Θύμα των συνεχών αλλαγών και αναδιαρθρώσεων του εκπαιδευτικού συστήματος στη χώρα μας ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός, έχει χάσει πλέον το νόημα του, ως προς την έννοια της παροχής υπηρεσιών και της εξέλιξης διαδικασιών εντός του σχολείου που θα βοηθήσουν τα παιδιά σε διάφορα στάδια της σχολικής τους διαδρομής να επιλέξουν το κατάλληλο για αυτά επάγγελμα.
ΟΙ ΑΝΥΠΑΡΚΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΩΤΕΣ
Οι υπηρεσίες που παρέχονται στον τομέα αυτό στα σχολεία της χώρας μας όλων των βαθμίδων είναι ελάχιστες έως ανύπαρκτες. Αυτονόητες και οι συνέπειες στην ατομική ζωή των νέων μας, αλλά και στην κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας μας σε μια περίοδο ανεργίας και ραγδαίων αλλαγών και προκλήσεων στην αγορά εργασίας που έχουν αυξήσει τα διλήμματα και τις δυσκολίες των νέων σχετικά με την επιλογή σπουδών και επαγγέλματος.
Φυσικό επακόλουθο επίσης είναι το δυσαναπλήρωτο αυτό κενό να έρχονται να καλύψουν ιδιωτικές εταιρίες και γραφεία, ο αριθμός των οποίων ολοένα και αυξάνεται, παρέχοντας ευκαιριακές συνήθως υπηρεσίες διαχείρισης σταδιοδρομίας και επαγγελματικού προσανατολισμού. Υπηρεσίες που σε καμία περίπτωση, όσο φιλότιμη και αν είναι η προσπάθεια των παρόχων τους, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη δουλειά που οφείλει να κάνει το σχολείο σε βάθος χρόνου, από το νηπιαγωγείο έως το Λύκειο.
Ο ΕΞΟΒΕΛΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ
Και τούτο γιατί, όπως έχομε τονίσει και παλαιότερα μέσα από αυτή τη στήλη, ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός, έχει εξοβελιστεί άμεσα ή έμμεσα από το πρόγραμμα σπουδών όλων των σχολικών βαθμίδων. Αυτό, όπως είναι φυσικό, έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να φτάνουν σε πλήρη άγνοια στο Λύκειο και να αναζητούν απεγνωσμένα στήριξη σε αυτό το κρίσιμο στάδιο.
Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός δεν υπάρχει πλέον ως μάθημα στο πρόγραμμα σπουδών σε επίπεδο σχολικής τάξης, πλην της Α΄τάξης του ΕΠΑΛ, όπου διδάσκεται το μάθημα « Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός- Ασφάλεια και Υγιεινή στο χώρο εργασίας». Τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων επίσης που καθιερώθηκαν στη Γ’ Γυμνασίου και που μία από τις δεξιότητες που στοχεύουν να καλλιεργήσουν στα παιδιά, ανάμεσα σε άλλες είναι και η δεξιότητα επιλογής επαγγέλματος, όπου αυτά υφίστανται, στην ουσία για διάφορους λόγους υπολειτουργούν και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το μάθημα επαγγελματικού προσανατολισμού που προϋπήρχε.
Γενικότερα απουσιάζουν από το Ελληνικό σχολείο, τη ίδια στιγμή που ο Σχολικός Επαγγελματικός προσανατολισμός διευρύνεται και ισχυροποιείται διεθνώς, οι πρακτικές εκείνες που θα βοηθήσουν τα παιδιά να καλλιεργήσουν την αυτογνωσία και να ανακαλύψουν τις κλίσεις τους και τα ενδιαφέροντά τους. Λείπει ακόμα η δυνατότητα πληροφόρησης για τα επαγγέλματα, τις απαιτήσεις τους, τις συνθήκες εργασίας και τις προοπτικές τους, αλλά και η έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση της σχολικής κοινότητας για τις συχνές αλλαγές του συστήματος πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Η ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΗ ΟΛΙΓΩΡΙΑ
Ωστόσο το θλιβερότερο παράδειγμα της ολιγωρίας της πολιτείας στο νευραλγικό αυτό τομέα, είναι η κωλυσιεργία που παρατηρείται στην αντικατάσταση δομών συμβουλευτικής που υπήρχαν στα σχολεία και καταργήθηκαν (Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης) με τις νέες δομές που προβλέπει ο νόμος να δημιουργηθούν, οι οποίες, εδώ και δυόμισι χρόνια υπάρχουν μόνο στα χαρτιά.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Ν.4832/2021(ΦΕΚ 136/Α/03-08-2021) «Αναβάθμιση του σχολείου, ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και άλλες διατάξεις» σε κάθε ομάδα όμορων σχολικών μονάδων ιδρύεται γραφείο Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΓΡΑ.Σ.Υ.Π), το οποίο στελεχώνεται από ένα εκπαιδευτικό με εξειδίκευση στη Συμβουλευτική και στον επαγγελματικό προσανατολισμό.
Επιπλέον η ύπαρξη ενός υπεύθυνου Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού σε κάθε Δ/νση Β/Βάθμιας Εκπ/σης, όπως προβλέπεται από τον ίδιο νόμο δεν είναι αυτονόητη, αφού υπάρχουν νομοί στη χώρα μας, όπου η θέση αυτή για διάφορους λόγους παραμένει κενή.
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Νομός μας, όπου απουσιάζει και αυτή η δομή με αποτέλεσμα οι μαθητές, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να αναζητούν μάταια συμβουλευτική υποστήριξη στη Δ/νση Β/βάθμιας Εκπ/σης από την αρχή της σχολικής χρονιάς, χωρίς να διαφαίνονται προοπτικές επίλυσης του ουσιαστικού αυτού για τη σχολική κοινότητα προβλήματος.
Ένα ακόμα σοβαρό θέμα που είναι ανάγκη να απασχολήσει με τη δέουσα βαρύτητα την εκπαιδευτική κοινότητα, τους Συλλόγους Γονέων και τους φορείς της πόλης μας και του νομού μας για τη διεκδίκηση του αυτονόητου δικαιώματος των παιδιών μας για ισότιμη πρόσβαση στο σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό.
Ο σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός που απουσιάζει από τα σχολεία μας είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμα που δεν δικαιολογείται, οποιαδήποτε αδιαφορία και καθυστέρηση στη διεκδίκησή του, γιατί οι ζωές των παιδιών μας τρέχουν και οι καιροί δεν περιμένουν.
*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος,
πρώην λυκειάρχης
