1. Υδάτινα σκοτάδια του Μ. Πρατικάκη
Δ.Σ. Ξανθουδάκη μνήμη
Σαν το κύλισμα του χρόνου και της φωτιάς
Στο μαγνητικό άστραψες σκοτάδι. Μ΄ένα νου
άνθος. Μ΄ένα στόμα κρυστάλλινα νερά.
Σαν τις ρίζες των δέντρων που υφαίνουν
ένα δίχτυ πυκνό στο κορμί μας και μέσα σ΄όλο
μας παρελθόν.
Κοιτώντας σε ο σκοτεινός Εφέσιος συνέλαβε
των φαινομένων την Αρχή :
Ψυχήσιν θάνατος ύδωρ γενέσθαι, ύδατι δε θάνατος
Γη γενέσθαι, εκ γης δε ύδωρ γίνεται,
Εξ ύδατος δε ψυχή.
Στάλα διάφανη πάνω στο τζάμι.
Από το «για το νερό», του Μανόλη Πρατικάκη (1)
Αξιοποιώντας τη δυνατότητα που μου προσφέρει η εφημερίδα Χανιώτικα Νέα 36 χρόνια τώρα, διαφοροποιώ τις θεματικές ενότητες των κειμένων μου, αλλά άμεσα και αποφασιστικά και τους τίτλους των, κρατώντας τις σταθερές δομικά επαναλαμβανόμενες, όπως σε αυτή τη νέα ενότητα, (α) την δημοσιοποίηση αγαπημένων ποιητών (β) εικαστικών έργων από την έκθεση Βαβέλ που πραγματοποιείται αυτή την περίοδο στη Δημοτική Πινακοθήκη , (γ) ανασυρόμενα αποσπάσματα από την αρθρογραφία μου από το 1982 στα Χ.Ν., (δ)Σύντομα αποσπάσματα κριτικής (ε) καταθέσεις τρέχουσας πραγματικότητας και (στ) αναφορά μιας κινηματογραφικής ταινίας, με επίκεντρο ένα στοιχείο. Σήμερα: υδάτινο στοιχείο.
ΥΔΑΤΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΟΙΗΣΗ
31 Μαΐου 2006, δύο από τα ρεπορτάζ της εφημερίδας «Χανιώτικα Νέα» είναι η ταφή του Ήρωα Κώστα Ηλιάκη (που «έπεσε» στην απέραντη γαλάζια θάλασσα) (2) παρουσία του προέδρου της Δημοκρατίας και το τιμητικό αφιέρωμα στο Πνευματικό Κέντρο στο βραβευμένο από το 2003 (με κρατικό βραβείο ποίησης) Μανόλη Πρατικάκη. Η συλλογή του «το νερό» έκανε μεγάλη αίσθηση. Η είδηση αναφέρει τους Πνευματικούς ανθρώπους που θα μιλήσουν για την ποίηση του το βράδυ στη γεμάτη αίθουσα του Π.Κ.Χ., απόλαυσα τους ομιλητές, Κακαβελάκη Δημήτρη, Λιοδάκη Αντώνη, Πυλαρινό Θεοδόση, Μαρινάκη Ελένη, Σανουδάκη Αντώνη και τέλος τον Μανουσάκη Γιώργο.
Σαν ντόμινο, παραθέτω «υγρά» αποσπάσματα, στίχους των άξιων αυτών ποιητών.
Δημήτρη Κακαβελάκη από το «ξύπνημα» και την ποιητική συλλογή «Η νήσος»
…Τα σφουγγάρια ρουφούν/το νερό από τις στοές
των πυρομαχικών/κι οι ιεροκήρυκες ντύνουν
τα μάτια αλόγων/με φύλλα χλόης.
Και από το ποίημα «Αναμονή» της ίδια συλλογής
Με μια κλειστή κατακραυγή/για την αναπτυσσόμενη ανυδρία
για την επεκτεινόμενη φθορά/οι καρποί βογγώντας
τρίζοντας σπάζοντας/ δεν έχουν τη δύναμη να
εξεγερθούν κατά των ωροδεικτών.
