Με “αμαρτίες” δεκαετιών της Πολιτείας που εδράζονται στην έλλειψη έγκαιρης θεσμοθέτησης δασολογίου – κτηματολογίου στη χώρα, βρίσκεται αντιμέτωπη η Δικαιοσύνη, καθώς καλείται να βρει τη “χρυσή τομή” ανάμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος και των δικαιωμάτων που θεμελίωσαν με νόμιμες διοικητικές πράξεις οι πολίτες από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα.
Το ζήτημα αυτό αναδείχθηκε, μεταξύ άλλων, σε ημερίδα με επίκαιρα περιβαλλοντικά θέματα που συνδιοργάνωσαν το Σάββατο στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δικηγορικός Σύλλογος Χανίων, το Πολυτεχνείο Κρήτης, ο Δήμος Χανίων, το Πανεπιστήμιο Frederick και οι νομικές εκδόσεις Lexbook.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΑΣΟΛΟΓΙΟΥ
Η καθηγήτρια της Σχολής Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης Ευπραξία – Αίθρα Μαριά.
Η καθηγήτρια της Σχολής Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης Ευπραξία – Αίθρα Μαριά μιλώντας με θέμα «Συνταγματική Προστασία Δασών και Δασικών Εκτάσεων: Ο Ρόλος της Νομολογίας του ΣτΕ στην Αξιόπιστη Δασογράφηση της Χώρας», ανέδειξε τη διελκυστίνδα ανάμεσα στον οφειλόμενο σεβασμό στα δάση και τα δικαιώματα των ιδιωτών – πολιτών, που κατοχυρώθηκαν μέσα στο νομικό “κενό” που γέννησε η απουσία δασολογίου – κτηματολογίου, υπογραμμίζοντας αρχικά τη θλιβερή διαπίστωση ότι «η Ελλάδα είναι μια από τις ελάχιστες ίσως και η μοναδική σε ευρωπαϊκό επίπεδο χώρα που δεν διαθέτει ολοκληρωμένα τα εργαλεία τόσο του δασολογίου όσο και του κτηματολογίου».
«Παρότι υπήρχαν ρητές προβλέψεις για τη χαρτογράφηση των δασών και δασικών εκτάσεων ήδη από το 1969 αλλά και μετά το Σύνταγμα του ΄75, δυστυχώς υπήρξε μια παρατεταμένη αδράνεια της Πολιτείας και μια ανοχή, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα μέσα στο πέρασμα όλων αυτών των χρόνων, να δημιουργηθούν πολύ σύνθετα ζητήματα, καταστάσεις που δεν μπορούσαν να αντιμετωπιστούν και να ανατραπούν και βέβαια περιπτώσεις που η ίδια η Πολιτεία με παράλληλες αποφάσεις της παραχωρούσε τη δυνατότητα στους πολίτες να προβαίνουν σε χρήσεις οι οποίες ήταν διαφορετικές από την δασική μορφή. Και αυτό έγινε με διοικητικές πράξεις και μάλιστα ατομικού χαρακτήρα που είχαν τη δεσμευτικότητα του τεκμηρίου της νομιμότητας και αφιέρωναν ορισμένη έκταση σε μη δασική χρήση», τόνισε η κα Μαριά και πρόσθεσε: «Όλο αυτό το τοπίο όσο περνάει ο χρόνος γίνεται ακόμα πιο σύνθετο και βεβαίως στη φάση που βρισκόμαστε και πρέπει να προχωρήσει το δασολόγιο δημιουργούνται πάρα πολλές τριβές και έντονες πιέσεις». «Επομένως –ανέφερε συνεχίζοντας– από τη μία η Πολιτεία προσπαθεί εντελώς καθυστερημένα να λύσει αυτά τα προβλήματα που η ίδια δημιούργησε κι από την άλλη τα Δικαστήρια αναλαμβάνουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο, να ερμηνεύουν όλες αυτές τις πρόσθετες καινούριες ρυθμίσεις και διατάξεις που εισάγονται, σύμφωνα με συνταγματικές αρχές όπως η προστασία των δασών και η αρχή της ασφάλειας του δικαίου, προκειμένου να υπάρξει μια ισορροπία και άμβλυνση των αντιθέσεων αλλά και να δικαιωθούν πολίτες που είχαν νόμιμες διοικητικές άδειες».
ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ
Η κα Μαριά επεσήμανε ακόμα ότι πρόσφατες αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ θεώρησαν κατά πλειοψηφία συνταγματικές τις διατάξεις προσφάτων νόμων. Στις αποφάσεις όμως αυτές διατυπώθηκαν σημαντικές μειοψηφίες υπέρ της αντισυνταγματικότητας των διατάξεων αυτών.
