Υπάλληλοι

Κύριε διευθυντά,
Ο Κώστας Καρυωτάκης όταν έγραψε για τους δημοσίους υπαλλήλους ξέχασε να μας πει το κρισιμότερο όλων• δηλαδή την τακτική που χρησιμοποιούν οι προϊστάμενοι για να καθιστούν τους υφισταμένους τους πιο αποδοτικούς! Ο τρόπος αυτός βέβαια δεν χρησιμοποιείται μόνο στην περίπτωση των δημοσίων υπαλλήλων αλλά σε κάθε εργαζόμενο, εργάτη ή δούλο, εν γένει, που βρίσκεται υπό τις εντολές και την εποπτεία κάποιου “ανωτέρου” του.
Η τακτική αυτή αποσκοπεί στο να κάνει τον υπάλληλο να νιώσει, με κάποιο τρόπο, ότι απειλούν από χίλιες μεριές τόσο αυτόν, την ώρα της δουλειάς του, όσο και τη θέση του και, πάν’ απ’ όλα, ότι είν’ αδύνατον να ξεφύγει απ’ αυτόν τον κλοιό των απειλών. Εκ πρώτης όψεως τούτο φαίνεται ότι είναι καθαρά αποτρεπτικό της υψηλής αποδοτικότητας του υπαλλήλου. Κι όμως! Ο φόβος ότι μπορεί να χάσει τη δουλειά του λειτουργεί περισσότερο ως κίνητρο για περαιτέρω εργασία (ακόμα κι αν αυτή δεν είναι απαραίτητη, αλλά πάντα είναι καλό να δουλεύει ο καθείς περισσότερο παρά λιγότερο!) παρά ως κίνητρο για χαμηλή απόδοση ή ακόμα και παραίτηση.
Ο φόβος ότι κάτι κακό θα του συμβεί δεν χρειάζεται να είναι βάσιμος• αρκεί να αιωρείται ακαθόριστα στην ατμόσφαιρα. Επιβάλλεται όμως ν’ αρχίσει κάπως να τον αισθάνεται ο υπάλληλος ως τέτοιον και να πορεύεται μ’ αυτόν μέχρι τη συνταξιοδότησή του ή την απόλυσή του!
Έτσι: η ανάθεση εξωτερικών “εργασιών” (δηλαδή η απομάκρυνσή του απ’ τον χώρο εργασίας για κάποιες ώρες ή και μέρες σε περίπτωση επαγγελματικών ταξιδιών) που μέχρι πρότινος δεν του ανέθεταν, ή “εργασιών” που είναι εκτός των αρμοδιοτήτων του (τάχα έκτακτες, “συμβάλλουσες” όμως στο γενικότερο καλό και στην ευημερία της επιχείρησης ή της εταιρείας), καθώς κι η “ανάληψη” αποκλειστικών αρμοδιοτήτων του από μέρους τού προϊσταμένου του• όλ’ αυτά μπορούν ανέτως να δημιουργήσουν στον υπάλληλο τον φόβο ότι θέλουν να τον απομακρύνουν για λίγο και να ελέγξουν τη δουλειά του ή την υποψία ότι δεν τον θεωρούν και τόσο απαραίτητο! Αλλά όπως προαναφέρθηκε, δεν είναι ανάγκη αυτοί οι φόβοι κι οι υποψίες να είναι αληθινές! Φτάνει να είναι αληθοφανείς κι ο σκοπός πετυχαίνεται θαυμάσια!
Φυσικά σε τέτοιες περιπτώσεις ο κάθε περιδεής υπαλληλάκος πέφτει στην παγίδα: Συνήθως αρνείται (με σεβασμό πάντα) να εκτελέσει όλες αυτές τις εντολές και τις “έκτακτες” εργασίες, μιας και το ωράριό του είναι ήδη φορτωμένο με χιλιάδες άλλες ανούσιες και βαρετές αναθέσεις εργασιών, μ’ αποτέλεσμα τούτη η άρνησή του να σημαίνει (και το σημαντικότερο να φανερώνει στους προϊσταμένους του) παραδοχή των αβάσιμων, κατά τ’ άλλα, φόβων του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εσωτερικεύει σε τέτοιο βαθμό όλες αυτές τις ανησυχίες που στο τέλος αυτές ριζώνουν μέσα του και καταντούν συμπλέγματα απ’ τα οποία είναι αδύνατον ν’ απαλλαχτεί!
Εξυπακούεται ότι όλος αυτός ο ψυχολογικός κλοιός λειτουργεί θαυμάσια κι ασφυκτικότατα σ’ εκείνους που βρίσκονται σε μεγάλη χρεία (κυρίως από οικονομική άποψη)• δηλαδή, μεταξύ άλλων, στους υπαλλήλους όλων των τόπων κι όλων των εποχών…
Κωνσταντίνος Κ. Χατούπης