Βραδιά μνήμης του ποιητή Νίκου Καρούζου στο Θέατρο Τέχνης

Βραδιά μνήμης για τον Νίκο Καρούζο, με αφορμή τη συμπλήρωση 90 χρόνων από τη γέννησή του, οργάνωσε χθες το Θέατρο Τέχνης, στην κατάμεστη αίθουσα του Υπογείου, με τη συμμετοχή της ζωγράφου Εύας Μπέη, του ιστορικού τέχνης Μάνου Στεφανίδη και του γιατρού, πολιτικού και συγγραφέα Σάββα Μιχαήλ. Μιλώντας για τη ζωή της μαζί με τον ποιητή, η Εύα Μπέη ανακάλεσε στιγμιότυπα από την καθημερινότητά τους: από τον ασκητικό χώρο στον οποίο ο Καρούζος έγραφε τα ποιήματά του, χρησιμοποιώντας ένα σιδερένιο γραφειάκι και μια γραφομηχανή, μέχρι την εποχή που τα Σαββατόβραδα κοίταζαν μετά τον κινηματογράφο διάφορα κιτς έπιπλα στην Πατησίων, αλλά και μέχρι τη δύσκολη περίοδο της εισαγωγής του σε νοσοκομείο στο Λονδίνο, όταν διαγνώστηκε η ασθένειά του (πέθανε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1990 στο «Υγεία»).
«Ο Καρούζος ήταν και θα είναι πάντοτε παρών: ένας αγαθός γίγαντας που πίστευε στη διαρκή επανάσταση και μιλούσε συνεχώς γι’ αυτήν από τη θέση του πένητος»: έτσι περιέγραψε την προσωπικότητα του ποιητή ο Μ. Στεφανίδης, που αναφέρθηκε στην εικαστική του δουλειά ενόσω στην οθόνη η οποία ήταν εγκατεστημένη στη σκηνή προβάλλονταν οι ακουαρέλες του. Παρατηρώντας ότι ο Καρούζος λάτρευε, εκτός από τη ζωγραφική, τη μουσική και το θέατρο, ο ομιλητής υπενθύμισε τις μεγάλες ζωγραφικές του αγάπες: τον Γιώργο Μπουζιάνη, τον Αλέκο Φασιανό και τον Γιώργο Δέρπαπα. Τα «ζωγραφήματά» του, όπως τα ονόμαζε ο ίδιος, βασίζονταν στο χρώμα: το κόκκινο, το γκρενά, αλλά και τα ψυχρά μπλε ή τα ξινά κίτρινα. «Ο Καρούζος», κατέληξε ο Μ. Στεφανίδης, «βάδισε την οδό της μεταφυσικής και κατάφερε να φύγει απόλυτα συμφιλιωμένος με το τέλος».
«Αν αγαπάς τη ζωή, περιγελάς τον θάνατο», πήρε εν συνεχεία τη σκυτάλη ο Σ, Μιχαήλ, κάνοντας λόγο για τη γενναιότητα με την οποία αντιμετώπισε ο ποιητής το τελικό στάδιο της αρρώστιας του: «Η ποίησή του ήταν ακατάληπτη και δύσκολη, ένα επτασφράγιστο βιβλίο. Μόνον, όμως, για εκείνους που έμειναν οχυρωμένοι πίσω από τις αστικές τους συμβάσεις γιατί σίγουρα η ποίηση του Καρούζου έκλεινε με πείσμα τον δρόμο σε τέτοιες συμβάσεις». Κάπως έτσι δημιούργησε και τη σχέση του με τον Οιδίποδα και την αρχαία τραγωδία. Περιγράφοντας τη ζωή του Οιδίποδα, που εμφανίζεται πολύ συχνά στα ποιήματά του, ο Καρούζος αποκάλυψε την παρακμή της πατριαρχικής οικογένειας και τη δυστυχία των εκπεπτωκότων βασιλέων: «Ο Οιδίποδας του Καρούζου δεν είναι τύραννος, αλλά τυραννούμενος. Ο Οιδίποδας είναι η πραγματικότητα που χωλαίνει και η οικουμένη που τραυλίζει: ένας ακτήμων που μισεί την ιδιοκτησία και σιχαίνεται το κράτος. Όσο για το τέλος του Οιδίποδα στην ποίησή του, αποτελεί μιαν εκ βάθρων ανατροπή. Ο Καρούζος θα βάλει στη θέση του Οιδίποδα τον Ιησού-ΑντιΟιδίποδα για να θυμίσει τον κτηνώδη χαρακτήρα της εξουσίας σε όσους έχουν συνείδηση των πικρών καιρών και των στερημένων χρόνων».
Η βραδιά έκλεισε με ποιήματα του Νίκου Καρούζου, που απήγγειλαν οι ηθοποιοί του Θεάτρου Τέχνης Ειρήνη Κότσιφα, Λήδα Κουτσοδασκάλου και Δημήτρης Τσιγκριμάνης. Η σκηνοθετική επιμέλεια ήταν της Κατερίνας Γεωργουδάκη.