Ξένοι αρχαιολόγοι στα Σφακιά (1987 – 1994)

Πριν από αρκετές μέρες η Ι.Λ.Α.Ε.Κ. πραγματοποίησε μια εκδήλωση – αφιέρωμα στους ξένους αρχαιολόγους που εργάστηκαν στα Χανιά για να συμβάλουν στην αποκάλυψη του αρχαίου πολιτισμού μας. Λυπάμαι που δεν μπόρεσα να είμαι εκεί σαν παλαιός Χανιώτης.
Πέρα από αυτούς που αναφέρθηκαν ας μου επιτραπεί να αναφερθώ και σε κάποιους που, μετά από άδεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Υπ. Πολιτισμού, ασχολήθηκαν περίπου επτά χρόνια σε επιφανειακές έρευνες κυρίως στα Λευκά Ορη και Σφακιά.
Ηταν η εκ Καναδά αρχαιολόγος Lusia Nixon όπως και Jennifer Moody από Η.Π.Α. και ο βοτανολόγος Oliver Rackham από την Αγγλία καθώς και δυο φοιτητές. Είχα τη χαρά να με επισκεφτεί σπίτι μου μερικές φορές η κα Nixon με τον σύζυγό της για κουβέντα σχετικά με τα Λευκά Ορη.
Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το Ερευνητικό Συμβούλιο Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Καναδά.
Κάποια από τα συμπεράσματα της έρευνας ήταν:
Αναγνωρίστηκαν για πρώτη φορά χαρακτηριστικά παγετώνων στα Λευκά Ορη. Αντικρούστηκε η άποψη ότι η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή αναγόταν χρονολογικά μόνο στη Νεολιθική Εποχή. Αποδείχθηκε εκτεταμένη προϊστορική δραστηριότητα σε ολόκληρη την επαρχία Σφακίων και η μεγάλη αρχαιολογική σημασία της επαρχίας που παραμένει ανεξερεύνητη από αυτήν την άποψη.
Είχαν γυριστεί δυο ντοκιμαντέρ που μάλιστα προβλήθηκαν και από την τότε ΕΤ2 και που μου δόθηκαν σε βιντεοκασέτες, αλλά μόνο το δεύτερο έχει καλή διατήρηση και αποτελεί έναν ύμνο για τα Σφακιά και τα Λευκά Ορη.
Ακόμη και σε υψόμετρα 2.000 μέτρων στα Λευκά Ορη βρέθηκαν ίχνη των αρχαίων προγόνων μας.