Δύο αποσπάσματα από το έργο του Ανδρέα Λασκαράτου “Ιδού ο άνθρωπος” (1886) παραθέτω στο σημερινό σημείωμα.
Και τα δύο στηλιτεύουν τους πολιτικούς που δήθεν εξέφραζαν την φιλοπατρία, την ηθική και την ανθρωπιά.
Ταυτόχρονα ο Λασκαράτος καυτηριάζει την ευπιστία των ψηφοφόρων που γίνονται έρμαια των πολιτικών, αρκεί να ικανοποιήσουν, έστω και φαινομενικά, το ιδιοτελές τους συμφέρον.
Ο Λασκαράτος, περιγελά τους πάντες και μας βάζει όλους στη θέση μας.
Απολαύστε τον στην ιδιαίτερη γλώσσα του.
Στο 3ο μέρος κάνω μικρή ιστορική αναφορά στους γιες μεν και στις συνέπειες των πράξεων τους.
Ο εκλογεύς
Ο ψηφοφόρος τούτος εκλογεύς, εχτός σπανίων εξαιρέσεων, είναι ον ολοκλήρως ανίδεον των ηθικο-πολιτικο-κοινωνικών συμφερόντων της ανθρωπότητος, του έθνους του, ή του τόπου του.
Αλλά και αν τον έκανες ναν τα καταλάβη, έμενε παντελώς αδιάφορος δι’ αυτά. Αντί τούτων, εχτιμά και γυρεύει το ιδιαίτερον ατομικόν του συμφέρον.
Εις την ψήφον οπού του έδωσεν ο μεγαλόδωρος νομοθέτης, αυτός έχει ένα πίστωμα. Πίστωμα χωρίς προσδιορισμένον ποσόν· αλλ΄ οπού, στην περίσταση, δια συμβιβασμού, ορίζεται το ποσόν και πληρώνεται, πέντε φράνκα, δέκα φράνκα, περισσότερο ή λιγώτερο.
-Πώς θα πάη κ’ εκείνος αύριο στας Αθήνας να λάβη τόσα;
Πληρώνεται ακόμη το πίστωμά του και με υπόσχεση θέσεως υπάλληλος εις τα δικαστήρια, δασοφύλακας, τελώνης, αρχαιοφύλακας…
Πληρώνεται και με υπόσχεση μεσιτείας δια την υπόθεσή του… Είναι τόσος καιρός οπού γυρεύει ναν του παραχωρηθή το δείνα, ή το δείνα άλλο και ο υποστηριζόμενός του θα μιλήση με το φίλο του τον υπουργόν, και θαν του κατορθώση ό,τι θέλει κλπ. κλπ. κλπ.
Τέτοια είναι τα δάχτυλα που ρίχνουνε ψήφους μέσα στες κάλπες! Ανοίγουντ΄ έπειτα η κάλπες τούτες, κηρύττονται οι μείναντες βουλευταί, και σημαίνουνε η καμπάνες χαρά μεγάλη!…
Eτσι ο ψηφοφόρος τούτος εκλογεύς δεν είναι πολίτης γνωμοδοτών δια της ψήφου του εις τα συμφέροντα της κοινωνίας αλλ΄ απλώς μόνον είναι κάτοχος πιστώματος ποσού, και είδους αορίστου συναλλαττομένου κατ΄ αρέσκειαν, με χρήματα, ή με υπόσχεσες.
Αλλά εμείς οι ανατολίτες αντιγράφουμε τους πολιτικούς θεσμούς από τους Κώδικας των Ευρωπαίων, καθώς αντιγράφουμε και τες μόδες από τα φιγουρίνια τους.
Ο υποψήφιος βουλευτής
Ο υποψήφιος τούτος πολύν καιρόν πριν της ψηφοφορίας αρχίζει να χαιρετά, τους μεν εγκαρδίως, τους δε βαθυσεβάστως, όλους όσους έχουνε ψήφο.
Κάποτε βάνει απάνου κ’ εφημερίδα, με την οποία κατακρένει αυστηρώς τες πράξες της κυβερνήσεως, ως ασύμφερες δια τον λαόν. Αν ημπορέση και ατομικώς να χτυπήση υπαλλήλους της κυβερνήσεως, θα ήναι μία τύχη δι΄ αυτόν. Αφού εξεσπάθωσε υπέρ του λαού, όσους περισσότερους υπέρ του λαού θανατώση, τόση περισσότερη η αξιοπιστία του.
