Βενιζέλος και εξωτερική πολιτική

Καλό είναι οι τωρινοί -και όχι μόνο-κυβερνώντες να μελετούν σε καθημερινή βάση το έργο και την πολιτική του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ισως αυτό τους ωθήσει στο να μάθουν περισσότερα τόσο για το πώς ανασυγκροτήθηκε και άλλαξε η χώρα τον περασμένο αιώνα όσο και για το πώς ο Εθνάρχης σκεπτότανε και ενεργούσε για «τα δίκαια» της χώρας. Ωστε, σε ανάλογες περιπτώσεις -ιδιαίτερα οι ιθύνοντες του Υπουργείου των Εξωτερικών- να ξέρουν τι να προσέξουν και τι να αποφύγουν. Πριν δράσουν.
Θυμίζουμε, λοιπόν, το τι είπε ο Βενιζέλος στους δημοσιογράφους, έπειτα από την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών (1920), σε σχετική ερώτηση, για τον τρόπο σκέψης και δράσης του:
«Ειλικρίνεια και αλήθεια, ιδού η μέθοδός μου. Μη ομιλείτε περί ιστορικών δικαίων, δεν κάνουν εντύπωσιν εις τους Ευρωπαίους. Εγώ, κατά την διάρκειαν των Συνδιασκέψεων, έθεσα ως βάσιν των αξιώσεων της Ελλάδος τον εθνολογικόν και ουχί τον ιστορικόν χαρακτήρα των εδαφών, τα οποία εζήτησα. Άλλα έθνη, προβάλλοντα ιστορικάς απαιτήσεις, απέτυχον. Τας περισσοτέρας ιστορικάς απαιτήσεις θα ημπορούσε να έχει η Ελλάς. Αλλά η Ευρώπη δεν λαμβάνει υπ’ όψιν τοιαύτας αξιώσεις. Ουδέποτε έκαμα χρήσιν των ιστορικών δικαιωμάτων μας. Εζήτησα την Θράκην, διότι πλειοψηφεί εκεί το ελληνικόν στοιχείον, εζήτησα την Ιωνίαν, διότι πλειοψηφούν οι Έλληνες εκεί. Η αξίωσίς μας διά την Κωνσταντινούπολιν είναι βεβαίως και ιστορική, η Κωνσταντινούπολις ήτο, άλλωστε, πρωτεύουσα του βυζαντινού κράτους. Αλλά, κυρίως, η αξίωσίς μας βασίζεται επί του σημερινού πληθυσμού της Κωνσταντινουπόλεως. Εάν η Κωνσταντινούπολις δεν είχε τον ελληνικόν πληθυσμόν της, εάν οι Έλληνες δεν πλειοψηφούσαν εν Θράκη και Ιωνία, ως δημοκρατικός άνθρωπος δεν ηδυνάμην και δεν εδικαιούμην να εγείρω επ’ αυτών αξιώσεις. Αλλά και κάτι άλλο: εις τα υπομνήματά μου και τα προφορικά μου διαβήματα, ουδέποτε έκαμα χρήσιν του όρου “ελληνικά δίκαια”. Ο όρος αυτός είναι αισθηματολογικός, οι δε ευρωπαίοι δεν τον εννοούν. Ο όρος μου ήταν “ελληνικά συμφέροντα”, “δίκαια ελληνικά συμφέροντα”. Αλλά και συμφέροντα της Ανθρωπότητος, όχι αποκλειστικώς της Ελλάδος». [Από το βιβλίο του Κ. Τομανά “Χρονικό της Θεσσαλονίκης 1875-1920” Εκδόσεις Νησίδες].
Τα παραπάνω θυμίζουν αυτό που στην πολιτική αποτελεί σχεδόν αξίωμα: «Δεν υπάρχουν φίλοι ή εχθροί. Υπάρχουν μόνο συμφέροντα». Δεν χωρεί συναίσθημα. Κι ακόμη πως «οι χθεσινοί εχθροί μπορούν να γίνουν αυριανοί φίλοι, αλλά και οι χθεσινοί φίλοι, εχθροί». Αυτό βλέπουμε να εφαρμόζεται παντού και πάντα στο σύγχρονο κόσμο, πολύ δε εντονότερα σήμερα.