Αρκετές φαίνεται να είναι οι ζημιές που προκλήθηκαν από τις πρόσφατες χιονοπτώσεις στην ελαιοκαλλιέργεια της Κρήτης .
Και αφορούν κυρίως το Φυτικό κεφάλαιο (δηλαδή τα δέντρα) αλλά και σε μερικές περιπτώσεις και τον ελαιόκαρπο. Βέβαια, το ποια ακριβώς είναι η έκταση και ένταση των ζημιών και σε ποιες περιοχές έγιναν δεν είναι ακριβώς γνωστό ούτε από τους ίδιους τους παραγωγούς, πολλοί από τους οποίους δεν μπόρεσαν να επισκεφτούν τους ελαιώνες τους, ούτε φυσικά από τ ους Δήμους και άλλους φορεις της περιοχής τους.
Ο ΣΕΔΗΚ με έγγραφο του έχει ζητήσει από τους Δήμους στοιχεία σε ότι αφορά τις ζημιές που έγιναν στο Φυτικό κεφάλαιο και στην παραγωγή και ελπίζεται ότι σε μερικές ήμερες θα υπάρξει μια σαφέστερη εικόνα.
Πάντως, από γενικές πληροφορίες που έχει ο ΣΕΔΗΚ από Δήμους και παραγωγούς διαφόρων περιοχών φαίνεται ότι ζημιές στην Ελαιοκαλλιέργεια είναι εντοπισμένες τοπικά και αφορούν κυρίως μηχανικές ζημιές στα δέντρα (σπασίματα μικρών και μεγάλων κλώνων) σε ποσοστό απο 10-50% και όχι τόσο στον ελαιόκαρπό, ο όποιος στις πλείστες περιοχές του νησιού έχει ήδη συγκομιστεί κατά 80-100 % . Βέβαια οι ζημιές στα ελαιόδεντρα μπορούν να αποζημιωθούν μονό απο τα ΠΣΕΑ με τις γνωστούς περιορισμούς και την μακρόχρονη διαδικασία πληρωμής που φθάνει τα 2 και 3 χρόνια Όμως οι ζημιές στον ελαιόκαρπο μπορεί να προκύψουν απο την έκθεση του σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (πάγωμα) πράγμα που αν δεν έγινε ακόμη, μπορεί να συμβεί τις επόμενες ημέρες, είτε με την μακρόχρονη παραμονή του χιονιού, είτε με την εκδήλωση παγετών οι όποιοι μπορεί να προκληθούν εξαιτίας των χιονισμένων βουνών. Γιαυτο συνιστάται, η άμεση συγκομιδή όπου βέβαια αυτό είναι δυνατόν. Βέβαια οι ζημιές στην παραγωγή θα είναι κυρίως ποιοτικές αφού το ελαιόλαδο απο παγωμένους καρπούς συνήθως παρουσιάζει αύξηση οξύτητας, υπεροξειδίων και συντελεστών Κάπα. Σε μερικές όμως περιπτώσεις, όπως έγινε το 2011 στην περιοχή Αρκαλοχωρίου, μπορεί να εμφανίσει και σκούρο χρώμα η και δυσάρεστες οσμές. Και ελπίζεται ότι ο ΕΛΓΑ , δεν θα επιδείξει την ίδια «φιλοσοφία» με την οποία αντιμετώπισε τις ζημιές απο τους καύσωνες της Άνοιξης και θα περιχαρακωθεί πάλι στο αν υπήρξε απώλεια του ελαιοκάρπου η όχι και ότι έγκαιρα θα προχωρήσει στις πρέπουσες ενέργειες. Πάντως οι παραγωγοί που πλήγωσαν πρεπει να φροντίσουν να υποβάλλουν έγκαιρα σχετικές δηλώσεις στους Δήμους (μερικοί απο τους οποίους ήδη καλώς έκαναν και σχετικές ανακοινώσεις) έχοντας υπόψη ότι οι δηλώσεις για Φυτικό κεφάλαιο πρεπει να γινουν μέσα σε 10 ήμερες (ΠΣΕΑ) και για την παραγωγή μέσα σε 15 ήμερες Οι περιοχές οι οποίες φαίνεται ότι επλήγησαν με καταστροφές στα ελαιόδεντρα είναι κυρίως οι ορεινές περιοχές με παλαια υψίκορμα δέντρα των ποικιλιών Τσουνάτη στα Χανιά και Χοντρολιά στο Ρέθυμνο και Ηράκλειο. Όμως, σύμφωνα με πληροφορίες ζημιές έχουν υποστεί και δέντρα Λιανολιάς σε χαμηλότερες η και πεδινές περιοχές με η χωρίς παραγωγή. Στα Χανιά περιοχές με τέτοιου είδους ζημιές είναι στο Σέλινο (Φλώρια, Αν. Σέλινο) στην Κίσσαμο (Βλάτος, Έλος, Στροβλές), οι ορεινες περιοχές των Δ. Πλατανιά, Χανιών και Αποκόρωνα.. Στο Ρέθυμνο ζημιές πληροφορούμαστε ότι έγιναν στις περιοχές Αμαρίου και Μυλοπόταμου αλλά και στις χαμηλότερες περιοχές, ενώ στο Ηρακλειο οι ζημιές έγιναν σε διάφορες περιοχές των Δημων Πεδιάδας, Αρχανών , Χερσονήσου κ.α Στο Λασίθι μέχρι στιγμής δεν έχουν αναφερθεί ζημιές χωρίς αυτό να αποκλείει ότι δεν υπήρξαν και εκεί.
