Στο σηµερινό επιχειρηµατικό κόσµο, η παραγωγικότητα έχει γίνει θεµελιώδης στόχος επιτυχίας (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, πώς µετριέται η παραγωγικότητα, Τα Νέα, 10-11 Φεβρουαρίου 2024, σελ 32). Ωστόσο, δεν πρόκειται κάποιος να εργάζεται πολύ σκληρά, αλλά να βρει µια βιώσιµη ισορροπία που θα του επιτρέπει να διατηρεί υψηλές επιδόσεις µακροπρόθεσµα.
Αυτόνοµες, δηµιουργικές, ενεργητικές, και αφοσιωµένες οµάδες, ικανές να δηµιουργήσουν το µέλλον τους αυτή είναι η στρατηγική πρόκληση της βιώσιµης παραγωγικότητας για το HRM τα επόµενα χρόνια.
Από την πλευρά των εργαζοµένων, η βιώσιµη παραγωγικότητα απαιτεί αυξηµένη αυτονοµία (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, θεµελειώδεις αρχές του µάνατζµεντ του 21ου αιώνα, Τα νέα, υπό δηµοσίευση). Είναι επίσης ένα νέο όραµα που ξεπερνά τη «µηχανιστική» αντίληψη της επιχείρησης για να προσανατολίσει τα στελέχη σε µια βιώσιµη δυναµική συγκρίσιµη µε αυτή ενός ζωντανού οργανισµού. Σε αυτή τη νέα δυναµική, ο εργαζόµενος δεν είναι πλέον ένας πόρος που πρέπει να εξαντληθεί, αλλά αντιθέτως να αναπτυχθεί.
Χαρακτηριστικά
Μερικά από τα χαρακτηριστικά της βιώσιµης παραγωγικότητας είναι τα ακόλουθα.
Βιώσιµο οργανωτικό περιβάλλον
Στο πλαίσιο αυτό, το οργανωσιακό περιβάλλον, η οικολογία της επιχείρησης, η ανθεκτικότητα του οικοσυστήµατος της και οι ατοµικές και συλλογικές της ικανότητες ανταπόκρισης καθίστανται απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάδειξη και διατήρηση της βιώσιµης παραγωγικότητας.
«Βιώσιµοι» εργαζόµενοι
Από την πλευρά των εργαζοµένων, απαιτεί τη δυνατότητα και την επιθυµία προσαρµογής, καθώς και την ικανότητα γνωστικής κριτικής να είναι περίεργος και να επανεφεύρει το περιβάλλον του.
Το ψυχικό φορτίο του εργαζοµένου
Η βιώσιµη παραγωγικότητα µε προσανατολισµό στο ανθρώπινο δυναµικό έχει κατανοήσει επίσης την ανάγκη να αναπτύξουν οι εργαζόµενοι µια οικεία γνώση των ρυθµών, των πόρων και της δυναµικής τους, προκειµένου να προσαρµόσουν τα προγράµµατα εκπαίδευσης και διαχείρισης ανταµοιβών και να προχωρήσουν προς την οικολογική και δυναµική διαχείριση ταλέντων.
Το νόηµα της εργασίας: ενδογενές όφελος
Η βιώσιµη παραγωγικότητα απαιτεί αναµφίβολα να έχει νόηµα. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ανταµοιβές και τα εξωγενή πλεονεκτήµατα της επιχείρησης έχουν µικρή αξία και αυτό που µετράει είναι τα δυναµικά αποτελέσµατα στον εργαζόµενο µακροπρόθεσµα.
Επιπλέον, για τους CEO σε ένα µόνιµο πλαίσιο αβεβαιότητας, η βιώσιµη παραγωγικότητα αποτελεί µια υβριδική πρόκληση της δια βίου µάθησης, της ευηµερίας στην εργασία, της κατανόησης των ατοµικών κύκλων των εργαζοµένων και της βιώσιµης αναβάθµισης.
Βιώσιµη επιχειρηµατική
Πώς γίνεται να διατηρηθεί και να ενισχυθεί η βιώσιµη παραγωγικότητα; Ένα κρίσιµο βήµα θα είναι ο εντοπισµός των ταλέντων και των δεξιοτήτων που είναι πιθανό να διατηρήσουν και να αυξήσουν την παραγωγικότητα των στελεχών µε την πάροδο του χρόνου. Αρκετές µελέτες έχουν δείξει µια θετική συσχέτιση µεταξύ των δεξιοτήτων που αναπτύσσονται και της µακροπρόθεσµης παραγωγικότητας των στελεχών (βλ. Ε. Κρασαδάκη, Σ.Α. Τριαντάρη, Κ. Ζοπουνίδης, κοινωνικές/επικοινωνιακές και ψηφιακές δεξιότητες στην εκπαίδευση και στην εργασία τον 21ο αιώνα, εκδόσεις Κλειδάριθµος, 2023).
Μετρήσεις
Η παραγωγικότητα του οικοσυστήµατος είναι µια παράµετρος που µετρά την ανάπτυξη της βιοµάζας ανάλογα µε την τοποθεσία. Αυτή η αξία είναι πολύ χρήσιµη για την εξήγηση βιολογικών φαινοµένων και για ανθρώπινες χρήσεις.
Η παραγωγικότητα µετρά την εξέλιξη του αριθµού των έµβιων όντων σε δεδοµένο χρόνο και τόπο.
Η πρωτογενής παραγωγικότητα είναι ο παράγοντας που καθορίζει τη δοµή των τροφικών αλυσίδων. Με άλλα λόγια, οι σχέσεις διατροφής και ήθους µεταξύ των έµβιων όντων στα οικοσυστήµατα. Πράγµατι, τα φυτά αποτελούν τη βάση της διατροφής των φυτογάγων, των σαρκοφάγων και ούτω καθεξής. Εποµένως, η παραγωγή βιοµάζας στα φυτά θα επηρεάσει τελικά όλα τα στοιχεία της τροφικής αλυσίδας.
Η δευτερογενής παραγωγικότητα αναφέρεται στην αύξηση της καταναλωτικής βιοµάζας ανά περιοχή και ανά έτος.
Τέλος, η παραγωγικότητα ενός οικοσυστήµατος είναι µια παράµετρος που µας παρέχει ουσιαστικές πληροφορίες για τη δυναµική των οικοσυστηµάτων. Αυτό επηρεάζει πραγµατικά τα τροφικά δίκτυα των ζώων και των φυτών.
Συµπερασµατικά, η παραγωγικότητα και η βιωσιµότητα είναι δύο θεµελιώδεις πτυχές κάθε αλυσίδας παραγωγής. Για την επίτευξη βιώσιµης παραγωγικότητας, είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη µια σειρά βασικών χαρακτηριστικών που θα καθορίζουν την επιτυχία της αλυσίδας. Σε επόµενο άρθρο µπορούµε να εξετάσουµε τα κλειδιά επιτυχίας της βιώσιµης παραγωγικότητας όπως, η βελτιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας, η καλή διαχείριση των αποβλήτων, η τεχνολογική καινοτοµία για την αύξηση της παραγωγικότητας µιας αλυσίδας, η επιµόρφωση εργαζοµένων για την εξασφάλιση µιας βιώσιµης και παραγωγικής αλυσίδας, …
*Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδηµαϊκός Πολυτεχνείο Κρήτης Επίτιµος ∆ρ. ΑΠΘ Paris School of Business