Ελένης Μαρινάκη από τη συλλογή «τις νύχτες που κατεβαίνω» και το ποίημα «της μητέρας», 1992
Έβαφες εαρινές σημαίες/ Αληθινά καράβια ανέμιζαν τη σκιά σου
στη θάλασσα/ Ύστερα ήρθαν ασύντακτα αγγελτήρια πνιγμών
Χρησμοί από μακρινά μαντεία/βυθίστηκαν στον ύπνο σου
και κάθε βράδυ χάνεις το δρόμο.
Αντώνη Σανουδάκη, από τη συλλογή «επιδρομείς» και το ποίημα «η φυγή»
Περιμένετε να ρθει το φθινόπωρο/κι ένα θαλασσοπούλι
θ’ αποθέσει την κραυγή μου μέσα σε μυστικό κοχύλι
και τα κυματιστά μου πετάγματα/σε σφραγισμένη μποτίλια
κοντά στις γαβάθες των βράχων/με το πικραμένο αλάτι.
Και τέλος, του Γιώργη Μανουσάκη από το ποίημα «εν αγρυπνία» και τη συλλογή «Χώροι Αναπνοής»,1988
Λίμνη κατάμαυρη, άνοχθη/Κι εγώ γλστρώ
απάνω σ’απατα νερά/ δίχως φλοίσβο. Καμιά σκιά.
Μόνο βαριές ασθματικές ανάσες/πίσω μου
σαν κάποιοι να τραβούν/ όλο και γρηγορότερα κουπί.
Στη φωνή μου αποκρίνεται/ μόνο η ηχώ της.
Στο τέλος της βραδιάς, ο Μανόλης Πρατικάκης εγκάρδια μας αφιερώνει το συγκεντρωτικό του τόμο «Ποιήματα 1970-1984»
Από την ιδιαίτερη έκθεση της Δημοτικής Πινακοθήκης Βαβέλ, επιλέγω δύο καλλιτέχνες φωτογράφους με λεπτομέρειες από το έργο τους που εμπεριέχει το υδάτινο στοιχείο, τα αποσπάσματα από τον κατάλογο της έκθεσης. Επιμελήτρια η Μυρτώ Κοντομυτάκη.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΑΚΗΣ
Μια από τις εγγενείς ιδιότητες του μύθου είναι ότι ταξιδεύει και επικάθεται στον εκάστοτε τόπο που είναι δεκτικός στην οικουμενική ισχύ του. Σε ένα νησί, για παράδειγμα, που είναι διαχρονικά πέρασμα λαών, των οποίων τα ίχνη συντήκονται μορφολογικά με τις γεωλογικές δομές. Στην αρχαιολογία του φανταστικού, ο χαρακτήρας του ερειπίου είναι ηρωικός. Παρά το γεγονός ότι ερειπώνεται, αυτό που το ορίζει είναι ότι στέκει, σαν τελευταίος μαχητής, στην ανήλεη επίθεση του χρόνου.
ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΣΓΟΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ο κοινός κώδικας είναι ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της ανθρωπότητας με τον εαυτό της. Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, βρισκόμαστε πιο κοντά στην πραγμάτωση ενός στόχου που κάποτε φάνταζε ρομαντικός και ουτοπικός… Παράλληλα όμως, νέα όρια προβάλλουν στα θεμέλια του κοινού (;) οικοδομήματος, θέτοντας ερωτήματα και προβληματισμούς αναφορικά με την ορθότητα και το εφικτό του εγχειρήματος…
ΠΟΛΟ ΑΘΛΗΜΑ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΨΥΧΗ
Πωλ Κλωντέλ «ώστε το νερό είναι το μάτι της γης, η συσκευή για να κοιτάζει το χρόνο…»
Σάββατο 3 Μαρτίου στο κολυμβητήριο της Νέας Χώρας, διεξάγεται ο αγώνας water polo ΝΟ Χανίων-Ολυμπιακός (τη δεκαετία του ΄90 θα ήταν ντέρμπυ, τώρα είναι τόση η διαφορά δυναμικότητας του αήττητου μερικά χρόνια στην Α΄ κατηγορία Ολυμπιακού, που το μόνο που μένει για τους φιλάθλους και ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά, να θαυμάσουν τους κορυφαίους πολίστες της Ελλάδας. Είμαι καθισμένος ανάμεσα στους γονείς του διεθνούς φουνταριστού, του δικού μας Μάνθου Βουλγαράκη (3), και έναν άγνωστο φίλαθλο, που στην πορεία, όταν του δηλώνω ότι ο Γιάννης Φουντούλης είναι ο κορυφαίος περιφερειακός της Ευρώπης, μετά από μια εξαιρετική πάσα του δεκαπέντε μέτρων, με απλότητα μου λέει, «είναι ο γιος μου!»
