» Διπλωματική εργασία απόφοιτων Σχολής Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου Κρήτης
“Ανάσα” και “ζωή” σε έξι κλειστά Δημοτικά σχολεία στο Σέλινο δίνουν με τη διπλωματική τους εργασίας δύο απόφοιτοι της “Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών” του Πολυτεχνείου Κρήτης. Στη διπλωματική εργασία που βαθμολογήθηκε με άριστα οι δύο φοιτήτριες σχεδιάζουν, μελετούν και προτείνουν χρήσεις συμβατές με τον τόπο σε 6 ιστορικά κτήρια που κατασκευάστηκαν τον μεσοπόλεμο, εγκαταλείφθηκαν τα μεταγενέστερα χρόνια, ωστόσο αντέχουν στη φθορά του χρόνoυ.
Η Παυλίνα Σφακιανάκη και η Αναστασία Κονταδά μίλησαν στα “Χ.ν.” για τη δουλειά τους.
«Σε όλα τα έτη μας ενδιέφερε πολύ η επανάχρηση και θέλαμε να ασχοληθούμε με το αντικείμενο στη διπλωματική και μάλιστα επανάχρηση για κάτι που αφορά τα Χανιά» δηλώνει η Παυλίνα ενώ η Αναστασία με καταγωγή από το Σέλινο προσθέτει ότι «το Σέλινο είναι ένας από τους 10 Δήμους με τη μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού και παράλληλα βλέπουμε ότι όλη η περιοχή είναι προσανατολισμένη με βάση την Παλαιόχωρα και τον τουρισμό κάτι που δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στην ενδοχώρα, αλλοιώνει το χαρακτήρα της, χάνεται η λαϊκότητα κάτι πολύ σημαντικό για μας ως αρχιτέκτονες. Αυτή ήταν η εναρκτήρια δύναμη για να ασχοληθούμε με το συγκεκριμένο Δήμο».
Γιατί όμως η παρέμβασή σας, ρωτάμε, ειδικά στα σχολεία του Σελίνου; «Τα σχολεία πάντα είναι χώροι που προωθούν τη γνώση και τον πολιτισμό! Αποτελούν σημεία συνάθροισης και αρχιτεκτονικά έχουν τον ίδιο τύπο, μέγεθος, ανοίγματα, έχουν τα περισσότερα τετράριχτη στέγη».
Οι δύο αρχιτεκτόνισσες επισκέφθηκαν 2 και 3 φορές τα σχολεία έκαναν τοπογραφικά και χαρτογράφηση, συνομίλησαν με τους ντόπιους. Αντικειμενικό τους στόχος να “αποκτήσουν ζωή” τα σχολεία, να γίνουν επίκεντρα εκδηλώσεων, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, να “αποφορτιστεί” το εμπορικό και κοινωνικό κέντρο του Δήμου, η Παλαιόχωρα.
«Τα περισσότερα είναι σε γενικά καλή κατάσταση, μόνο στο Βλιθιά έχει πέσει ένα τμήμα της στέγης. Ειδικά εσωτερικά τα βρήκαμε σχετικά καλά καθώς τα κτήρια αυτά τα χρησιμοποιούν οι πολιτιστικοί σύλλογοι για τις εκδηλώσεις τους και σε κάποια έχουν γίνει κάποιες μεταγενέστερες επεμβάσεις» επισημαίνει η Παυλίνα, ενώ η Αναστασία μας τονίζει πως «όλοι οι κάτοικοι ήταν φιλικοί αντιμετώπισαν με ενδιαφέρον την προσπάθεια μας, ενώ υπήρχε και κάποια δυσπιστία στο κατά πόσο πρόκειται να αλλάξει κάτι για τα κτήρια του χωριού τους». Τα κορίτσια έδωσαν ιδιαίτερη βαρύτητα στην πρόσβαση στους χώρους από όλες τις κοινωνικές ομάδες προτείνοντα συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Αναρωτιόμαστε γιατί καμία από αυτές δεν είχε σχέση με το βασικό προϊόν της περιοχής το ελαιόλαδο. «Το ψάξαμε πολύ αλλά ποτέ δεν μας ταίριαξε σε κάτι. Δε βρήκαμε χρήση που θα μπορούσε να είναι υλοποιήσημη και εφαρμόσιμη και να έχει να κάνει με το ελαιόλαδο» δηλώνει η Παυλίνα. Η Αναστασία επεξηγεί πως «το το θέμα του κτηριακού αποθέματος στα χωριά αλλά και γενικότερα είναι μείζονος σημασίας και χρειάζεται να δούμε πως αυτά τα κτήρια θα τα χρησιμοποιήσουμε ξανά εντάσσοντάς τα στην καθημερινότητά μας. Είναι αποκαρδιωτική η εικόνα να βλέπεις χωριά όμορφα με ιδιαίτερο και μοναδικό φυσικό τοπίο, με εγκαταλελειμμένα κτήρια και λιγοστούς κατοίκους».
Παραδοσιακό οινοποιείο στην Σπίνα
Στο ορεινό και απομακρυσμένο χωριό της Σπίνας οι απόφοιτες της Αρχιτεκτονικής μετέτρεψαν στο σχολείο σε ένα παραδοσιακό οινοποιείο και χώρο γευσιγνωσίας. Η απόφαση αυτή πάρθηκε λόγω της οινικής παράδοσης του χωριού “Μοσχάτο Σπίνα” και όπως μας δηλώνει η Παυλίνα «θέλαμε μια επαφή με τις ρίζες και την παράδοση σε ένα τόπο γνωστό για την ποικιλία του αυτή. Για αυτό και προβλέπουμε ένα πατητήρι μικρής κλίμακας, ένα μικρό μπαρ για τη γευσιγνωσία και ένα χώρο αποθήκευσης των βαρελιών. Για να συνδέσουμε το υφιστάμενο κτήριο με μια κατασκευή που προσθέσαμε, τα ενώσαμε με στέγαστρο».
