Ζητούμενο η αποκέντρωση

Μανόλης Ντουντουνάκης
Κάθε πρωί, που βλέπω την απίστευτη ταλαιπωρία των άνεργων και την κυκλοφοριακή συμφόρηση έξω από τα γραφεία του ΟΑΕΔ, στη κεντρικότατη οδό Τζανακάκη, θλίβομαι γιατί ο ΟΑΕΔ μετεγκαταστάθηκε εκεί πρόσφατα, σε νοικιασμένο κτήριο, με πανάκριβο ενοίκιο και χωρίς χώρο στάθμευσης. Τι πολιτικός ανορθολογισμός!! Κάθε φορά, που βρίσκομαι στη συντηρητικότατη Λακωνία θαυμάζω την (πρώην) Νομαρχία Λακωνίας που βρίσκεται σε ένα δημόσιο κτήριο, 3-4 χιλιόμετρα έξω από την Σπάρτη, με ένα τεράστιο υπαίθριο χώρο στάθμευσης. Ζητούμενο, λοιπόν, σήμερα, η αποκέντρωση στα Χανιά. Η πόλη της δεκαετίας του 1980 με πληθυσμό 40.000 ανθρώπων με τις πανέμορφες πύλες εισόδου τόσο από το λιμάνι όσο και από το αεροδρόμιο, τα όμορφα δημόσια κτήρια στο κέντρο της πόλης, τη δημοτική αγορά, το στάδιο, το δημοτικό κήπο, έχει ξεπεραστεί, από καιρό, από τη πραγματικότητα. Η πόλη εκτείνεται σήμερα πολύ πέρα από τη Χαλέπα, τον Κλαδισσό ποταμό και την οδό Γογονή. Ο καλλικρατικος δήμος Χανίων έχει πια πραγματικό πληθυσμό το χειμώνα 100.000 και πολλαπλάσιους τους θερινούς μήνες. Χρειάζεται λοιπόν νέα θεώρηση και νέες αντιλήψεις. Ο ιδιωτικός τομέας, έγκαιρα διέγνωσε τα νέα δεδομένα και προχώρησε οικειοθελώς, και συχνά χωρίς κίνητρα, σε μια εκτεταμένη αποκέντρωση. Εμπορικά καταστήματα και μικρές βιοτεχνίες απομακρύνονται από το κέντρο και μεταστεγάζονται έξω από τα όρια του πρώην Δήμου Χανίων, στους γειτονικούς και όμορους δήμους, που όλοι μαζί συνθέτουν σήμερα τον καλλικρατικό Δήμο Χανίων. Από την άλλη πλευρά, οι προσπάθειες του Δημόσιου Τομέα και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι ανεπαρκείς, υποτονικές και μη στοχευόμενες. Έχουμε πληθώρα νοικιασμένων κτηρίων για τη στέγαση υπηρεσιών του δημόσιου τομέα και της τοπικής αυτοδιοίκησης στα πιο κεντρικά σημεία της πόλης, συχνά, με πολύ ακριβά ενοίκια. Επίσης, έχουμε πληθώρα δημόσιων υπηρεσιών που στεγάζονται σε ιδιόκτητα – δημόσια κτήρια (εφορία, δήμος, πρώην νομαρχία, κρατητήρια, διοικητικές υπηρεσίες δικαστηρίων, διοικητικές υπηρεσίες του Πολυτεχνείου Κρήτης κ.λπ.) σε κεντρικότατα σημεία της πόλης. Επιπλέον, έχουμε μη εμπνευσμένες, κοντόθωρες και ανεπαρκείς προσπάθειες αποκέντρωσης εντός του πρώην Δήμου Χανίων, όπως το αστυνομικό μέγαρο. Ακόμα και σωστές μετεγκαταστάσεις όπως το Νομαρχιακό Νοσοκομείο Χανίων ή το Ψυχιατρείο Χανίων, χωλαίνουν επειδή δε δρομολογήθηκε έγκαιρα η όποια λύση αξιοποίησης των αρχικών κτηρίων που μουχλιάζουν και καταστρέφονται.
Διαπιστώνουμε, επίσης, κατασπατάληση ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων όπως με κεντρικούς οδούς που πεζοδρομήθηκαν και τελικά αποδόθηκαν αποκλειστικά στη κυκλοφορία των οχημάτων και ανυπαρξία ουσιαστικής πολιτικής βούλησης για τη χάραξη νέων περιφερειακών οδών ή/και εισόδων της πόλης. Ενώ, θα περίμενε κανείς, τα πράγματα να βελτιωθούν, σημαντικά, με τη δημιουργία του καλλικρατικού Δήμου, λόγω των νέων ορίων του, τα πράγματα συνεχίζουν την πορεία τους. Έτσι έχουμε πλήθος νοικιασμένων κτηρίων, για στέγαση υπηρεσιών του Δήμου σε κεντρικότατα σημεία της πόλης, πλημμελή αξιοποίηση των παλιών δημαρχείων των όμορων δήμων, και απουσία οποιουδήποτε σχεδιασμού με βάση τα νέα όρια του Δήμου Χανίων.
Θεωρώ και προτείνω ότι χρειάζεται:
• Άμεση μετεγκατάσταση, εκτός από πρωτοβάθμια Υγεία, πρωτοβάθμια & δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, όλων των δημοσίων υπηρεσιών που στεγάζονται σε νοικιασμένα κτήρια εκτός των ορίων του πρώην Δήμου Χανίων, κατ’ αρχήν σε νοικιασμένα κτήρια, για καλύτερη εξυπηρέτηση των δημοτών και σημαντική εξοικονόμηση πόρων.
• Προγραμματισμός μετεγκατάστασης, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, πολλών δημόσιων υπηρεσιών, πλην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, σχολείων και ιστορικών ή/και νεοκλασικών κτηρίων, στα όρια του νέου καλλικρατικού Δήμου Χανίων, σε νέα ιδιόκτητα κτήρια με όλες τις σύγχρονες ανέσεις με παράλληλη πρόβλεψη αξιοποίησης των νυν κτηρίων ως σχολεία, χώροι αναψυχής και άθλησης και γενικότερα κοινωφελείς χώροι.
• Άμεση απόδοση στην πόλη και αξιοποίηση τους, των κτηρίων που, απλόχερα, δάνεισε η πόλη, στο Πολυτεχνείο Κρήτης στα πρώτα βήματά του.
Φανταστείτε, λοιπόν, την αποκεντρωμένη αντιπεριφέρεια στο Βαρύπετρο, την Εφορία στο Ακρωτήρι, τον ΟΑΕΔ στα Κεραμειά, το Δημαρχείο Χανίων στις Μουρνιές, τα Δικαστήρια στη Σούδα και πλήθος άλλων δημοσίων υπηρεσιών εκτός της πόλης των Χανίων.  Ολες σε σύγχρονα ιδιόκτητα κτήρια μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, με χώρους στάθμευσης και σεβασμό του πολίτη, με αξιοπρεπή εξυπηρέτηση.
Ζητούμενο, λοιπόν, η αποκέντρωση, για να παραμείνουν τα Χανιά, μια πανέμορφη πόλη. Είναι αναγκαία η φυγή προς τα εμπρός με σύνεση, αποφασιστικότητα και αγωνιστικότητα. Η έξοδος από την κρίση, στη κοινωνία και στα Χανιά ειδικότερα, θα έρθει με την ανάδειξη νέων κοινωνικών δυνάμεων, με νέες λύσεις και προπαντός με άλλο περιεχόμενο στην έννοια των μεταρρυθμίσεων.
*M.Sc. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Ε.Μ.Π.