» Επισημάνσεις με αφορμή τον σεισμό στη θαλάσσια περιοχή νοτιοανατολικά της Ιεράπετρας
«Oταν ο κόσμος αντιλαμβάνεται ένα ισχυρό σεισμό και βρίσκεται σε παραλιακή περιοχή δεν πρέπει να περιμένει την ειδοποίηση από την πολιτεία αλλά από μόνος του να κινείται προ πιο ορεινά σημεία ώστε να προστατευτεί!». Αυτό επισημαίνει στα “Χ.ν.” ο Χανιώτης ερευνητής και υπεύθυνος του “Κέντρου Προειδοποίησης Τσουνάμι” στο “Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών” κ. Νίκος Καλλιγέρης, με αφορμή τον πρόσφατο σεισμό που αναστάτωσε την Ιεράπετρα.
Ο συγκεκριμένος σεισμός και οι δονήσεις που ακολούθησαν, προκάλεσαν το “νανο-τσουνάμι” όπως το ορίζουν οι επιστήμονες, δίνοντάς μας την ευκαιρία για μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον επιστήμονα που έχει μια τεράστια εμπειρία από τσουνάμι σε Περού, Ιαπωνία, Νησιά Σολομώντα, Καλιφόρνια, Χιλή, και Ινδονησία δουλεύοντας στην ομάδα του καθηγητή Κώστα Συνολάκη. Έχει πραγματοποιήσει σπουδές στη Μ. Βρετανία και έχει κάνει δύο μεταπτυχιακά στην ίδια χώρα και στο Πολυτεχνείο Κρήτης, ενώ το διδακτορικό του το έκανε στην Καλιφόρνια και από πέρυσι βρίσκεται στο “Κέντρο Προειδοποίησης Τσουνάμι.”
ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ
Αρχικά τον ρωτάμε για το “νανο-τσουνάμι” του Σαββάτου. «Ήταν ένα νανο-τσουνάμι πλάτους 15 εκ. όπως καταγράφηκε σε παλιρροιογράφο του Αστεροσκοπείου που βρίσκεται στην Ιεράπετρα. Το πρώτο κύμα έφτασε στην ακτή 15 λεπτά μετά το σεισμό. Μετά τον πρώτο σεισμό είχαμε στείλει μήνυμα προειδοποίησης στις αρμόδιες αρχές από το “Κέντρο Προειδοποίησης Τσουνάμι” και μόλις είδαμε την καταγραφή και επιβεβαιώσαμε τη δημιουργία τσουνάμι στείλαμε και δεύτερο μήνυμα προειδοποίησης ότι έχουμε τσουνάμι σε εξέλιξη. Μιλήσαμε με την Πολιτική προστασία και το Λιμενικό της Ιεράπετρας. Ένα τσουνάμι πλάτους 15 εκ. δεν προκαλεί από μόνο του σοβαρά προβλήματα. Προβλήματα μπορούν να προκαλέσουν τα ρεύματα που δημιουργούνται κυρίως σε λιμενολεκάνες επηρεάζοντας τα σκάφη που βρίσκονται σε αυτές», σημειώνει. Όταν οι επιστήμονες μιλάνε για τσουνάμι πλάτους 15 εκατοστών εννοούν το ύψος του κύματος από τη στάθμη της θάλασσας μέχρι την κορυφή του.
ΛΑΘΟΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ
Και σε αυτό το τσουνάμι αρκετός κόσμος που βρίσκονταν σε παραλίες αρκέστηκε να τραβήξει φωτογραφίες και βίντεο από το φαινόμενο. Αυτή είναι μια λάθος αντίδραση για τους επιστήμονες καθώς όπως εξηγεί ο κ. Καλλιγέρης, «από ένα σεισμό τέτοιας ένταση σε ρηχό εστιακό βάθος όπως αυτόν που είχαμε το περασμένο Σάββατο περιμένουμε τσουνάμι και ήμασταν τυχεροί στην καταγραφή του καθώς είχαμε παλιρροιογράφο κοντά στο επίκεντρο του στην Ιεράπετρα, ενώ μια μικρή καταγραφή του τσουνάμι κάναμε και από τον παλιρροιογράφο μας στην Κάσο. Τώρα από εκεί και πέρα σε ότι αφορά την αντίδραση του κόσμου. Αρχικά πρέπει να δούμε την αντίδραση τη πολιτείας κατά πόσο δηλαδή το λιμενικό ή η αστυνομία κινηθούν γρήγορα στις παραλίες και στις παράκτιες περιοχές και καλέσουν τον κόσμο να απομακρυνθεί. Από μόνο του όμως αυτό δεν φτάνει. Όταν το κύμα του τσουνάμι φτάνει στην παραλία σε 15 λεπτά η πολιτεία δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα και να εκκενώσει μια μεγάλη περιοχή επομένως οι πολίτες μόλις αντιληφθούν ένα μεγάλο σεισμό, που έχει διάρκεια θα πρέπει από μόνοι τους να κινηθούν σε υψηλότερα υψώματα και να μην μένουν στα παραλιακά μέτωπα. Πρέπει ο κόσμος από μόνος του να απομακρυνθεί καθώς οι χρόνοι προειδοποίησης είναι πολύ μικροί. Χαρακτηριστικά στα Νησιά του Σολομώντα όπου είχα πάει μετά από τσουνάμι και υπάρχει ισχυρή ιστορική κληρονομιά σε ότι αφορά το φαινόμενο, δηλαδή το είχαν αντιμετωπίσει αρκετές φορές στο παρελθόν ήξεραν πως θα αντιδράσουν. Και επειδή σε πολλά μέρη στα νησιά αυτά δεν υπάρχει ούτε ηλεκτρικό ρεύμα, ούτε τηλέφωνο ώστε να ειδοποιηθούν οι κάτοικοι κάθε φορά που γίνεται σεισμός φεύγουν προ τα ορεινά σημεία. Ξέρετε το χαρακτηριστικό του τσουνάμι είναι πως από τη στιγμή που θα φτάσει στην ακτογραμμή επιταχύνει απότομα και ενώ έχεις την εντύπωση πως μπορείς να το αποφύγεις αυτό επί της ουσίας είναι κάτι πολύ δύσκολο».
ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ
Όσο για εκείνους που θεωρούν πως η Μεσόγειος θάλασσα λόγω της γεωμορφολογίας της δεν είναι είναι μια θάλασσα όπου μπορούμε να έχουμε ισχυρά και μεγάλα τσουνάμι αυτό έχει καταρριφθεί από την ιστορική καταγραφή. «Όταν μιλάμε για τσουνάμι τις ημέρες μας η εικόνα που έχει ο κόσμος για το φαινόμενο αυτό προέρχεται από τα τσουνάμι στην Ινδονησία το 2004 και την Ιαπωνία το 2011 όπου ένα κύμα ύψους 30 μέτρων “κατάπιε” ολόκληρες πόλεις. Και στη Μεσόγειο όμως είχαμε δύο πολύ μεγάλα τσουνάμι από αντίστοιχα μεγάλους σεισμούς νότια της Κρήτης. Ο πρώτος το 365 μ.χ. και ο δεύτερος το 1303 μ.χ. που δημιούργησαν μεγάλα τσουνάμι που παρατηρήθηκαν σε όλη την Ανατ. Μεσόγειο . Αυτοί μεγάλοι σεισμοί δεν συμβαίνουν συχνά, αλλά συμβαίνουν. Επομένως πρέπει να είμαστε πάντα έτοιμοι και συνειδητοποιημένοι».
Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΥΝΟΛΑΚΗΣ
«Την τελευταία φορά που είχαμε στην Κρήτη ένα τέτοιο νανο-τσουνάμι ήταν μετά τον σεισμό νότια της Αβρης, την 1η Ιουλίου 2007.
Και πάλι φαίνεται ότι η τοπική αυτοδιοίκηση και Λιμενικό Σώμα δεν ήταν ενημερωμένοι για την πιθανότητα εκδήλωσης τσουνάμι, τα πρώτα λεπτά μετά από ένα ισχυρό σεισμό πρέπει να αξιοποιηθούν για προληπτικά μέτρα, όπως απομάκρυνση λουομένων, ψαράδων, και κατοίκων από τις παραλίες, ακριβώς για το ενδεχόμενο τσουνάμι» σημειώνει ο καθηγητής κ. Κ. Συνολάκης που θεωρείται εκ των κορυφαίων επιστημόνων διεθνώς σε θέματα τσουνάμι.
«Τις περισσότερες φορές στην Ελλάδα, δεν θα υπάρχει χρόνος για έγκαιρη επίσημη προειδοποίηση, και οι τοπικές αρχές και οι κάτοικοι πρέπει να γνωρίζουν τι να κάνουν. Αν ο σεισμός είχε μέγεθος 7 της κλίμακας Ρίχτερ ή μεγαλύτερο, θα είχαμε μάλλον ένα τσουνάμι με ύψος πάνω από 1 μ., που θα μπορούσε να σκοτώσει ανθρώπους» τονίζει ο κ. Συνολάκης.
Γιατί δεν έγινε αισθητός σε όλη την Κρήτη ο σεισμός
Παρά τη μεγάλη ένταση της σεισμικής δόνησης (6 Ρίχτερ) που σημειώθηκε το μεσημέρι του Σαββάτου στον θαλάσσιο χώρο νοτιοανατολικά Ιεράπετρας, αυτή δεν έγινε αισθητή στο σύνολο της Κρήτης, λόγω της μεγάλης απόστασης από το νησί, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γεωλόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Χαράλαμπος Φασουλάς.
Ο κ. Φασουλάς διευκρίνισε ότι ο σεισμός ήταν πάνω στην αφρικανική πλάκα, στα ιζήματα που καλύπτουν τη Μεσόγειο, τα οποία συμπιέζονται όσο η Μεσόγειος κλείνει.
«Λογικά δεν αναμένεται να εκδηλωθεί κάποια δόνηση ισχυρότερη από αυτή που καταγράφηκε λίγο πριν από τις τέσσερις σήμερα το μεσημέρι, καθώς πρόκειται για μεμονωμένα ρήγματα. Το σίγουρο είναι ότι επρόκειτο για έναν μεγάλο σεισμό και επιφανειακό, ο οποίος πάντως λόγω της απόστασης από την Κρήτη, δεν έγινε αισθητός σε μεγαλύτερο μέρος του νησιού» συμπλήρωσε ο κ. Φασουλάς.