Οι θετικές επιδράσεις των χιονοπτώσεων
Βέβαια οι χιονοπτώσεις εκτός απο τις εντοπισμένες ζημιές τους στο φυτικό κεφάλαιο και στην αρτυμένη παράγωγη θα έχουν και αρκετές θετικές επιδράσεις στο έδαφος αλλά και στην χλωρίδα και πανίδα του νησιού. Οι κυριωτερες απο αυτές είναι:
•Η ενίσχυση των υδροφοριών (υπόγειων αποθεμάτων) του νησιού με τα νερά που θα περιέλθουν απο τα χιόνια θα είναι αρκετά χρήσιμη. Θα δώσει την δυνατότητα για συμπληρωματικές αρδεύσεις της Ελιάς η και άλλων καλλιεργειών, για υδροδότηση των Τουριστικών επιχειρήσεων αλλά φυσικά και για υδροδότηση των κατοίκων στις πόλεις και στα χωριά του νησιού.
•Ο εμπλουτισμός των καλλιεργούμενων και μη εδαφών με νερό, θα συμβάλλει ώστε να τροφοδοτηθούν οι μη αρδευόμενες καλλιέργειες, όπως η πλειοψηφία των ελαιώνων αλλά και η φυσική βλάστηση του νησιού που είναι αρκετά χρήσιμη και περιβαλλοντικά αλλά και για την κτηνοτροφία.
•Η αντιμετώπιση των επιβλαβών μικροοργανισμών και εντόμων θα είναι μια ακόμη θετική επίδραση των χιονοπτώσεων και των ενδεχομένων παγετών αφού θα συμβάλλουν στον περιορισμο του πληθυσμού επιβλαβών μικροοργανισμών και εντόμων όπως ο Δάκος που διαχειμάζουν τον χειμώνα με ανθεκτικές μορφές του βιολογικού κύκλου τους
•Τέλος η ικανοποίηση των αναγκών σε ψύχος των ελαιοδέντρων θα αποτελέσει μια άλλη θετική παράμετρο η οποία σε συνδυασμό με την μειωμένη φετινή παραγωγή παρέχει πολλές ελπίδες για μια καλή σοδειά τον ερχόμενο χρόνο.
Βαριά κτυπημένη η ελαιοκομία απο καιρικά και πολιτικά πλήγματα το 2016
» Καύσωνες, ξηρασία και Δάκος, αλλά και ΚΑΠ, ΕΛΓΑ και ΠΣΕΑ την έστειλαν στην εντατική με αμφίβολη την επιβίωση της.
» Οι καλύτερες τιμές απάλυναν, αλλά δεν διόρθωσαν την κατάσταση
Χτυπημένη βαριά, εγκαταλείπει την ελαιοκομία της Κρήτης το 2016. Τα σοβαρά πλήγματα που δέχτηκε απο τις καιρικές συνθήκες αλλά και τα εξίσου σοβαρά πλήγματα που δέχτηκε απο άδικες και μεροληπτικές πολιτικές, την τραυμάτισαν τόσο βαριά ώστε η αποκατάσταση της να φαίνεται πολύ δύσκολη.
Τα πρώτα πλήγματα τα κατάφεραν οι καύσωνες της άνοιξης οι οποίοι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Δήμων και του ΣΕΔΗΚ, κατάστρεψαν το 60% της πλούσιας, ως φαινόταν τότε, ελαιοπαραγωγής.
Ακολούθησαν τα πλήγματα, της ξηρασίας που επεκράτησε σε όλο σχεδόν τον χρόνο, αλλά και τα πλήγματα του Δάκου τα οποία αποδεκάτισαν την παραγωγή που είχε διασωθεί απο του καύσωνες.
