Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η διεθνής ωκεανογραφική έρευνα στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος βορειοανατολικά της Σαντορίνης, η οποία χρηματοδοτήθηκε και υποστηρίχθηκε από την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA). Μάλιστα, μεταξύ άλλων, -όπως αναμεταδίδει στην κεντρική σελίδα το ΑΠΕ/ΜΠΕ, ανακαλύφθηκαν από τα αμερικανικά ρομπότ στο βυθό του ηφαιστείου νέες άγνωστες μέχρι σήμερα υδροθερμικές πηγές («καμινάδες»), γύρω από τις οποίες υπάρχουν ανθούσες κοινότητες βακτηρίων.
Η αποστολή, που αποτελείτο από 30 επιστήμονες από τις ΗΠΑ, την Ελλάδα, την Αυστραλία και τη Γερμανία, δοκίμασε νέες «έξυπνες» τεχνολογίες με αυτόνομα υποβρύχια οχήματα (Autonomous Underwater Vehicles – AUVs), τα οποία στο μέλλον μπορεί να αξιοποιηθούν για την εξερεύνηση εξωγήινων ωκεανών σε μακρινούς δορυφόρους του Δία και του Κρόνου, όπως ο Εγκέλαδος και η Ευρώπη, όπου θα αναζητηθούν υποθαλάσσια ίχνη ζωής σε ακραία και πιθανώς επικίνδυνα περιβάλλοντα.
Οι ερευνητές έμειναν ικανοποιημένοι από τις δυνατότητες των ρομποτικών υποθαλάσσιων οχημάτων να λαμβάνουν εντολές και στη συνέχεια να τις εκτελούν με επιτυχία αυτόνομα σε ένα άγνωστο περιβάλλον όπως αυτό του Κολούμπου. Ο κώνος του ηφαιστείου έχει διάμετρο βάσης τριών χιλιομέτρων και σχηματίζει ένα κρατήρα διαμέτρου 170 μέτρων, ο οποίος υψώνεται από βάθος 504 μέτρων έως βάθος 18 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η υποθαλάσσια αυτή καλδέρα βρίσκεται πολύ κοντά στην καλδέρα του ηφαιστείου της Σαντορίνης, ενώ διαθέτει ένα σημαντικό υδροθερμικό σύστημα, από όπου εκλύεται σχεδόν καθαρό αέριο διοξείδιο του άνθρακα.
Οι Έλληνες και ξένοι ερευνητές σκοπεύουν να επιδιώξουν τη συμμετοχή τους ξανά σε χρηματοδοτούμενο ερευνητικό πρόγραμμα της NASA, ώστε μελλοντικά να επανέλθουν στον Κολούμπο για νέες δοκιμές και έρευνες. Στο μεταξύ, θα κάνουν μια σειρά επιστημονικών δημοσιεύσεων για να παρουσιάσουν αναλυτικά τα ευρήματα τους.
Στην αποστολή συμμετείχαν το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole της Μασαχουσέτης (με επικεφαλής τον αρχηγό της αποστολής δρα Ρίτσαρντ Καμίλλι), το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, το Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (Ι.ΘΑ.Β.Β.ΥΚ.) του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ).
Από ελληνικής πλευράς, στην έρευνα συμμετείχαν η επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Παρασκευή Νομικού, η Δρ. Παρασκευή Πολυμενάκου του Ι.ΘΑ.Β.Β.ΥΚ.του ΕΛΚΕΘΕ, καθώς επίσης δύο Έλληνες ερευνητές του εξωτερικού, ο Δρ. Άγγελος Μάλλιος και η Δρ. Μαρία Παχιαδάκη του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole της Μασαχουσέτης.
Η κα Νομικού δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «ο Κολούμπος αποτελεί ακόμα και για τη NASA ένα μοναδικό υποθαλάσσιο εργαστήριο, το οποίο διαθέτει στον πυθμένα του κρατήρα του όλες τις συνθήκες και τις μορφές ζωής που μπορεί να απαντηθούν σε άλλους πλανήτες. Δοκιμάστηκαν με επιτυχία εξειδικευμένα αυτόνομα οχήματα, αλλά και ειδικά λογισμικά που επέτρεπαν αυτόνομα να εκτελούνται δειγματοληψίες στον πυθμένα του Κολούμπου».
«Το υποθαλάσσιο αυτό ηφαίστειο», πρόσθεσε, «πρέπει να παρακολουθείται σε μόνιμη βάση με μηχανήματα που θα εγκατασταθούν στον πυθμένα του, όπως παρακολουθείται και το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Αποτελεί πόλο έλξης επιστημονικής έρευνας σε παγκόσμιο επίπεδο και οι Έλληνες επιστήμονες πρέπει πάντα να πρωταγωνιστούν και να συμμετέχουν σε κάθε έρευνα στον Ελλαδικό χώρο».
