■ Υπόµνηµα ΣΕ∆ΗΚ µε προτάσεις για την ανόρθωσή της
µέσω ΚΑΠ και Εθνικής πολίτικης
Υπόµνηµα στο ΥπΑΑΤ υπέβαλε πρόσφατα ο ΣΕ∆ΗΚ µετά από πρόσκληση του Υπουργού ΥπΑΑΤ, µε το οποίο επισηµαίνει την δραµατική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ελαιοκοµία και παράλληλα υποβάλλει τις προτάσεις του για την επαναφορά της στην ανοδική πορεία στην οποια βρισκόταν πριν από µερικά χρόνια.
Τα κυριότερα σηµεία του υποµνήµατος αυτού, το οποίο υπογράφεται από τον Πρόεδρο του ΣΕ∆ΗΚ Γιώργο Μαρινάκη, ∆ήµαρχο Ρεθύµνου, έχουν ως εξής:
Κύριε Υπουργέ
Το ∆Σ του ΣΕ∆ΗΚ, παρά το ότι µε τα αρ. 71/14-4-2021, 133/16-12-2021 και 23/16-6-2022 Υποµνήµατα του προς ΥπΑΑΤ, έχει ήδη υποβάλλει τις επισηµάνσεις του για τα προβλήµατα της Ελαιοκαλλιέργεια και τις προτάσεις του για αντιµετώπιση τους µε την νέα ΚΑΠ, χωρίς καµιά ανταπόκριση, αποφάσισε οµόφωνα όπως τις επαναφέρει επικαιροποιηµένα, µε την ελπίδα ότι η νέα ηγεσία του ΥπΑΑΤ θα τις εξετάσει µε µεγαλύτερη προσοχή και κατανόηση.
Η στρατηγική αξία και η υποβάθµιση της ελαιοκαλλιέργειας
Η ελαιοκαλλιέργεια στην χώρα µας, η οποία επί χιλιάδες χρόνια είναι άρρηκτα δεµένη µε την πολιτιστική , θρησκευτική και οικονοµική ζωή των κατοίκων της, εξακολουθεί ακόµη και σήµερα να έχει ιδιαίτερα υψηλή στρατηγική αξία.
Προσφέρει εισόδηµα και απασχόληση άµεσα στο 40% των αγροτικών εκµεταλλεύσεων της χώρας συµβάλλει σηµαντικά στο εξαγωγικό εµπόριο, ενισχύει την επισιτιστική ασφάλεια, ενώ παράλληλα αποτελεί ένα φυσικό δάσος που µε τεράστια θετικη συµβολή στην αποτροπή της κλιµατικής κρίσης. Συνεπώς συµβάλλει αποφασιστικά στις νέες στρατηγικές της ΕΕ «Από το χωράφι στο τραπέζι» και «Βιοποικιλότητα».
Ωστόσο, παρόλα αυτά, άγνωστο γιατί, χωρίς καµιά επίσηµη επιστηµονική και πολιτική τεκµηρίωση, η Ελαιοκαλλιέργεια τίθεται υπό εµφανέστατη δυσµένεια και περιθωριοποιείται στα πλαίσια της ΚΑΠ µε συνέπεια η ελαιοπαραγωγή από το 2005 και µετά, ειδικά στην Κρήτη (Σχ.1) να ακολουθεί µια έντονη καθοδική πορεία.
Τα κυριότερα πλήγµατα που δέχτηκε η ελαιοκοµία, κατά τις τελευταίες ΚΑΠ ήταν:
– Oι ελαιώνες, ενώ δεν αποτελούν µια απλή εδαφική έκταση, αλλά µια µόνιµη επένδυση, η οποία απαιτεί µόχθους γενεών, εντάχθηκαν αδικαιολόγητα στην Περιφέρεια «∆ενδρώδεις» και ενισχύονται µε βάση την έκταση που καταλαµβάνουν και όχι µε την πραγµατική δική τους αξία, η οποία είναι πολλαπλάσια της αξίας του εδάφους.
– Οι ενισχύσεις που προβλέπονται για τους ελαιοπαραγωγούς είναι αντιστρόφως ανάλογες µε τον συνολικό αριθµό τους.
Αυτό φαίνεται καθαρά από στοιχεία του ΟΣ∆Ε (Πιν.1) σύµφωνα µε τα οποία οι ελαιοκοµικές εκµεταλλεύσεις, ενώ αποτελούν το 40% περίπου του συνόλου των γεωργικών εκµεταλλεύσεων της χώρας, απολαµβάνουν µόνο το 20% περίπου του συνόλου των ενισχύσεων.
-Οι ενισχύσεις των περίπου 550 εκατ.€, που επί δεκαετίες παρεχόταν µόνο στους ελαιώνες, αφού µειώθηκαν αρχικά σε µόνο 470 εκατ. €, κατανεµήθηκαν στην συνέχεια σε σειρά άλλων δενδρωδών καλλιεργειών, µε αποτέλεσµα η ανά στρέµµα αναλογούσα ενίσχυση να µειωθεί µέχρι και 70%.
