Ο Διονύσης Σαββόπουλος το 1972 έγραψε τη μουσική και τους στίχους του “Ζεϊμπέκικου” (“M’ αεροπλάνα και βαπόρια”), που συμπεριλήφθηκε στο δίσκο “Βρώμικο ψωμί”. Τρία χρόνια αργότερα, κυκλοφόρησε ο δίσκος με τίτλο “10 χρόνια κομμάτια”. Σε αυτόν συμμετείχε και η Σωτηρία Μπέλλου, τραγουδώντας σε δεύτερη εκτέλεση το “Ζεϊμπέκικο” και “απογειώνοντάς” το.
Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή της και όπως την αφηγήθηκε ο ίδιος ο δημιουργός σε συνέντευξή του σε εκπομπή της ΕΡΤ.
«Είχαμε Χούντα τότε και δεν τιμούσαν τα 50 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Για εμένα είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα, έχω γονείς πρόσφυγες. Το σπίτι ήταν γεμάτο από διηγήσεις προσφύγων κι από τα δύο σόγια. Το ’72 ήμουν σε ένα μικρό δωμάτιο σε ένα ξενοδοχειάκι στη Θεσσαλονίκη. Δεν έβγαινα από το δωμάτιο καθόλου. Εκεί ξεκίνησα το “Βρώμικο Ψωμί”. Ήθελα να φτιάξω ένα ζεϊμπέκικο. Κρατάω τον ρυθμό και προσπαθώ να μιμηθώ τον Καζαντζίδη. Όσο και αν αυτό φαίνεται αστείο. Προσπαθούσα να κάνω μια μελωδία κάπως έτσι αλλά μου βγαίνει αλλιώς διότι σε ένα δεδομένο σχήμα βάζω τη δική μου ζωή. Αφού έφτιαξα τη μελωδία σκέφτηκα να βάλω και διαφορετικά λόγια. Ήταν κάτι που το έκαναν από τον Μεσαίωνα. Τραγουδούσαν όχι μόνο διαφορετικές μελωδίες αλλά και διαφορετικά λόγια. Νιώθεις σαν να σχίζεται το κεφάλι στα δύο, είναι ωραία παρανοϊκό. Τραγούδησα ο ίδιος και τις δύο φωνές. Είναι πολύ παράξενο», θα πει ο καλλιτέχνης.
Όσο για τον Μπάτη θα τονίσει: «Καταρχάς ο Μπάτης είναι ένας μουσικός από τα Μέθανα. Ήταν στον Πειραιά και έπαιζε μπαγλαμαδάκι. Έχει γράψει ωραία τραγούδια και ωραία στιχάκια. Ταυτόχρονα μπορεί να είναι και το αεράκι από την Ιωνία. Λοιπόν ο μουσικός, το αεράκι, ο αξέχαστος μου μπαμπάς. Όλα αυτά κάνουν μια σύνθεση μέσα στο τραγούδι που δεν είναι εύκολο να την εξηγήσει κανείς. Φαίνεται ότι τα τραγούδια μου είναι η δική μου ψυχανάλυση που δεν έχει τελειώσει ακόμα».
Το “Βρώμικο Ψωμί” κυκλοφορεί με εξώφυλλο μια φωτογραφία του Σαββόπουλου και χωρίς να αναφέρεται πουθενά ο τίτλος. Ο δίσκος έχει τεράστια επιτυχία και ακούγεται φανατικά από τη νεολαία της εποχής. Το “Ζεϊμπέκικο” όμως περιμένει κάτι για να εκτοξευθεί. Θα το περιμένει περίπου τρία χρόνια.
Το 1974 ο Σαββόπουλος αποφασίζει να ηχογραφήσει τον δίσκο “10 Χρόνια Τραγούδια”. Προτείνει στην Σωτηρία Μπέλλου να ερμηνεύσουν μαζί το “Ζεϊμπέκικο” σε μια πιο λαϊκή έκδοση του. «Δεν είχα πολλά-πολλά με τη Σωτηρία στην αρχή. Απ’ όταν βγήκα όμως από τη φυλακή με είδε με άλλο μάτι. Με προσέγγισε διαφορετικά, σαν να με αισθάνθηκε πιο κοντά της. “Διονύση, καθάρισες εντάξει;”, μου είπε. Είχε πλέον αυτή την αίσθηση ότι δεν είμαι ένας άνθρωπος… κανονικός που λειτουργεί με τους κανόνες. Σου λέει το παιδί συμπαθητικό είναι, γιατί έχει κάτι τι λοξό κι αυτός», θα πει ο Σαββόπουλος για τη σχέση του με την Μπέλλου.
Αναφορικά για το πώς έκλεισε η συνεργασία θα τονίσει: «Είχα ζητήσει από την δισκογραφική να πει στην Μπέλλου αν θέλει να τραγουδήσει το “Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια”. Απάντησε ότι δέχεται ευχαρίστως και ήρθε στο στούντιο έτοιμη, μελετημένη. Το ηχογράφησε ωραιότατα». Στην ηχογράφηση ο Σαββόπουλος ήταν ενθουσιασμένος αλλά: «Ήμουν συγκινημένος. Σκεφτόμουν ότι έγραψα επιτέλους ένα λαϊκό τραγούδι. Η Σωτηρία όμως βγαίνει από το καμαράκι που ηχογραφούσαμε, ξεφυσάει και λέει: “Αχ βρε Διονύση με έκανες και τραγουδάω ποπ”. Έμεινα άφωνος. Το έβαλε όμως στο ρεπερτόριο της. Το τραγουδούσε πάντοτε. Θεϊκά το είπε, θεϊκά».
Η νέα εκδοχή του “Ζεϊμπέκικου” το μετέτρεψε από ένα εξαιρετικό τραγούδι σε ένα τραγούδι αιώνιο. Το “μωρό” που γεννήθηκε το 1972, τρία χρόνια μετά στον δίσκο “10 Χρόνια Τραγούδια”, πέρασε στην αθανασία. Έγινε ένας ύμνος των προσφύγων και των ανθρώπων που τρώνε «βρώμικο ψωμί».
Καλές ακροάσεις μέχρι την επόμενη ιστορία με ρεφρέν!
* Η Μαρία Σουρουκίδου είναι ραδιοφωνική παραγωγός