Έτσι, τελικά, η μείωση της παραγωγής έφτασε το 70-80 % όπως αποδεικνύεται πλέον απο τα στοιχεία των ελαιουργείων που φέτος, αρκετά νωρίς, αφού δεν υπήρχαν ελιές στις περιοχές τους, άρχισαν να κλείνουν.
Ωστόσο, σαν να μην έφταναν όλα αυτά τα πλήγματα, ακολούθησαν και τα πλήγματα απο άστοχες και άδικες πολιτικές αποφάσεις.
Οι ανοιχτές πληγές που άφησε ο ακρωτηριασμός των ενισχύσεων της ελαιοκομίας, που έγινε απο το 2015 με ευθύνη της Ελληνικής πολιτικής ηγεσίας στα πλαίσια εφαρμογής της νέας ΚΑΠ, δυστυχώς όχι μόνο δεν επουλώθηκαν (σύμφωνα με υποσχέσεις του Υπουργού ΥπΑΑΤ 18-5-15 στο Ηράκλειο) αλλά επιδεινώθηκαν σοβαρά. Νέες ακατανόητες περικοπές και «διορθώσεις» (ανάκτηση λαθών, κριτήριο ενεργού γεωργού, υποχρεωτικές εισφορές στον ΕΛΓΑ, δηλώσεις ΟΣΔΕ κλπ λαθών, ήλθαν για να ολοκληρώσουν την απογοήτευση των ελαιοπαραγωγών.
Απο την άλλη πλευρά η τελείως άδικη και μεροληπτική απόφαση να τεθούν εκτός αποζημιώσεων και απο πλευράς ΕΛΓΑ και απο πλευράς ΠΣΕΑ, οι καταστροφές της ελαιοπαραγωγής απο τους καύσωνες της Άνοιξης, αποτελεί άλλη μια επιβεβαίωση ότι η Ελαιοκομία της Κρήτης δεν έχει μόνο τεθεί υπό δυσμένεια, αλλά αποτελεί και αντικείμενο θυσίας υπέρ ποικιλώνυμων άλλων πολιτικών στοχεύσεων και συμφερόντων
Τα πλήγματα όμως ολοκληρώθηκαν και απο την αδυναμία των πολιτικών, συνδικαλιστικών και συνεταιρικών φορέων του τόπου να συνεννοηθούν και να αντιδράσουν απο κοινού σθεναρά στις άδικες αυτές αποφάσεις.
Οπωσδήποτε, μια ευχάριστη αντίθεση σε όλα αυτά, ήταν η αύξηση των τιμών που προήλθε απο την γενικότερη μείωση της παγκόσμιας παραγωγής. Ωστόσο η «διόρθωση» αυτή δεν κάλυψε ούτε το 30% της ζημιάς στην Κρήτη.
Έτσι, απο εδώ και εμπρός, οι ελπίδες στηρίζονται πλέον, στην επόμενη χρονιά η οποία λογω της μειωμένης φετινής παραγωγής αλλά και λογω των καλυτέρων υδατικών συνθηκών που θα προκύψουν από τις χιονοπτώσεις που έγιναν , αναμένεται οπωσδήποτε καλύτερη!
Τιμές Ελαιολάδου: Σε υψηλή πτήση με ελαφρές αναταράξεις
Σε υψηλή πτήση εξακολουθούν να βρίσκονται οι τιμές του ελαιολάδου τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία και Ισπανία, διατηρώντας όμως την συνήθη διαφορά ύψους μεταξύ τους.
Υψηλότερες όπως πάντα διατηρούνται οι τιμές στην Ιταλία όπου κυμαίνονται λίγο κάτω από τα 6 ευρώ, ακολουθούν οι τιμές στην Ισπανία όπου ξεπέρασαν τα 4,25€/κ και έπονται οι τιμές στην Ελλάδα οι οποίες ακολουθούν απο κοντά τις τιμές στην Ισπανία και φθάνουν μέχρι 3,92€/κ στην Κρήτη και 4,20€/κ στην Πελοπόννησο.
Αυτά βέβαια για τις μέγιστες τιμές που δίδοντα επίσημα στον ΣΕΔΗΚ και όχι εκείνες του συνήθους εμπορίου που κυμαίνονται σε χαμηλότερα επίπεδα (βλέπε Δελτίο Τιμών ΣΕΔΗΚ 10-1-17 www.sedik.gr)
Η ανοδική αυτή τάση των τιμών, που εκδηλώθηκε απο τα τέλη Οκτώβριου 2016 στην Ιταλία, Ελλάδα και ακολουθητέε απο τα μέσα Νοέμβριου στην Ισπανία (Σχ.1), προήλθε προφανώς απο την συνεχώς επιβεβαιωνόμενη μείωση της παραγωγής 2016/17 σε πάνω απο 50 % στις κύριες ελαιοπαραγωγές χώρες Ιταλία, Ελλάδα και Τυνησία.
