» 82 χρόνια μετά την κήρυξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου
438 βορειοηπειρωτόπουλα που φοιτούσαν στα ελληνικά πανεπιστήμια, τα οποία στον πόλεμο του ’40 είχαν προσχωρήσει εθελοντικά στις γραμμές του ελληνικού στρατού.
Οργανωμένοι σε δικό τους λόχο, υπό την 5η Μεραρχία της Κρήτης, συγχωνεύτηκαν με το υπόλοιπο στράτευμα και αγωνιζόμενοι τίμησαν μεν τον ένδοξο αγώνα του Έθνους αλλά και τις θυσίες των προϊόντων της ιδιαίτερης πατρίδας τους, ευνοείται αναμένοντας και την απελευθέρωση της.
Πόσοι από αυτούς έπεσαν μαχόμενοι στα βουνά της Βορείου Ηπείρου; Ουδέποτε ακούσαμε και μάθαμε! Οπότε εμείς οι ομογενείς ο ουδέποτε μνημονεύσαμε τα ηρωικά κατορθώματά τους!
Πάντως χωρίς να προκύπτει διάκριση μεταξύ των και γενικότερα της πλειάδας των Ελλήνων φαντάρων, αν και άγνωστοι “αιωνία η μνήμη τους”. Αν ο πόλεμος του ’40 δεν θα λάμβανε χώρα στα εδάφη της ιδιαίτερης πατρίδας μας, άραγε ποια θα ήταν η έκβαση του;
Η απάντηση ίσως αιωρείται!
Όταν ο Ιταλός κατακτητής αναγκάστηκε να υποχωρήσει από τα ελληνικά εδάφη, επιστρέφοντας στα χωριά της πολυβασανισμένης πατρίδας μας, τα στρατευμένα παιδιά της Ελλάδας, η πλειοψηφία των οποίων είχε περιορισμένες γνώσεις για το πως ο βορειοηπειρώτικος ελληνισμός βρέθηκε έξω από τα σύνορα της, δύσκολο να περιγράφονταν ο ενθουσιασμός τους, καθώς η φιλοξενία και αμέριστη συμπαράσταση που συνάντησαν, ξεπερνούσε και την ετοιμότητα των από κει Ηπειρωτών κατοίκων!
Αν και υπόδουλος, ο βορειοηπειρωτικός πληθυσμός άνοιξε σύσσωμος την αγκάλη του, κόπτονταν ποιος να τους προσφέρει στέγη στο δικό του σπίτι, ποιος τρόφιμα και χειμωνιάτικο ρουχισμό από το δικό του υστέρημα και ποιος να φιλοξενήσει τους πληγωμένος για θεραπευτική περίθαλψη.
Καθώς οι μανάδες και οι γιαγιάδες μας, κληρονομούσαν τις πρακτικές γνώσεις. Οι μανάδες και οι γιαγιάδες μας που φιλοξένησαν τους πάντες σαν να ήταν δικά τους παιδιά!
Αίσθημα που εμφυσούσε η παράδοση για του από κει Έλληνα αν και δεν ήταν, άγνωστες οι αδικίες και οι προσβολές εκ μέρους προηγούμενων ηγεμόνων απέναντι μας!
Άλλο αν εκείνο το “παιδιά της Ελλάδος” δεν είχαν καμιά σχέση με τα όσα συνέβηκαν απέναντι μας από τους προηγούμενους ή και κατοπινούς ηγεμόνες τους, κυρίως από το 1913 και μετά.
Σχετικά με την φιλοξενία των προπάππων μας του ’40 αναφέρω μια από τις περιπτώσεις που διηγείται στην εφημερίδα “Ηπειρώτικο μέλλον” της 10ης Δεκεμβρίου 1940, ο Δημήτριος Μαστέλλος, τότε αγωνιστής από το Ξυλοκάστρου Κορινθίας.
Δύσκολο να το φανταστούν ι νεότερες γενιές ποια ήταν η στήριξη και η συμπαράσταση των Βορειοηπειρωτών στους Έλληνες στρατευμένους του “έπους” του ’40.
Εκτός της συμμετοχής και των δικών μας στρατευμένων παιδιών, άνοιξαν όλα τα σπίτια των χωριών μας, όλοι οι άντρες και οι γυναίκες στο πόδι, άλλοι να κουβαλούν τα πολεμοφόδια με τα ζώα τους, άλλοι να προΐστανται των σωμάτων σε απάτητα μονοπάτια, άλλοι να μεταφέρουν και να περιθάλπουν τους πληγωμένος ή τους πεσόντες για ενταφίασε στα νεκροταφεία τους, γεγονός αδιαμφισβήτητο που όσο και αν πολλοί φαντάροι αναφέρονται στα απομνημονεύματα τους δεν περιγράφεται!
Μάλιστα ακόμα και όταν καταργήθηκε η θρησκεία, ενώ σε φυλάκιζαν για θρησκευτικές τελετές Κυριακές και γιορτές το αναμμένο κερί δεν θα έλειπε από τον τάφο στους πεσόντες μας.
Ποια κυβέρνηση της Ελλάδος, ποιος πρωθυπουργός υποκλίθηκε με σεβασμό στην συμπαράσταση και την συνδρομή του Βορειοηπειρωτικούς Ελληνισμού σε αυτό το αδιαμφισβήτητο έπος;
Πάντως μνημονεύοντας αυτή τη μεγάλη επέτειο, αν και δεν είναι κατάλληλη ευκαιρία να αναφερθώ, ας το κατανοήσουν λοιπόν!
32 χρόνια τώρα, μετά το 1990, η δική τους μέριμνα για τις περιοχές μας, για τα χωριά μας και όσους μετοικίσαμε στην Ελλάδα, κυρίως για τους ανασφάλιστους υπερήλικες, είναι για κλάματα. Αιωνία η μνήμη των πεσόντων του έπους του 1940
*Ο Σπύρος Μποκολος είναι πρόεδρος
της Ένωσης Βορειοηπειρωτών Δ. Κρήτης
