Την σημαντικά μεγάλη ανάγκη των επιχειρήσεων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας σε ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, σε ποσοστό 20,6%, αλλά και τις 19 ζητούμενες γνώσεις και δεξιότητες, με πρώτη την καλή γνώση και χρήση της αγγλικής γλώσσας, αναδεικνύει η τελευταία έρευνα του Περιφερειακού Μηχανισμού Διάγνωσης των Αναγκών της Αγοράς Εργασίας στην ΠΚΜ (ΠΜΔΑΑΕ-ΚΜ), η οποία παρουσιάστηκε στη διάρκεια σημερινής ημερίδας που έγινε στη Θεσσαλονίκη.
Την έρευνα, που διεξήγαγε για λογαριασμό του ΠΜΔΑΑΕ-ΚΜ η Palmos Analysis, παρουσίασαν ο υπεύθυνος έργου, Κωνσταντίνος Τζάνας και το μέλος ομάδας του Project, Πασχάλης Τεμεκενίδης.
Σύμφωνα με την έρευνα που παρουσιάστηκε, πέραν των ανειδίκευτων εργαζομένων, οι ειδικότητες σε ζήτηση στην ΠΚΜ είναι αυτές της παροχής υπηρεσιών και πωλητές, οι υπάλληλοι γραφείου σε ποσοστό 14,2%, οι τεχνικοί και ασκούντες με συναφή επαγγέλματα (10,1%), οι επαγγελματίες με επιστημονική ειδικότητα (12,2%) και τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη (1,8%).
Σχεδόν μία στις τέσσερις επιχειρήσεις της ΠΚΜ που συμμετείχαν στην έρευνα (26%), δήλωσε πως έχει τουλάχιστον μία κενή θέση εργασίας με τους απασχολούμενους στην παροχή υπηρεσιών (πχ μάγειρες στον τουρισμό) και τους ανειδίκευτους εργάτες να αποτελούν…είδη προς εξαφάνιση.
Στην ερώτηση γιατί έχουν κενές θέσεις στην επιχείρησή τους, οι επιχειρηματίες απάντησαν σε ποσοστό 42% πως αυτό συμβαίνει καθώς δεν μπορούν να βρουν τα άτομα με τα απαιτούμενα προσόντα, ενώ 39% είπε ότι δεν υπάρχουν ενδιαφερόμενοι για την κάλυψη των θέσεων που υπάρχουν.
Μεταξύ των 19 ζητούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων που ζητούν οι επιχειρηματίες στην ΠΚΜ, την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν η καλή γνώση και χρήση της αγγλικής γλώσσας, βασικές ψηφιακές δεξιότητες, επικοινωνιακές δεξιότητες και ανάληψη πρωτοβουλιών, ειδικές ψηφιακές δεξιότητες και γνώση άλλης ξένης γλώσσας. «Η καλή γνώση και χρήση της ελληνικής γλώσσας συγκεντρώνει το ποσοστό του 2-3%, όταν ένα χρόνο πριν αυτό έφτανε στο 6%», επισήμανε χαρακτηριστικά ο κ. Τζάνας, εκφράζοντας την έκπληξή του.
Στα αισιόδοξα ευρήματα της έρευνας, συμπεριλαμβάνεται η διαπίστωση ότι η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρηματιών της ΠΚΜ, ήτοι ένας στους 20, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 5%, ανέφερε πως δεν θα προχωρήσει σε απολύσεις στο επόμενο εξάμηνο, με αυτούς που δραστηριοποιούνται στους τομείς των κατασκευών και του πρωτογενούς τομέα, να δηλώνουν μάλιστα την πρόθεσή τους να προσλάβουν προσωπικό λόγω επέκτασης των δραστηριοτήτων τους.
Από την έρευνα προέκυψε το έλλειμμα των ψηφιακών γνώσεων, ενώ σε ό,τι αφορά την κατάρτιση και δια βίου μάθηση, σύμφωνα με τον κ. Τζάνα, η συμμετοχή των εργαζομένων είναι ιδιαίτερα χαμηλή και κατά μέσο όρο φτάνει στο 25%. Ναι μεν καταγράφεται δυσκολία εκ μέρους των εργοδοτών για πρόσβαση σε προγράμματα κατάρτισης, όπως είπε, αλλά διαπιστώνεται ότι και οι ίδιοι εργαζόμενοι δεν θέλουν να καταρτιστούν. Στο πλαίσιο αυτό εκτίμησε ότι «επαναπαύονται στη θέση εργασίας τους και δεν τους ενδιαφέρει η περαιτέρω εξέλιξή τους».
Συμπερασματικά και συμπυκνωμένα, από την έρευνα προκύπτουν οι μεγάλες ανάγκες σε ανειδίκευτο προσωπικό, αλλά και τα εξής: ισχυρή ζήτηση σε γνώσεις χειρισμού Η/Υ, έλλειψη γνώσεων εκ μέρους των επιχειρηματιών για εντοπισμό ad hoc και a piori (κυρίως οριζοντίων) απαιτούμενων δεξιοτήτων για τους εργαζόμενους και έλλειψη στοχευμένων προγραμμάτων σε επίπεδο Περιφερειακών Ενοτήτων, πέραν της Θεσσαλονίκης.