Πηαίνει στα χωριά και γλυκομιλεί των χωριάτωνε.
– Αδερφάκια μου και αϊταράκια μου…!
Τες ύστερες ημέρες βγάνει και πρόγραμμα.
Στο πρόγραμμά του υπόσχεται όσα και ο πρωθυπουργός υπόσχεται στον βασιλικόν λόγον· και, εννοείται, με την ίδιαν ιδέαν εχτελέσεως.
Αν ήναι πλούσιος, ή αν έχη πλούσιους υποστηριχτάς, οι φτωχοί ψηφοφόροι εκείνες τες ημέρες οικονομούνται με 5-10-15 φράνκα ο καθένας διά την ψήφον του. Επειδή ο υποψήφιος αγοράζει, πότε φθηνά, και πότε ακριβά, κατά τους ανθρώπους, και κατά την ώρα.
Τελειωμένο έτσι και πιτυχημένο το έργον του εις τον τόπον του, φεύγει τότε δια τας Αθήνας. (Ω, Αθήνα μου, βουλευτάδες οπού σου στέλνουμε!…)
Στας Αθήνας, ο εις τον τόπο του μεγαλέμπορος εκλογικών ψήφων παρουσιάζεται μεταπράτης, αλλά θησαυρού μεταπράτης, επειδή φέρνει χιλάδες ψήφους συμπυκνωμένες εις μίαν μόνην αλλά πολύτιμην ψήφον, δυναμένην να συντελέση εις την στερέωσην, ή την φτώσην του Υπουργείου.
Μία τέτοια ψήφος, ένας τέτοιος πολύτιμος αδάμας, δεν αγοράζεται με 5-10-15 φράνκα· αλλά με δημόσιες θέσες του υιού, του αδελφού, του ξαδέλφου· με μετάθεσες μη ευνοουμένων υπαλλήλων, με παύσες, με διορισμούς, με ρουσφέτια άλλα. Και έτσι, τελειωμένη και τούτη η δεύτερη πράξη, τελειώνει μαζύ της και όλο το βουλευτικό στάδιο του βουλευτή μας.
Οποίο κατόρθωμα δια τον τόπο, και δια το έθνος!
Οι γιες μεν – yes men
Ο όρος ‘yes men’ -οι αιώνια συμφωνούντες- εισήχθηκε την δεκαετία του 1950 στο συμμαχικό στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη.
Τον όρο καθιέρωσαν οι Αμερικανοί επικεφαλής του στρατηγείου για τους συνεργάτες τους Ελληνες και Τούρκους αξιωματικούς που δεν διαφωνούσαν ποτέ.
Σήμερα οι γιες μεν έχουν θέσεις σε όλων των ειδών τα επιτελεία. Σήμερα κοντόφθαλμοι επικεφαλείς εξοστρακίζουν από τον κοντινό τους κύκλο όσους έχουν διαφορετική άποψη.
Σήμερα σε κανένα δεν αρέσει να του δείχνουν ότι έχει άδικο.
Όμως και μείς δεν κάναμε τα ίδια;
Στην αρχή της καριέρας μας, όταν ο προϊστάμενος μας ισχυρίζεται ότι έχουμε άδικο, το αποδεχόμαστε.
Οταν κατακτήσουμε την εξουσία απομακρύνουμε με κάθε τρόπο όσους υποστηρίζουν ότι σφάλουμε.
Παρατηρούμε την ιστορία να επαναλαμβάνεται.
Στελέχη και ηγέτες κάνουν ανόητα λάθη, επειδή περιτριγυρίζονται από ετερόφωτους “yes-men” που περιστασιακά αναρριχώνται σε καίριες θέσεις.
Τι να πρωτοθυμηθούμε αν κάνουμε αναδρομή από τη δεκαετία 1960 μέχρι σήμερα;
Ποτέ δεν μας έλειψαν οι γιες μεν της πολιτικής και τα δεινά που προκάλεσαν.
