Στις 11 Φεβρουαρίου κάθε χρόνο η Ευρώπη γιορτάζει την ημέρα του 112, του κοινού ευρωπαϊκού αριθμού έκτακτης ανάγκης. Είναι μια μέρα που γιορτάζουν οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, οι άνθρωποι που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για να βοηθήσουν τον κόσμο όταν κινδυνεύουν ζωές ή περιουσίες. Οι διασώστες του ΕΚΑΒ, οι πυροσβέστες, οι αστυνόμοι και οι λιμενικοί.
Σε αυτή την στήλη έχουμε γράψει κατ’ επανάληψη γι’ αυτόν τον αριθμό, η γνώση του οποίου μπορεί να σώσει ζωές. Λειτουργεί σε όλη την Ευρώπη αλλά και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου και είναι ο παγκόσμιος αριθμός κλήσης επειγόντων στα κινητά.
Ιστορικό. Το 112 ορίστηκε ως ο κοινός ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης το 1991, στο πλαίσιο την δημιουργίας της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Στόχος ήταν η διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών σε περίπτωση που αντιμετώπιζαν έκτακτη ανάγκη ενώ βρισκόταν σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Το 2002 εντάχθηκε στις προβλέψεις της οδηγίας για την καθολική υπηρεσία στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Τα κράτη μέλη είναι από τότε υποχρεωμένα να ενημερώνουν τους πολίτες τους για την ύπαρξη και τη χρήση του 112. Δυστυχώς, πολλά κράτη δεν ανταποκρίθηκαν σε αυτή την υποχρέωση επειδή έπρεπε να ενοποιήσουν και να αναβαθμίσουν τα κέντρα διαχείρισης των τηλεφωνικών κλήσεων για τα επείγοντα.
Με νεώτερες επικαιροποιήσεις της νομοθεσίας προβλέφθηκε η υποχρέωση των τηλεφωνικών εταιρειών να παρέχουν στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης τα στοιχεία για τον εντοπισμό της θέσης του καλούντος. Εδώ και ενάμιση χρόνο η τεχνολογία του προηγμένου γεωεντοπισμού κινητών (AML) επιτρέπει τον γεωεντοπισμό των έξυπνων κινητών με ακρίβεια δεκάδων μέτρων αντί των χιλιομέτρων που επιτρέπει ο γεωεντοπισμός με βάση τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας (βλ. ΧΝ 15/5/2018).
Τι ισχύει στην Ελλάδα. Κατ’ αρχάς το 112 είναι σχεδόν άγνωστο στην Ελλάδα. Τον Απρίλιο του 2017, όταν έγινε η τελευταία σχετική πανευρωπαϊκή έρευνα (που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2018) το 112 εξακολουθούσε να είναι σχεδόν άγνωστο στην Ελλάδα! Πράγματι, μόνο 6% θα καλούσε το 112 σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στην Ελλάδα και 14% σε αντίστοιχη περίπτωση στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στη χώρα μας, με ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, λειτουργεί ειδικό τηλεφωνικό κέντρο 112 με ξενόγλωσσους χειριστές (αγγλικά, γαλλικά). Οι κλήσεις στο 112 διαβιβάζονται στις κατά τόπους υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης (αστυνομία, πυροσβεστική, ΕΚΑΒ, λιμενικό αλλά και στις γραμμές 116000 για εξαφανισμένα παιδιά και 1056 για την υποστήριξη παιδιών σε κίνδυνο). Η κλήση είναι δωρεάν και ο χειριστής παραμένει κάθε φορά στη γραμμή για να εξυπηρετήσει όσους από τους καλούντες δεν μιλούν ελληνικά. Όμως, δεν είναι ακόμη δυνατή η κλήση του 112 από χρήστες με αναπηρία.
Το 2018 ο αριθμός 112 δέχτηκε 1.695.202 κλήσεις. Δυστυχώς, με βάση παλαιότερα στοιχεία (βλ. ΧΝ 13/2/2018), ποσοστό πάνω από 95% αυτών των κλήσεων είναι λανθασμένες ή απατηλές. Πραγματοποιήθηκαν επίσης εντοπισμοί καλούντων σε 280 περιπτώσεις.
Εκσυγχρονισμός του ελληνικού 112. Η ιστορία ξεκινά τον Απρίλιο του 2011 με δημόσια διαβούλευση που κατέληξε το Νοέμβριο του ίδιου έτους σε σχετική προκήρυξη ανοικτού διεθνή διαγωνισμού για τον εκσυγχρονισμό του 112 με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Ψηφιακή Σύγκλιση του ΕΣΠΑ 2007 – 2013. Στόχος ήταν το κέντρο να λειτουργήσει το πρώτο εξάμηνο του 2014. Μετά από πολλές περιπέτειες το έργο μεταφέρθηκε στο ΕΣΠΑ 2014-2020 και υπογράφηκε νέα σύμβαση τον Φεβρουάριο του 2018.
Το νέο σύστημα εκτός από αυτόματο γεωεντοπισμό, θα έχει τη δυνατότητα απεικόνισης της θέσης του καλούντος σε σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών (GIS) για διευκόλυνση της επέμβασης των οχημάτων των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, θα είναι δυνατή η επικοινωνία με γραπτά ή οπτικά μηνύματα, κάτι που θα διευκολύνει την πρόσβαση στο 112 των ατόμων με αναπηρία.
Με το νέο σύστημα θα είναι επίσης δυνατή η μαζική ενημέρωση/προειδοποίηση πολιτών και φορέων που βρίσκονται σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή για επικείμενες ή εν εξελίξει καταστροφές ή έκτακτες ανάγκες. Έτσι θα υλοποιηθεί και η νέα πρόβλεψη της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την δημιουργία του «αντίστροφου 112» δηλαδή ενός σύγχρονου συστήματος συναγερμού.
Ωστόσο, ενώ το νέο σύστημα θα έπρεπε να έχει λειτουργήσει στις αρχές του 2019, προς το παρόν δεν έχει ακόμη αρχίσει η πλήρης εγκατάσταση των περιφερειακών σταθμών. Θα είναι ευχής έργον να αρχίσει η πιλοτική λειτουργία του πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου το Μάιο … Να θυμηθούμε τη συζήτηση που έγινε μετά την καταστροφή στο Μάτι για την έλλειψη ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης …
Μακροπρόθεσμα, προβλέπεται η κατάργηση των επιμέρους αριθμών έκτακτης ανάγκης (110-αστυνομία, 166-ΕΚΑΒ, 199-πυροσβεστική, 108-λιμενικό) και η αντικατάστασή τους από το 112. Αυτό όμως φαίνεται ότι θα καθυστερήσει ακόμη αρκετά …