Η εγκάρδια συζήτηση χωρίς αντιπαλότητα με τον αντιπρόεδρο της Χίου σε φίλαθλο πνεύμα, με κάνει να σκέφτομαι λυτρωτικά., το πόσο ευεργετικό είναι αυτό το άθλημα στην ψυχοσύνθεση μας, και πως θα μπορούσαμε να είμαστε κυρίαρχοι στον κόσμο, στη θέση της Σερβίας, που δεν περιβάλλεται από θάλασσα. Για την ιστορία, ο Ολυμπιακός κέρδισε δύσκολα… 12-6, με κορυφαίο τον αστέρα Μανώλη Μυλωνάκη, που έμαθε πόλο σε αυτή την πισίνα… Ένα κλίμα αντίθετο, στην χουλιγκάνικη ποδοσφαιρική εποχή μας.
H TAINIA: Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Προβάλλεται ακόμα στο Αττικόν η πολυβραβευμένη ταινία του Γκιγιέρμο ντελ Τόρο, με εξαιρετικές ερμηνείες των Σάλι Χόκινς και Μάικλ Σάνον. Ο σκηνοθέτης του «Λαβύρινθου του Πάνα», μαέστρος της υπερρεαλιστικής μυθοπλασίας, δημιούργησε ένα συναισθηματικό, ρομαντικό αριστούργημα , μέσα σε ένα υποδόριο κριτικό, σαρκαστικό , πολιτικό πλαίσιο.(εποχή του ψυχρού πολέμου). Το Νερό, το κυρίαρχο στοιχείο της ταινίας.
ΑΝΑΣΥΡΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΗΛΗ ΜΟΥ, “Καρφιά χωρίς αναισθητική” 14/12/1986
Ένα κείμενο στα Χ.Ν., που είναι αφιερωμένο κυρίως στην εκθεσιακή δραστηριότητα, τελειώνω με το μικρό αισθητικό κολάζ, ή επιλέξαμε και προτείνουμε. (δ) Γούσταβ Μάλερ (G.MAHLER) 1860-1911, 5η Συμφωνία. Τη συμφωνική ορχήστρα της Bayetischeh RundFunks, διευθύνει ο R. Kubelik, δίσκος της D. Grammophon. Αυτές τις βροχερές μέρες που χαμε μουλιάσει στην υγρασία και στη θλίψη, θυμήθηκα το θαυμάσιο μελαγχολικό adagio του δίσκου 10, εκείνο που χρησιμοποίησε ο Βισκόντι στο αριστούργημα του, «Θάνατος στη Βενετία».
Τελειώνοντας, θα συνιστούσα, το υπέροχο βιβλίο που επηρέασε και τον Μανόλη Πρατικάκη, «Το νερό και τα όνειρα» του Gaston Bachelard. Περισσότερα γι αυτό , στο κεφάλαιο που θα αναπτύξω, για τα όνειρα και την Τέχνη.
Θα θυμάμαι το απέραντο σαν εαρινή θάλασσα χαμόγελό σου Δημήτρη…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Μανόλης Πρατικάκης “Το νερόν εκδ. μεταίχμιο κρατικό βραβείο ποίησης 2003”. Ο Μ.Π. γεννήθηκε στο Μύρτος Ιεράπετρας. Σπούδασε ιατρική. Ψυχίατρος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών με διευθυντική θέση στο ΕΣΥ.
2. Περισσότερα στο κείμενο “Πτώσεις” όπου θα γίνει αναφορά στο σημείο πεσόντων αεροπόρων.
3. Ο Μάνθος Βουλγαράκης φουνταριστός ξεκίνησε με τον ΝΟΧ όπως και τόσοι διεθνείς Χανιώτες και έκανε καριέρα στη Βουλιαγμένη για να διαπιστώσει κανείς τη διαφορά των επαγγελματικών συμβολαίων ποδοσφαίρου και πόλο, όπως μου είπε ο κύριος Φουντούλης Γιάννης, έχει συμβόλαιο 50.000 ευρώ το χρόνο από τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα, το 1/40 των αντιστήχων μεγάλων του ποδοσφαίρου μας!!..
