Δυό λογιώ έχει κάμει ο Μεγαλοδύναμος τσ’ ανθρώπους. Τσι Κρητικούς κι’ ούλους τσ’ αποδέλοιπους.
Δεν είναι σωβινιστικό. Πραγματικότητα απόλυτη. Δόγμα, χωρίς ανάλυση, κι’ ερμηνεία. Σε τούτα τα χώματα φάννηκαν οι μεγαλύτεροι μαστόροι κάθε λοής. Έχτισαν, τραγούδησαν, έκλαψαν, μίλησαν, πολέμησαν, ζωγράφησαν, σκέφτηκαν, λύτρωσαν, φώτισαν, στοχάστηκαν, δημιούργησαν, πόνεσαν. Με ένα ξέχωρο, μοναδικό, χαρακτηριστικό.
Το ανελέητο πάθος, μέχρι τα άκρα. Γι’ αυτό και δεν μπορούν να καταλάβουν και να εξηγήσουν, οι άλλοι το μπόι όλων όσοι ψήλωσαν , στους αιώνες. Έφτασαν στο τέλος. Πάθη, καημοί και βάσανα. Οδύνες πόνοι αίματα δόξες. Λιγοστές οι χαρές. Περίσσεμα οι θρήνοι. Αγώνες ενάντια στα σκοτάδια και στην αθλιότητα, που συνεχώς πολιορκεί το Νησί του Πολιτισμού και του Ανθρωπισμού, συνέχεια αιώνες τώρα. Από ξένους του ολοκληρωτισμού και ντόπιους του φασισμού. Και ο αγώνας δεν λέει να τελέψει. Ζιζάνια φυτρώνουν για να πνίξουν αξίες αιώνων, ελπίδες και προσδοκίες για ένα καλύτερο κόσμο, απαλλαγμένο από τις σκουριές της ιδιοτέλειας της αδικίας, της σκοπιμότητας, της αρπαγής της αδιαφορίας και του ψεύδους.
Σε κάθε λογής άρνηση και σκοτάδι, στις λίγες χαρές ο Κρητικός με το μεγάλο ψυχισμό που κουβαλεί αιώνες, τραγούδησε, θρήνησε, εκφράστηκε με όλα τα μέσα που βρήκε μπροστά του. Τον έκανε Τέχνη και έκφραση ψυχής. Τραγούδησε, τη χαρά και τον πόνο. Γι’ αυτό πολλοί είπαν ότι ο άνθρωπος πρώτα τραγούδησε κι’ ύστερα μίλησε. Και δεν είναι λάθος η σκέψη αυτή.
Έτσι πρέπει να δούμε το πόνημα της Οικογένειας Γιώργη Αναστασάκη. Σεργιάνι στην Παράδοση. Έκφραση ψυχής και καημού, που σέρνει ρίζες αιώνων. Ανάγκη ψυχής να πει αυτό που φορτίζει τα φυλοκάρδια με καημούς κάθε λογής, αφού δεν λέει να τελέψουν τα βάσανα στον κόσμο και στη ζωή.
Διάβασα το στοχασμό, και πολλές φορές δάκρυσα, γιατί αναθυμήθηκα στο λιγοστό λόγο, και τα αποδέλοιπα βάσανα της Κρήτης, που δεν είναι και λίγα, στους περασμένους καιρούς, που η βαρβαρότητα ήρθε να αγγίξει τον ευγενικό τόπο. Και βλέπουμε σήμερα πως νέοι, βάρβαροι κύρια ντόπιοι, φέρονται με αναίδεια, αυθάδεια και άρνηση στα πολιτισμικά ιδεώδη αγώνων και αγωνιστών.
Η προσέγγιση σ’ αυτά χρειάζεται ευλάβεια, σεβασμό κι όχι αλλαζονεία, αδιαφορία και αυθάδεια, ιδιαίτερα των νεανίσκων που έχουν ιστορική άγνοια. Μια καλή προσέγγιση στην έκφραση ψυχής είναι τούτος ο καημός, η κατάθεσή του, στις λίγες σελίδες για να αναστοχαστούμε πολλά, να σκεφτούμε περισσότερα, να σεβαστούμε έναν τόπο, αιματοβαμμένο και πονεμένο και να πράξουμε, καταθέτοντας το δικό μας Λόγο, που δεν είναι άλλος, από το Σεβασμό, το Ενδιαφέρον και την Αγάπη σ’ αυτόν. Καλοτάξιδο και να φρονηματίσει.
*Ο Ιωάννης Ε. Ηλιάκης
είναι δάσκαλος
