τους διαβίωση ή καλύτερη επιβίωση.

Στην πόλη μας υπήρξε ένα ανάλογο περιστατικό το 2012, χρονιά δύσκολη για την οικονομική και πολιτική κατάσταση της χώρας. Ένας 18χρονος ξήλωσε την προτομή του σμηναγού Ηλιάκη με σκοπό να την πουλήσει. Εξαιτίας, όμως, της κατακραυγής που ακολούθησε, την πέταξε, σε περιοχή των Καλυβών και έτσι βρέθηκε και επανατοποθετήθηκε, ευτυχώς, στη θέση της. Ο γράφων θυμάται και το φόβο που κυριάρχησε μήπως αυτή η ενέργεια συνεχιστεί ή βρει μιμητές.

Αλίμονο μας, εάν σε κάθε οικονομική κρίση ή προσωπική μας ανέχεια “ξεμασκουλώνουμε” μνημεία και τάφους. Θα απολέσουμε κάθε ηθικό φραγμό. Δεν είναι όλα προς “εκμετάλευση”.
Τα μνημεία και οι προτομές αυτό ακριβώς υπενθυμίζουν στον καθένα μας προσωπικά. Παρά τη μιζέρια, παρά τις αντιξόοτητες, οφείλουμε να βρίσκουμε λύσεις, να παλεύουμε, να προσφέρουμε και να μη χάνουμε πρωτίστως την αξιοπρέπεια μας.

*Ο Μιχάλης Σμυρλάκης είναι πτυχιούχος Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου