Ενοχοποιούνται τα αλυσοπρίονα και ραβδιστικά που χρησιµοποιούνται στην ελαιοσυγκοµιδή.
Η παρουσία υδρογονανθράκων ορυκτελαίων (ΜΟΗ) σε ελαιόλαδα, σύµφωνα µε πρόσφατα δηµοσιεύµατα, φαίνεται να αποτελεί ένα νέο πρόβληµα µε ακόµη άγνωστες πτυχές και ως προς τις γενεσιουργές αιτίες αλλά και ως προς τις επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία.
Το πρόβληµα απόκτησεδηµοσιότητα στην Ελλάδα, µετά τις ανακοινώσεις εκπρόσωπων των ΣΕΒΙΤΕΛ και Ε∆ΟΕΕ ότι, εάν η ΕΕ προχωρήσει, ως προτίθεται, στη µείωση των ορίων των ουσιών αυτών στα ελαιόλαδα και πυρηνέλαια, πολλά από αυτά, ίσως το 40% µπορεί να χαρακτηριστούν ως µη βρώσιµα και οι τιµές τους θα πέσουν σε πολύ χαµηλά επίπεδα ακόµα και στα 0,80€/κ !
Ιδιαίτερη σηµασία δε στην εξέλιξη αυτή απέκτησε το γεγονός ότι για την παρουσία των επικινδύνων υδρογονανθράκων ΜΟΑΗ στο ελαιόλαδο, ενοχοποιήθηκαν συµφώνα µε δηλώσεις σε ΜΜΕ (π.χ. Υγρότοπος, Καθηµερινή) τα λιπαντικά που χρησιµοποιούνται στα βενζινοκίνητα αλυσοπρίονα και ραβδιστικά που χρησιµοποιούνται στην ελαιοσυγκοµιδή!
Το γεγονός αυτό, που για µη ειδικούς φαίνεται απίθανο, αν πράγµατι συµβαίνει, θα αποτελέσει πρόβληµα µε τεράστιες επιπτώσεις στην παραγωγή ελαιολάδου, αφού θα οδηγήσει σε αποµηχανοποίηση της συγκοµιδής και επιστροφή στο ράβδισµα µε τα χεριά πράγµα που σήµερα είναι πρακτικά ανέφικτο!
Πάντως η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), σύµφωνα µε ισπανικά ΜΜΕ, φαίνεται ότι διαπραγµατεύεται µια ηµεροµηνία για την έναρξη ισχύος των νέων ορίων, η οποία µάλλον είναι το 2026. Και αυτό γιατί η λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκτός του ότι είναι περίπλοκη, τέλει υπό την πίεση διαφόρων πολιτικών οµάδων και «λόµπι» που έχουν διάφορες απόψεις και υποστηρίζουν διάφορα συµφέροντα. Έτσι, το τελικό αποτέλεσµα είναι απρόβλεπτο σήµερα.
Σε ποια τρόφιµα βρίσκονται και πώς
δηµιουργούνται υδρογονάνθρακες
ΜΟSH –MOAH
Επιστηµονικό συνέδριο στην Ισπανία για απαντήσεις στα
προβλήµατα που αναφύονται
Στην Ισπανία, µε στόχο την παροχή απαντήσεων και λύσεων στα προβλήµατα που αναφύονται σχετικά µε τους υδρογονάνθρακες ΜOSH-MOAH, πρόκειται να διοργανωθείωεπιστηµονικό συνέδριο στις 11 Σεπτεµβρίου, οργανωτές του οποίου θα είναι η ASAJA (Ένωση Nεάν Αγροτών) και η Pieralisi Ισπανίας.
Σε ανακοίνωση τους οι οργανωτές σηµειώνουν ότι οι υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων (MOH), που ταξινοµούνται ως κορεσµένοι υδρογονάνθρακες (MOSH) και αρωµατικοί υδρογονάνθρακες (MOAH), µπορούν να εµφανιστούν στο ελαιόλαδο σε όλη την αλυσίδα παραγωγής, αλλά και στο ρύζι, τα ζυµαρικά, το κακάο, τον καφέ, σε σπορέλαια κ.α.
Η παρουσία MOSH και MOAH σε τρόφιµα και καλλυντικά «είναι λόγος ανησυχίας λόγω της πιθανής τοξικότητάς τους και των πιθανών κινδύνων τους για την υγεία.
Ωστόσο, σηµειώνουν, «η πραγµατική τους προέλευση παραµένει µυστήριο! Τα ορυκτέλαια, προϊόντα απόσταξης πετρελαίου, έχουν πολλές εµπορικές χρήσεις ως πρόσθετα τροφίµων, σε φάρµακα, φυτοϋγειονοµικά προϊόντα, ζωοτροφές, λιπαντικά, υλικά σε επαφή µε τρόφιµα, µελάνια εκτύπωσης, δοχεία και συσκευασίες. Μπορούν επίσης να σχηµατιστούν και σε θαλάσσιους οργανισµούς, βακτήρια, µύκητες, φυτά και έντοµα αλλα και στη θερµική επεξεργασία ορισµένων τροφίµων, όπως στο ραφινάρισµα και τη διύλιση λαδιού κ.α.
Παράλληλα σηµειώνουν ότι αυτό που δεν φαίνεται να είναι απολύτως σαφές, είναι εάν ορισµένοι καρποί φυτών, όπως της ελιάς, θα µπορούσαν να περιέχουν MOSH και MOAH ενδογενώς».
Το πρότυπο ISO 20122:2024 καθιερώνει µια διαδικασία για την ανίχνευση αυτών των ενώσεων η οποια αν και δεν είναι επίσηµη, έχει αποδειχθεί αποτελεσµατική για συγκεντρώσεις MOSH άνω των 3 mg/kg και MOAH άνω των 2 mg/kg. ∆ηλαδή, «ποσότητες µικρότερες από αυτά τα όρια, ακόµη και αν υπάρχουν, δεν µπορούν να ανιχνευθούν όποτε θεωρούνται (κακώς) ότι δεν υπάρχουν».
Είναι πράγµατι καρκινογόνοι και γονοτοξικοί οι υδρογονάνθρακες (ΜΟΑΗ) στα τρόφιµα; Απαιτείται άµεσα έρευνα για την υπευθυνότητα των αλυσοπρίονων και ελαιοραβδιστικών!.
Η Οργάνωση Καταναλωτών Foodwatch που ιδρύθηκε το 2002 και έχει διαδραµατίσει καθοριστικό ρόλο στο θέµα, έχει προειδοποιήσει ότι «η µόλυνση των τροφίµων από υδρογονάνθρακες (MOAH) µπορεί να είναι πιο διαδεδοµένη από ότι αρχικά αναµενόταν και ότι σύµφωνα µε την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίµων υπάρχει υπόνοια ότι είναι καρκινογόνοι και γονοτοξικοί και οι ειδικοί συνιστούν να διεξαχθεί περαιτέρω έρευνα για να ποσοτικοποιηθεί η παρουσία τους στα τρόφιµα». Για τους λόγους αυτούς συλλέγει υπογραφές για προώθηση της µηδενικής ανοχής της περιεκτικότητας ΜΟΑΗ σε όλα τα τρόφιµα της ΕΕ.
«Πού καταλήγουµε τότε;» αναρωτήθηκαν από οι οργανωτες του συνεδρίου που οργανώνεται στην Ισπανία. «Είναι τόσο επικίνδυνοι οι ΜΟΑΗ ή ακόµη δεν ξέρουµε; Και η «άγνοια δεν υπήρξε ποτέ καλή, όπως έδειξε η περίπτωση των Βενζοπυρενιων!» Τι µάθαµε ως κλάδος από εκείνη την κρίση;»
Εν ολίγοις, τονίζουν, οι οργανωτες του Ισπανικού συνεδρίου «οι MOSH-MOAH στο ελαιόλαδο αποτελούν θέµα αυξανόµενης ανησυχίας λόγω των επιπτώσεών τους στο µέλλον των αγροτών, των ελαιοτριβείων, των οπωροφόρων και των εµφιαλωτών. Αν και τα τρέχοντα στοιχεία είναι περιορισµένα, ο κλάδος πρέπει να λάβει µέτρα για την καλύτερη κατανόηση και αντιµετώπιση του ζητήµατος. Και εκδηλώσεις όπως τα Συνέδρια, σηµειώνουν πρόοδο για µεγαλύτερη διαφάνεια και ασφάλεια στην παραγωγή ελαιολάδου».
Εποµένως και στη χωρά µας σωστό θα ήταν να διεξήχθη ένα τέτοιο συνέδριο, αλλα παράλληλα να χρηµατοδοτηθούν και έρευνες σε ό,τι αφορά στα ερωτηµατα που έχουν δηµιουργηθεί για την ενοχοποίηση των αλυσοπρίονων και ελαιοραβδιστικών. Ιδρύµατα και επιστήµονες υπάρχουν.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι ∆ρ. Γεωπόνος, πρώην ∆/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύµβουλος του ΣΕ∆ΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις του ΣΕ∆ΗΚ. Μπορούν να αναδηµοσιευτούν µόνο µετά από άδεια του (nmixel@otenet.gr)
