“Η πιο μικρή ιστορία της Ελλάδας”
James Heneage
Ιστορία
Εκδόσεις: Πατάκης
Οι περισσότεροι από εμάς ξέρουμε στην πραγματικότητα πολύ λίγα πράγματα για τη μακραίωνη ιστορία της Ελλάδας. Ακόμα και αν ο Περικλής και ο Παρθενώνας μάς είναι σχετικά οικείοι, τι γνωρίζουμε για μια τόσο σημαντική προσωπικότητα όπως ο Επαμεινώνδας; Όλοι θυμόμαστε με κάθε ευκαιρία τα επιτεύγματα και τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά σπάνια αναφερόμαστε στην πολύ σημαντική ελληνιστική περίοδο. Όταν ακούμε Βυζάντιο, φέρνουμε συχνά στον νου μας έναν κόσμο όπου κυριαρχούσαν οι ίντριγκες και οι συνωμοσίες. Και όμως, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έζησε περισσότερα από 1.000 χρόνια, ήταν εν πολλοίς ελληνική, και έσωσε δύο φορές την Ευρώπη από εξ ανατολών εισβολές. Αλλά και η Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας γράφεται μέσα από μια “εντυπωσιακή” διαδοχή θριάμβων και καταστροφών, από την επανάσταση του 1821 και τη Μεγάλη Ιδέα, τον Εθνικό Διχασμό και τη Μικρασιατική Καταστροφή ως την Κατοχή και τον Εμφύλιο, τη δικτατορία των συνταγματαρχών και τη Μεταπολίτευση, τα χρόνια της αφθονίας αλλά και τα χρόνια της κρίσης, των μνημονίων και της απειλής του Grexit. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
“Εισαγωγή στην Ηθική του Σπινόζα”
Pierre Macherey
Φιλοσοφία
Εκδόσεις: Gutenberg
Από τη στιγμή της δημοσίευσης της “Ηθικής” το 1677, οι ιδέες του Σπινόζα προκάλεσαν, σύμφωνα με τους πιο ποικίλους προσανατολισμούς, ένα ενδιαφέρον, που έκτοτε παραμένει αμείωτο. Οι ιδέες αυτές, όμως, εξετάστηκαν τις περισσότερες φορές μεμονωμένα, ανεξάρτητα από το αποδεικτικό πλαίσιο που υποβαστάζει την έκθεσή τους, εξαιτίας του ιδιαίτερα τεχνικού χαρακτήρα και της δυσκολίας του πλαισίου αυτού. Στο παρόν βιβλίο, που στόχο έχει να χρησιμεύσει ως εργαλείο εργασίας για όσους επιδιώκουν μια πιο άμεση πρόσβαση στο κείμενο, προτείνονται οι εξηγήσεις οι οποίες θεωρούνται εντελώς απαραίτητες για μια συνεχή ανάγνωση του πρώτου μέρους της Ηθικής, όπου επιχειρείται, υπό τον τίτλο «Περί Θεού», η εμπεριστατωμένη μελέτη του συνόλου της πραγματικότητας με βάση την ορθολογική και αιτιώδη αρχή, που της προσδίδει συγχρόνως την εσωτερική ενότητά της και τον απολύτως αναγκαίο χαρακτήρα της. Αυτό το μέρος του βιβλίου του Σπινόζα, το οποίο είναι ιδιαίτερα δύσκολο και αινιγματικό λόγω της σχετικής συντομίας του, διαδραματίζει ουσιώδη ρόλο στη συνολική οικονομία του έργου: παρέχει στο σχέδιο της ηθικής απελευθέρωσης τις αντικειμενικές βάσεις του, ριζώνοντάς το βαθιά στη φύση των πραγμάτων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
“Για την Ιλιάδα”
Ρασέλ Μπεσπαλόφ
Δοκίμιο
Εκδόσεις: Μάγμα
Γραμμένο την περίοδο 1939-1942, υπό τη σκιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το περίτεχνο δοκίμιο της Ρασέλ Μπεσπαλόφ εξετάζει, υπό τη φιλοσοφική και ανθρωπολογική της οπτική, τους ήρωες και τον ποιητή της Ιλιάδας. Για τη Γαλλίδα φιλόσοφο, το κεντρικό μοτίβο του έπους συνίσταται στη μονομαχία Αχιλλέα και Έκτορα, στην τραγική σύγκρουση του ήρωα της εκδίκησης με τον ήρωα της αντίστασης. Ο Όμηρος στέκεται αμερόληπτος πάνω από τα πεπρωμένα των Τρώων και των Αχαιών, αναδεικνύοντας, ωστόσο, την ευθύνη και την ελευθερία των θνητών, εν αντιθέσει με την αμεριμνησία των Αθανάτων, εκείνων των «κωμικών ηρώων» του Ολύμπου. Όμως ο Όμηρος δεν καθαγιάζει τη δύναμη: Την εμφανίζει ως υπέρτατη πραγματικότητα και ταυτόχρονα υπέρτατη αυταπάτη της ύπαρξης. Αυτό που υμνεί είναι η ανθρώπινη δημιουργικότητα, η δόξα του νεκρού ήρωα – η θέληση του ατόμου, που λαμβάνει διαστάσεις αιωνιότητας. Όλες οι περίφημες σκηνές που λαμβάνουν χώρα έξω από τα τείχη της Τροίας, με αποκορύφωμα το γεύμα του Πριάμου με τον Αχιλλέα, είναι τόποι ενατένισης του αιώνιου, όπου ο Όμηρος εκφράζει, με μια πληρότητα που δεν την έφτασαν ποτέ οι φιλόσοφοι, τη συνείδηση της ταυτότητας του ωραίου και του αληθούς που γονιμοποιεί την αρχαιοελληνική σκέψη. Ιδού πώς ο μέγας εποποιός μορφοποιεί ποιητικά τον μύθο – το, κατά τον Χέρμαν Μπροχ, «αρχέτυπο κάθε γνώσης του κόσμου των φαινομένων για την οποία είναι ικανό το ανθρώπινο πνεύμα».
«Σε αντίθεση με ό,τι ισχυρίζεται ο Νίτσε, ο Όμηρος δεν είναι ο καλλιτέχνης της αποθέωσης. Αυτό που υμνεί, αυτό που καθαγιάζει, δεν είναι ο θρίαμβος της νικηφόρας δύναμης, αλλά η ανθρώπινη ενεργητικότητα μέσα στη δυστυχία, η ομορφιά του νεκρού πολεμιστή, η δόξα του θυσιασμένου ήρωα, το άσμα του ποιητή στο μέλλον – καθετί που νικιέται από τη μοίρα αλλά συνεχίζει να την αψηφά και να την υπερβαίνει. […] Ο Όμηρος φανερώνει τη βαθύτερη φύση των όντων όχι στις πράξεις τους, αλλά στον τρόπο τους να αγαπούν, στην επιλογή της αγάπης». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