Άρχισε όμως να κορυφώνεται μετά την επιβεβαίωση και απο το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας ότι και η παραγωγή της Ισπανίας η οποία μέχρι το Αύγουστο αναφερόταν σχετικά καλή, τελικά ήταν πολύ χαμηλότερη απο ότι αρχικά εκτιμήθηκε, όπως αναλύεται σε προηγούμενα ΕΛΑΙΟΝΕΑ 24 και 25 Οκτ.2016 www.sedik.gr. )
Ο ρόλος των διαγωνισμών στην διαμόρφωση των τιμών
Το επίπεδο των τιμών ελαιολαδου στην Ελλάδα, οπωσδήποτε, παρουσιάζει σήμερα αρκετά σημαντικές διαφορές ακόμα και μέσα στις ίδιες γεωγραφικά ζώνες (Κρήτη, Πελοπόννησο) ανάλογα με τον τρόπο που γίνεται η εμπορία.
Έτσι, οι τιμές των Δημοπρασιών που γίνονται απο Συν/σμούς υπερέχουν κατά πολύ (0,30-0,5€/κ) απο τις τιμές του συνήθους εμπορίου. Αυτό αποδεικνύεται από τις τιμές 4,0 έως 4,25 €/κ που επιτεύχθηκαν Φώτο σε Δημοπρασίες των Συν/σμών της Πελοποννήσου (Συκεών, Αγ. Αποστόλων, Μολάων Πακίων, Κροκεών, Ασωπού, Ανωγείων, Μονεμβασίας, Αγ. Βασιλείου Κορινθίας κ.α.) αλλά και τις τιμές 3,80-3,92€/κ που επιτεύχθηκαν σε διαγωνισμούς Συν/σμων της Κρήτης (Κριτσάς, Ζάκρου, Σκοπής).
Οι δημοπρασίες αυτές που παραδοσιακά γινόταν μόνο στην Πελοπόννησο και ελάχιστες στην Κρητη, άρχισαν τελευταία να αυξάνονται και στην Κρήτη και μάλιστα με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό. Έτσι , απο 2-3 Συν/σμους (Ζάκρος, Κριτσά, Έμπαρος ) που έκαναν δημοπρασίες πέρυσι, φέτος έχουν ήδη προστεθεί και άλλοι όπως οι Α.Σ. της Κυριάννας στο Ρεθυμνο και ο ΑΣ Σταβιών στο Ηρακλειο, ενώ, όπως πληροφορούμαστε, υπάρχουν και άλλοι Συν/σμοι που ετοιμάζονται να αρχίσουν διαγωνισμούς.
Βέβαια βασικό στοιχείο της επιτυχίας ενός διαγωνισμού είναι η όσο γίνεται ευρύτερη δημοσιοποίηση του και η εξασφάλιση μεγαλυτέρου αριθμού πλειοδοτών ώστε να αποφευχθούν οι μεταξύ τους συνεννοήσεις.
Ο ΣΕΔΗΚ θεωρώντας ότι η διάθεση του ελαιολάδου με διαγωνισμούς, εκτός του ότι αποτελει μια διαφανή διαδικασία που διαφυλάττει το κύρος και την διαχειριστική ασφάλεια των Συν/σμών, συντελεί οπωσδήποτε και στην διαμόρφωση καλυτέρων τιμών όχι μόνο για τα Μέλη των Συν/σμών αλλά και για τους άλλους παραγωγούς, συνιστά την γενίκευση τους. Και προκειμένου να συμβάλει σε αυτό, δημοσιεύει δωρεάν τις προκηρύξεις διαγωνισμών όχι μόνο απο την Κρήτη αλλά και απο άλλες περιοχές της χώρας.
Σχετικό μήνυμα έχει ήδη σταλεί σε Συν/σμους και της Πελοποννήσου ότι μπορούν να δημοσιεύουν και αυτοί τις δημοπρασίες τους στην Ιστοσελίδα του ΣΕΔΗΚ δωρεάν.
* Ο Νίκος Μιχελάκης, που είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ, διευκρινίζει ότι τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά απο άδεια του ίδιου. (nmixel@otenet.gr