Αναφορικά με τον τομέα σε αδυναμία στελέχωσης, αυτός σύμφωνα με την έρευνα είναι πρώτος ο πρωτογενής, ακολουθούμενος από μεταποίηση και τουρισμό, ενώ από την έρευνα προκύπτει ότι δεν υπάρχει συνειδητοποίηση εκ μέρους των εργαζομένων της αναγκαιότητας δια βίου μάθησης. Επίσης καταγράφεται εκροή έμπειρων εργαζομένων προς μεγάλα αστικά κέντρα ή και το εξωτερικό και σημειώνεται δυσκολία οικονομικής συμμετοχής της επιχείρησης στα προγράμματα κατάρτισης. Παράλληλα, περίπου μια στις δύο επιχειρήσεις της ΠΚΜ εντάσσουν μετακλητούς εργαζομένους στην παραγωγική τους διαδικασία, ενώ διαπιστώνεται άρνηση/έλλειψη ενδιαφέροντος, κυρίως από νέους, για ένταξη της πλειονότητας των Ελλήνων σε βοηθητικές θέσεις εργασίας ή θέσεις χαμηλής εξειδίκευσης.
«Οι κρίσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα επηρεάζουν κυρίως τους νέους ανθρώπους. Οι νέοι σηκώνουν στους ώμους τους τεράστια βάρη ενώ έχει προηγηθεί μία υπερδεκαετής κρίση που ανάγκασε πολλούς να πάνε στο εξωτερικό. Το δημογραφικό αποτελεί μία βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας», επισήμανε στο χαιρετισμό του στην ημερίδα ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, λέγοντας «εμείς χτίζουμε την Κεντρική Μακεδονία του 2030, μία περιφέρεια έξυπνη, σύγχρονη και ανθρώπινη».
Τόνισε ότι «απαιτούνται ρηξικέλευθες και τολμηρές λύσεις για να βοηθήσουμε τους νέους. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το χάσμα δεξιοτήτων που υπάρχει. Χρειάζεται να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Η εφαρμογή ενεργητικών πολιτικών στήριξης της απασχόλησης και ενίσχυσης των δεξιοτήτων των εργαζομένων θα ανακόψει και το brain drain».
«Χαιρετίσαμε από την αρχή τη δημιουργία του παρατηρητηρίου, έχουμε συγκεκριμένα στοιχεία και εργαλεία πλέον για την απασχόληση στην Κ. Μακεδονία και αυτό το χρήσιμο εργαλείο πρέπει να το κρατήσουμε για όσο περισσότερο μπορούμε», σημείωσε από την πλευρά του ο ‘Α αντιπρόεδρος του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), ο Εμμανουήλ Βλαχογιάννης. «Εάν δεν μετρήσουμε δεν μπορούμε να διοικήσουμε», είπε χαρακτηριστικά και σημείωσε ότι η στατιστική, καταγραφή δεδομένων και ανάλυσή τους, δεν είναι «πολυτέλεια, αλλά συνιστούν την επιστήμη του κράτους».
Λέγοντας ότι δεν είναι ο ρόλος των πανεπιστημίων να καλύψει δεξιότητες που ζητούν επαγγελματίες και εργοδότες, όπως μεταξύ άλλων, την παραγωγή λογιστών, στελεχών πωλήσεων και φοροτεχνών, ο Κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Γρηγόρης Ζαρωτιάδης, σημείωσε ότι αυτό που λείπει εδώ και πάρα πολλά χρόνια είναι «ένας ολοκληρωμένος μεταδευτεροβάθμιος τομέας αρχικής επαγγελματικής και τεχνικής εκπαίδευσης».
Μεταξύ άλλων, ο ίδιος τόνισε ότι δεν υπάρχει ένα ολιστικό επαρκές θεσμικό πλαίσιο για την αρχική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, επισήμανε ότι η ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση είναι ένας σημαντικός αναπτυξιακός παράγοντας για τη χώρα και η έλλειψή τους είναι ακριβώς το ανάποδο.
Η ταυτότητα της έρευνας
Η έρευνα έγινε στο διάστημα από 20 Μαϊου 2022 έως και της 30 Ιουνίου φέτος και σε αυτήν συμμετείχαν 603 επιχειρήσεις, με τις 75% εξ αυτών να είναι πολύ μικρές με λιγότερους από δέκα εργαζόμενους, 20% μικρές με 49 και 5% μεσαίες και μεγάλες, με 50 απασχολούμενους και άνω.
Από το σύνολο των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα, αυτές που ασχολούνται με το εμπόριο και τις υπηρεσίες κυριαρχούν στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι της ΠΚΜ φτάνοντας στο 50% επί του συνόλου, -μεταξύ άλλων- το 20% δραστηριοποιείται στον μεταποιητικό τομέα, το 5% στις κατασκευές και πολύ χαμηλό καταγράφεται αυτό στον πρωτογενή τομέα. Ειδικά για τη Θεσσαλονίκη, οι επιχειρήσεις απασχολούν κατά μέσο όρο 12 εργαζόμενους και στη Χαλκιδική δέκα, με τις δύο αυτές περιοχές να σηκώνουν κατά κύριο λόγο και το βάρος των εξαγωγών της ΠΚΜ. Σε ό,τι αφορά την απασχόληση, από την έρευνα προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι με όρους πλήρους απασχόλησης εργάζονται οι απασχολούμενοι στο Κιλκίς σε ποσοστό 94%, στη Χαλκιδική στο 92%, στη Θεσσαλονίκη στο 83% και στην Πέλλα στο 70%.
