Υπάρχουν πλέον πολλές συζητήσεις σχετικά με τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου αναπτύσσει ανοσία κατά του κορωνοϊό. Τα τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι διαφορετικοί πληθυσμοί αναπτύσσουν διαφορετικό τοίχος ανοσίας ανάλογα με το ιστορικό τους (σε ποιες παραλλαγές του ιού εκτέθηκαν) στην αντιμετώπιση της πανδημίας και ανάλογα με δημογραφικά ηλικιακά χαρακτηριστικά.
Mετά την εμφάνιση της Όμικρον έχει καταγραφεί πάνω από το 50% των παγκόσμιων κρουσμάτων και μόλις το 18% των παγκόσμιων θανάτων. Κύριο χαρακτηριστικό της Όμικρον ήταν η υψηλή μεταδοτικότητα και οι πολλές υποκατηγορίες της. Η σειρά εμφάνισης των υποκατηγοριών της Όμικρον είναι: ΒΑ.1 (η αρχική), BA.2, BA.2.11, BA.2.12.1, BA.4, BA.5. Στην Ινδία έχει εμφανιστεί εδώ και καιρό η ΒΑ.2.38 και πολύ πρόσφατα η υποκατηγορία ΒΑ.2.75 η οποία έχει αρκετές μεταβολές στην ακίδα και αντιστοιχεί στο 18% των κρουσμάτων και ήδη συναγωνίζεται την ΒΑ.5. Η Β.Α5 θεωρείτε η πιο προσαρμοστική υποκατηγορία καθώς έχει την ικανότητα να παρακάμπτει την ανοσία σε πολύ υψηλό βαθμό.
Πρόσφατη έρευνα αποδεικνύει ότι ακόμα και με την τρίτη δόση, η Όμικρον παρακάμπτει την ανοσία πάνω από 20 φορές περισσότερο από την αρχική εμφάνιση του ιού στην Γουχάν. Οι παραλλαγές του ιού πριν την Όμικρον, ενεργοποιούσαν σε υψηλό βαθμό το ανοσοποιητικό σύστημα και δημιουργούσαν φυσική ανοσία με αποτέλεσμα οι επαναλοιμώξεις να είναι περίπου 1% των νέων λοιμώξεων. Η μόλυνση από Όμικρον και κυρίως με τις υποκατηγορίες ΒΑ.4 & ΒΑ.5 ενεργοποιεί λιγότερο το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι δεν προστατεύει όπως στο παρελθόν από επαναλοίμωξεις, με αποτέλεσμα σήμερα οι επαναλοιμώξεις να είναι πάνω από 20%.
Επί πλέον οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι η απόκριση του ανοσοποιητικού μας συστήματος εξαρτάται από πια προηγούμενη μετάλλαξη νοσήσαμε και από τον αριθμό των δόσεων των εμβολίων. Όσοι νόσησαν με τις παραλλαγές πριν την Όμικρον έχουν ισχυρότερη ανοσία. Αλλά και το να μην έχει μολυνθεί κάποιος πολύ καιρό με κορωνοϊό μετά από μια προηγούμενη μόλυνση στα προηγούμενα κύματα, δεν προσφέρει καμία εγγύηση ότι δεν θα μολυνθεί με την Όμικρον.
Όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι οι πληθυσμοί που εκτίθενται σε λοιμώξεις στο ιό αντιμετωπίζουν ολόκληρο το ιό και όχι μόνο την ακίδα που παρέχουν τα εμβόλια. Όσοι δε έχουν εμβολιαστεί και έχουν μολυνθεί, αποκτούν μια πολύ ισχυρή υβριδική ανοσία.
Η υποκατηγορία BA.2.12.1 μοιράζεται μια βασική μετάλλαξη ακίδας με την BA.4 και την ΒΑ.5 στο L452 που δεν εμφανίζεται στο BA.1 ή το BA.2. Η μετάλλαξη L452 είναι αυτή που συνδέθηκε με τις βιολογικές ιδιότητες της μετάλλαξης Δέλτα, οι οποίες περιελάμβαναν την υψηλότερη παθογένειά της. Η υποκατηγορία BA.5 δίνει αρκετές εισαγωγές στα νοσοκομεία σε πολλές χώρες όπως, η Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Ιρλανδία, η Γαλλία, και η Δανία κλπ., όπως δείχνει το παραπάνω σχήμα. Στη χώρα μας παρατηρούνται αρκετά υψηλοί θανάτοι με ανοδική τάση που σημαίνει ότι το τοίχος ανοσίας έχει εξασθενίσει καθώς το τελευταίο πεντάμηνο, (Μάρτιο – Ιουλίου) το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων αυξήθηκε μόνο κατά 1% και έφθασε στο 71% του πληθυσμού. Παρόλο που έχουμε υβριδική ανοσία η οποία προέρχεται από τον εμβολιασμό του 71% του πληθυσμού με τις δυο δόσεις και νόσηση του 42% του πληθυσμού, Η ΒΑ.5 προκαλεί αυξημένες εισαγωγές στα νοσοκομεία και αυξάνει τους θανάτους.
Με βάση τη βιολογική εξέλιξη του ιού, η πιθανότητα εμφάνισης νέας μετάλλαξης με αυξημένη παθογένεια το επόμενο δίμηνο αυξάνεται. Τότε οι πληθυσμοί χωρίς ισχυρό υβριδικό τοίχος ανοσίας ίσως αντιμετωπίσουν προβλήματα. Ελπίζουμε ότι οι νέοι τύπου εμβολίων και τα νέα φάρμακα θα αποτρέψουν να επαναληφθεί το βαρύ τίμημα των θανάτων και των μακροχρόνιων επιπτώσεων όσων νόσησαν, για να αποκτήσουν την υβριδική ανοσία.
* Ο Ατσαλάκης Γιώργος είναι Αναπ. Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης
