Bιότοπος – περιγραφή
Η φαρμακευτική ονομασία του βοτάνου είναι Hydrastis Canadensis (Υδραστίς η Καναδική). Ανήκει στην οικογένεια των Βατραχοειδών και η αγγλική του ονομασία Golden Seal αναφέρεται προφανώς στο κίτρινο χρώμα της ρίζας του φυτού.
Είναι ιθαγενές φυτό του Καναδά και των ΗΠΑ. Μικρό ποώδες βότανο, πολυετές με πολύπλοκο ριζικό σύστημα κίτρινου χρώματος που φτάνει σε μήκος τα 5 εκατοστά. Μίσχος τριχωτός κάθετος και άνθος λευκοπράσινο. Πικρό στη γεύση, με δυνατή και δυσάρεστη οσμή. Αναπτύσσεται σε σκιερά μέρη, σε δασώδεις περιοχές.
Ιστορικά στοιχεία
Το βότανο έχει μακρά παράδοση στους ιθαγενείς της Βόρειας Αμερικής. Οι Τσερόκι το χρησιμοποιούσαν σε προβλήματα καρκίνου, γενικής κακουχίας, δυσπεψίας, ως ορεκτικό και τονωτικό και για το πλύσιμο φλεγμονών. Οι Ιροκουά το χρησιμοποιούσαν για τον βήχα σε κοκίτη και την διάρροια, σε προβλήματα ήπατος, πυρετό και ξινίλες στομάχου. Το χρησιμοποιούσαν επίσης για τα αέρια και ως εμετικό για τους χολερικούς. Έφτιαχναν ένα έγχυμα σε συνδυασμό με άλλες ρίζες για τον πόνο των αυτιών και για το πλύσιμο ευαίσθητων ματιών. Με το λίπος της αρκούδας έφτιαχναν ένα αποτελεσματικό εντομοαπωθητικό. Οι πρώτοι άποικοι το έμαθαν από τους ιθαγενείς και σύντομα το βότανο έγινε ευρέως γνωστό.
Έγινε ένα από τα αγαπημένα βότανα των Εκλεκτικών από την εποχή του Κωνσταντίνου Raffinesque στη δεκαετία του 1830.
Το 1760, το έφεραν στην Ευρώπη και καλλιεργήθηκε ως καλλωπιστικό αλλά για τις θεραπευτικές του ιδιότητες έγινε γνωστό το 1798. Αποτέλεσμα της έντονης αποδοχής του ως θεραπευτικό βότανο ήταν η μεγάλη ζήτηση του βοτάνου στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια. Το 1905 αναφέρθηκαν για πρώτη φορά οι συνέπειες της υπερβολικής κατανάλωσης του βοτάνου που είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθούν σημαντικά οι διαθέσιμες ποσότητες. Το πρόβλημα της παραγωγής σε σχέση με την ζήτηση υπάρχει ακόμη και σήμερα, με αποτέλεσμα την υψηλή τιμή διάθεσης του βοτάνου.
Συστατικά – χαρακτήρας
Η ρίζα της υδραστίδας περιέχει αλκαλοειδή σε ποσοστό 5% (υδραστίνη, βερβερίνη και καναδίνη). Η βερβερίνη έχει χρησιμοποιηθεί για θεραπεία γιαρδίασης (μόλυνση από μονοκύτταρο οργανισμό, το πρωτόζωο Giardia lamblia), χολέρα, αμοιβάδωση, σπλαχνική λείσμανίαση και δερματικά. Περιέχει ακόμη ίχνη αιθέριου ελαίου, ρητίνη και έλαιο. Είναι δροσερή, πικρή και ξηρή. Επικρατεί ο ψυχρός χαρακτήρας της.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Το φυτό ανθίζει την άνοιξη και η συλλογή του γίνεται το φθινόπωρο, μετά την ωρίμανση των σπόρων. Τα φυτά που συλλέγονται πρέπει να είναι τουλάχιστον 3 ή 4 ετών και για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται η ρίζα και το ρίζωμα του φυτού.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Η Υδραστίδα είναι ένα από τα πιο χρήσιμα φυτά που έχουμε στη διάθεσή μας. Δρα ως στυπτικό, καθαρτικό (σε μικρές δόσεις), τονωτικό και αντιμικροβιακό. Οι περισσότερες από τις χρήσεις της οφείλονται στην ισχυρή τονωτική δράση που ασκεί στις βλεννογόνες μεμβράνες του σώματος. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε προβλήματα του πεπτικού συστήματος, όπως η γαστρίτιδα, τα σηπτικά έλκη και η κολίτιδα.. Η διέγερση που προκαλεί η πικρή της γεύση την κάνει χρήσιμη στην ανορεξία. Διεγείρει την κανονική δράση του ήπατος και της χοληδόχου κύστης.
Ωφελεί στις καταρροϊκές καταστάσεις και ιδιαίτερα στην καταρροή του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
Χρησιμοποιείται σε κρυολογήματα, γρίπη και πονόλαιμο. Η τονωτική και στυπτική της δράση την κάνουν χρήσιμη σε προβλήματα μηνορραγίας (υπερβολική έμμηνη ροή) και αιμορραγίες γενικότερα.. Βοηθά κατά τη διάρκεια του τοκετού. Αποφεύγεται όμως κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης γιατί διεγείρει τους ακούσιους μυς της μήτρας. Εξωτερικά χρησιμοποιείται για το έκζεμα, την τριχοφυτία, τον κνησμό, την ωταλγία και την επιπεφυκίτιδα.
Για τα στομαχικά προβλήματα συνδυάζεται άριστα με την Σπειραία και το Χαμομήλι. Για την αιμορραγία της μήτρας με το Τρίλλιο. Εξωτερικά για πλύσεις σε περιπτώσεις ερεθισμού και κνησμού, συνδυάζεται με απόσταγμα Αμαμηλίδας. Σαν σταγόνες για το αυτί συνδυάζεται με Βερμπάσκο.
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε μισό έως 1 κουταλάκι του τσαγιού κονιοποιημένο βότανο και το αφήνουμε 10-15 λεπτά. Το ρόφημα το πίνουμε 3 φορές την ημέρα.
Προφυλάξεις
Πρέπει να αποφεύγονται οι μεγάλες δόσεις. Μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία και τρέμουλο. Λόγω της ικανότητάς του διεγείρει τις συσπάσεις της μήτρας δεν επιτρέπεται η χρήση του από τις εγκύους. Ανεβάζει την πίεση και κατά συνέπεια δεν πρέπει να την χρησιμοποιούν όσοι έχουν καρδιακά προβλήματα. Το φρέσκο φυτό μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό των βλεννογόνων. Η παρατεταμένη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια της βιταμίνης Β.
Υ.Σ. Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