Οι συνεχείς περικοπές των ενισχύσεων
(α) Η ενίσχυση των 152,9€/στρ που ελάµβαναν κατά µ.ο. οι Ελιές πριν το 2014 στην Κρήτη, µε συνεχείς περικοπές (συγκλίσεις) έφτασαν στα 48,5€/στρ µε την προηγούµενη ΚΑΠ και µε την τρέχουσα οδηγούνται στα 28€/στρ., εξισούµενες περίπου µε εκείνες των ασκεπών εκτάσεων και βοσκότοπων!
(β) Η περικοπή από τις ενισχύσεις των µικρών εκµεταλλεύσεων που έχουν εκτάσεις κάτω από 4 στρ. ή λαµβάνουν ενισχύσεις χαµηλότερες των 250 ευρώ, η όποια – µε δεδοµένο ότι η µέση έκταση ελαιώνων ανά ελαιοπαραγωγό στην Κρήτη είναι µόλις 11 στρ.- συνετέλεσε ώστε χιλιάδες ελαιοπαραγωγοί, άνω του 30% του συνόλου, να τεθούν εκτός ενισχύσεων.
Η άστοχη αναδιανεµητική ενίσχυση
Η αναδιανεµητική ενίσχυση (περί τα 11€/στρ) η οποία προβλέφθηκε για να εξοµαλύνει αδικίες, τελικά εξοστρακίζει από τις ενισχύσεις χιλιάδες ελαιοπαραγωγούς αφού η χορήγηση της στις τις «∆ενδρώδεις» στις οποίες η Ελια εντάσσεται, προβλέπεται µόνο για εκµεταλλεύσεις 10-40 στρ. Έτσι ελαιοκαλλιεργητές µε κάτω από 10 στρ. στην Κρήτη, όπου ο µέσος κλήρος είναι 11 στρ., αποτελούν την πλειοψηφία, εξοστρακίζονται. Εποµένως η σύγκλιση για τους συντάκτες των εθνικού σχεδίου της ΚΑΠ δεν γίνεται µε την µείωση των µεγάλων ενισχύσεων και αύξηση των µικρών αλλα µε την εξαφάνιση των µικρών
Τα επικίνδυνα οικολογικά σχήµατα
Οι πράσινες ενισχύσεις, η τα λεγόµενα «οικολογικά σχήµατα» αποτελούν µια άλλη ενίσχυση η οποια ενώ µέχρι τώρα παρεχόταν αυτοδίκαια στις ελιές ως ποσοστό 30% της συνολικής, αφού τηρούν όλες τις περιβαλλοντικές προϋποθέσεις, µε την ερχόµενη ΚΑΠ αποτιµούνται σε 35€/στρ και θα καταβάλλονται µε τήρηση αντιφατικών όρων που τις καθιστούν όχι µόνο ασύµφορες αλλα και ανασφαλείς από πλευράς ∆άκου!
Οι ενδιαφερόµενοι γεωργοί για να τύχουν της ενίσχυσης των 35€/στρ. µεταξύ άλλων πρέπει: (α) Να εφαρµόζουν για τον ∆άκο τη µέθοδο της µαζικής παγίδευσης, µέθοδος που δεν έχει αποδειχτεί επιστηµονικά ασφαλής και θέτει σε κίνδυνο όχι µόνο τα οικολογικούς αλλα και γενικά όλους τους γύρω από αυτούς ελαιώνες.
(β) Να τηρούν Σχέδια Περιβαλλοντικής ∆ιαχείρισης (ΣΠ∆) που απαιτούν επί πλέον δαπάνες.
Η εγκατάλειψη των δύσβατων ελαιώνων
Οι παραδοσιακοί ελαιώνες της χώρας, που βρίσκονται σε επικλινείς δύσβατες περιοχές, έχουν τεράστια κοινωνική και περιβαλλοντική αξία.
-Λειτουργούν ως ένα φυσικό δάσος που µε το αειθαλές φύλλωµά τους αποτελούν ένα µόνιµο και ανέξοδο απορροφητήρα CO2 που λειτουργεί σε ετήσια βάση, συµβάλλοντας αποφασιστικά στην αποτροπή της κλιµατικής κρίσης.
Ωστόσο, έχουν υψηλότερο κόστος καλλιέργειας και χαµηλή παραγωγικότητα, η οποία οδηγεί σε συνεχή εγκατάλειψη και ακαλλιέργεια τους.
Έτσι, καταλαµβάνονται από ζιζάνια που λειτουργούν ως προσάναµµα για την καταστροφή τους από πυρκαγιές (βλ. Φώτο) µε οδυνηρές συνέπειες στο περιβάλλον, το κλίµα και την διάβρωση του εδάφους!
Οι ελαιώνες αυτοί ήδη στην Ισπανία και πρόσφατα στην Ιταλία εντάσσονται σε ειδικά προγράµµατα και ενισχύονται για την διατήρηση και ανάκαµψη
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι ∆ρ. Γεωπόνος, πρώην ∆/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύµβουλος του ΣΕ∆ΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕ∆ΗΚ. Μπορούν να αναδηµοσιευτούν µόνο µετά άδεια του (nmixel@otenet.gr)