«Το αποτέλεσμα θα είναι με βάση αυτή τη νομολογία να υπάρξει μια αναστροφή του αριθμού των αντιρρήσεων κατά των δασικών χαρτών και επομένως αυτό θα βοηθήσει να προχωρήσει το δασολόγιο», ανέφερε και συμπλήρωσε: «Ομως τελικώς με όλες αυτές τις όψιμες τροποποιήσεις δεν είναι δυνατόν να υπάρξει μια προστασία του δασικού κεφαλαίου όπως την είχε φανταστεί ο νομοθέτης το 1975. Τα 45-50 χρόνια που μεσολάβησαν είχαν ως αποτέλεσμα να χαθεί πολύ σημαντικό δασικό κεφάλαιο και μπορεί μεν να υπάρξει προοπτικά η ολοκλήρωση των δασικών χαρτών, αλλά αυτό θα έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια, που θα είναι η υποχώρηση της προστασίας του δασικού πλούτου και της δημόσιας δασικής κτήσης. Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι η ίδια η Πολιτεία εξέδωσε διοικητικές πράξεις για τους πολίτες ή τους επέτρεψε τη γεωργική χρήση πριν το 1975, οι οποίοι δικαίως διαφωνούν και υποβάλλουν αντιρρήσεις στους δασικούς χάρτες τώρα, θέτει ένα ζήτημα κλονισμού της εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στη διοίκηση».
Α.Π.Ε. ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Ο αν. καθηγητής της Σχολής Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης Στέλιος Ροζάκης.
Πάντως η έλλειψη δασολογίου και κτηματολογίου δεν αποτελεί μονάχα μια διαρκή απειλή για το περιβάλλον αλλά συγχρόνως λειτουργεί ανασταλτικά και για μια σειρά από επιχειρηματικές δραστηριότητες καθώς συνιστά παράγοντα αβεβαιότητας για τι και που επιτρέπεται να επενδύσει κάποιος. Η διάσταση αυτή αναδείχθηκε, μεταξύ άλλων, κατά την εισήγηση του αν. καθηγητή της Σχολής Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης Στέλιου Ροζάκη ο οποίος μίλησε με θέμα «Νομικές ρυθμίσεις και οι επιπτώσεις τους στην ανάπτυξη των ΑΠΕ».
Ο κ. Ροζάκης υπογράμμισε σχετικά ότι, όπως έχει παρατηρηθεί διεθνώς, η ύπαρξη ενός ξεκάθαρου θεσμικού ευνοεί την ανάπτυξη των ΑΠΕ: «Δυστυχώς στην Ελλάδα το θεσμικό πλαίσιο αλλάζει με κάθε υπουργό, ούτε καν με την αλλαγή κάθε κυβέρνησης. Από εκεί και πέρα απαιτείται εξειδίκευση του θεσμικού πλαισίου ανά τεχνολογία που εφαρμόζεται καθώς πολλές περιπτώσεις, όπως πχ το βιοαέριο, εντάσσονται σε μια ευρύτερη κοινωνικο-τεχνική πραγματικότητα που σημαίνει ότι απαιτεί αποδοχή και συμμετοχή της κοινότητας», διευκρίνισε. Σημείωσε δε ότι, στο πλαίσιο αυτό, ήδη έχουν ξεκινήσει να δημιουργούνται ενεργειακοί συνεταιρισμοί – συνεταιρισμοί παραγωγών.
Ειδικότερα για το θέμα της έλλειψης δασολογίου – κτηματολογίου ο κ. Ροζάκης ανέφερε ότι σχετίζεται άμεσα με τις ΑΠΕ καθώς τίθεται το θέμα των χρήσεων γης. «Σε μια χώρα που δεν έχει καθορισμένες χρήσεις γης είναι πολύ πιθανό να παρουσιαστούν καθυστερήσεις στην έκδοση της άδειας γιατί η έκδοσή της εξαρτάται από την αποδοχή των περιοίκων. Συνεπώς, στην Ελλάδα υπάρχει “κενό” ακόμα και στο πρώτο βήμα που πρέπει να κάνει κανείς, αφού δεν έχουμε ορίσει χώρους όπου είτε δεν μπορείς να αναπτύξεις κάποια βιομηχανική δραστηριότητα είτε να χτίσεις σπίτια», σημείωσε ενώ επεσήμανε ότι από εκεί και πέρα χρειάζεται να θεσπιστούν ανταποδοτικά οφέλη για τις τοπικές κοινότητες που θα φιλοξενήσουν κάποια τέτοια δραστηριότητα και τα οποία θα μπορούσε να συν-αποφασίζονται με τις κοινότητες αυτές όπως συμβαίνει σε αντίστοιχες περιπτώσεις στο εξωτερικό.
