Το περασμένο Σαββατοκύριακο (24 – 25/9) ήταν ένα διήμερο εορτασμού των Ευρωπαϊκών Ημερών “Πολιτιστικής Κληρονομιάς”.
Για το “Μουσείο Τυπογραφίας” (Χανιά) των Ελένης και Γιάννη Γαρεδάκη, το Σάββατο (24/9) έτυχε να είναι και ημέρα απονομής βραβείων και επαίνων του 3ου ετησίου διεθνούς διαγωνισμού αφίσας του Μουσείου. Αλλά και μια ευκαιρία να γνωρίσουν οι επισκέπτες του καλύτερα την ελληνική (με πρωτοπόρα την κρητική) τυπογραφία στην Ιταλία. Αφορμή, η μεγάλη έκθεση με τις αλδινές εκδόσεις ελληνικών κλασικών έργων που οργανώθηκε στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη (Βενετία).
Παρερχόμαστε τους τυπικούς χαιρετισμούς και τις «μικροεισηγήσεις» τόσο των ιθυνόντων του Μουσείου και των “Χ.Ν.” όσο και των κριτών/ συντελεστών του διαγωνισμού, λίγο πριν τη βράβευση. Πλην του ότι είχαμε ρεκόρ συμμετοχών στον διαγωνισμό, πλην του πρωτότυπου τρόπου παρουσίασης των απόντων νικητών/ επαινεθέντων, τη βραδιά επεσκίασε το “άρωμα” της παντα παρηγορητικής Τέχνης: της τόσο αναγκαίας “φαρμακείας” στη μίζερη εποχή μας. Επισημαίνουμε ειδικότερα τις μικρές, αλλά ουσιαστικές εισηγήσεις σχετικά με τις «απαρχές της ελληνικής τυπογραφίας» (Κ. Στάικος, αρχιτέκτονας-ιστορικός του βιβλίου) και το απολαυστικό “σχόλιο” για την «τυπογραφία και αφίσα» (Αντ. Παπαντωνόπουλος, τυπογράφος, λιθογράφος, συνεργάτης του Μουσείου).
Τονίστηκε από τον κ. Στάικο ιδιαίτερα η έντονη παρουσία Κρητών λογίων – εραστών της ελληνικής Γραμματείας στην Ιταλία, οι οποίοι συνετέλεσαν στη διά της εφεύρεσης της τυπογραφίας διάδοση των Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων: Πρώτα στην Ιταλία των τελών του 15ου αι. και των αρχών του 16ου αι., έπειτα στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πράγματι η Αναγέννηση των ελληνικών γραμμάτων στην Ευρώπη υπήρξε πρωτίστως υπόθεση Κρητών τυπογράφων (Μάρκος Μουσούρος, Ζαχαρίας Καλλιέργης κ.ά.), αλλά και Κρητών κωδικογράφων (scriptores, όπως οι Βεργίκιοι στην αυλή του Γάλλου Βασιλιά Φραγκίσκου του Α’).
Ο καθηγητής της Μεσαιωνικής Φιλολογίας στο Α.Π.Θ., ο αείμνηστος Εμμ. Κριαράς, μας μιλούσε συχνά – πυκνά για τις “αναγεννησιακές” μορφές λογοτεχνίας στη βενετοκρατούμενη Κρήτη (15ος αι. μ.Χ.), τονίζοντάς μας ταυτόχρονα το πόσοι Ελληνες μετά την πτώση του Βυζαντίου (1453) αλλά και Κρήτες κατέφυγαν στις αυλές των Ιταλών ευγενών (Βενετία, Ρώμη κ.λπ.), απ’ όπου δόθηκε η μεγάλη ώθηση του κινήματος του ανθρωπισμού (Humanisme) σε όλη την Ευρώπη.
Μία σπάνια βραδιά πολιτισμού, λοιπόν, υψηλού επιπέδου, με θέμα την κρητική και ελληνική ιστορία της Τυπογραφίας καθώς και τη σημαντική συμβολή -κυρίως των λογίων Κρητών- στο να αλλάξει η ροή της ευρωπαϊκής σκέψης και του τρόπου ζωής μας, με το ξαναζωντάνεμα του αρχαίου ελληνικού πνεύματος.
(Στ.Γ.Κ., stcloris@yahoo.gr)