Η Αναστασία πάλι τονίζει πως «για μας ήταν βασικό οι προσθήκες μας να φαίνεται ότι είναι κάτι καινούργιες ώστε να είναι ξεκάθαρο ποιο ήταν το παλιό σχολείο για αυτό και χρησιμοποιήσαμε και διαφορετικό υλικό όπως η πέτρα στις νέες κατασκευές».
Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης στον Βλιθιά
«Επιλέξαμε ένα Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών γιατί ο Βλιθιάς είναι κοντά στην Παλαιόχωρα όπου υπάρχουν πολλά παιδιά και θεωρήσαμε ότι ένας χώρος για τη δημιουργική τους απασχόληση τις απογευματινές ώρες είναι ό,τι καλύτερο» εξηγεί η Αναστασία. Στα σχέδια βλέπουμε την δημιουργία ραμπών ώστε η κτηριακή δομή να είναι προσβάσιμη, ενώ προβλέπονται στέγαστρα για προστασία από τον ήλιο και τη βροχή. «Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσαμε ήταν να μπορέσουμε να χωρέσουμε στο Κέντρο όλες τις δραστηριότητες ενός Κέντρου Δημιουργικής Απασχόλησης για αυτό και αξιοποιήσαμε το ύψος του για να φτιάξουμε ένα δεύτερο επίπεδο, που λειτουργεί πιο διαδραστικά για τα παιδιά. Η κεντρική αίθουσα λειτουργεί για τη συνάθροιση, ένα τμήμα του κτηρίου για μικρότερες ηλικίες και ένα ακόμα για εφήβους» λένε οι απόφοιτες του Πολυτεχνείου.
Παραδοσιακά εργαστήρια – ξενώνες στον Βουτά
Πρόκειται για το μεγαλύτερο σχολείο από αυτά που μελέτησαν οι συνομιλήτριες μας και είναι στην καλύτερη κατάσταση έχοντας ισόγειο και έναν όροφο. «Ήταν το πιο ωραίο σχολείο, πολύ περιποιημένο, οι άνθρωποι του Πολιτιστικού το έχουν φροντίσει εξαιρετικά. Για αυτό και θελήσαμε να κρατήσουμε το ισόγειο ως έχει και να επιλέξουμε μια χρήση που έχει να κάνει με τη γνώση της παράδοσης για αυτό και το αξιοποιήσαμε για την εκμάθηση παραδοσιακών οργάνων και χορών» αναφέρει Παυλίνα, ενώ η Αναστασία συμπληρώνει πως «εκεί υπάρχουν τρεις αίθουσες που μπορεί να χρησιμοποιηθούν χωριστά η κάθε μία ή και όλες μαζί! Επίσης στον περιβάλλοντα χώρο που είναι πολύ μεγάλος σχεδιάσαμε μια ράμπα και μια σκάλα για την αυλή ώστε να υπάρχει παντού πρόσβαση. Στο ισόγειο προτείνουμε τους ξενώνες με τους κοιτώνες να είναι χωριστά κουβούκλια που τοποθετούνται χωρίς να επηρεάζουν το κέλυφος καθώς ο βασικός μας στόχος είναι πάντα η διατήρηση του αρχικού κτηρίου».
Τεμένια: Κέντρο υδροθεραπείας και μόνιμης άσκησης
Στα Τεμένια οι αρχιτεκτόνισσες προτείνουν… τι άλλο; Ένα κέντρο υδροθεραπείας για την αξιοποίηση των πολύ γνωστών ιαματικών πηγών του χωριού. «Εσωτερικά και εξωτερικά προβλέπονται δύο πισίνες υδροθεραπείας. Σε αυτό το σχολείο συναντήσαμε μια μεταγενέστερη προσθήκη (το παλιό μαγειρείο) που επιλέξαμε να αφαιρέσουμε και να κρατήσουμε το κύριο κτήριο του σχολείου , να προσθέσουμε ένα στέγαστρο που να λειτουργεί ως χώρος συνάθροισης όλων των επισκεπτών γιατί θέλαμε πιο δημόσια χρήση τα δωμάτια που φιλοξενούν τους επισκέπτες να είναι στην προσθήκη μας για να μην επιβαρύνουμε με μια βαριά χρήση» λένε οι συνομιλήτριές μας.
Στα Πλεμενιανά κινηματογράφος και θεατρική σκηνή
«Το σχολείο βρίσκεται πάνω στον κάθετο οδικό άξονα Ταυρωνίτης – Παλαιόχωρα, κοντά στην Κάντανο και στην Παλαιόχωρα και ευνοεί μια χρήση όπως αυτή του κινηματογράφου» παρατηρεί η Αναστασία, ενώ η Παυλίνα επισημαίνει ότι « το σχολείο είναι πολύ μεγάλο και βοηθάει για αυτή τη χρήση που σκεφτήκαμε και επίσης σε όλο το Δήμο δεν υπάρχει κινηματογράφος. Παράλληλα μπορεί να φιλοξενεί παραστάσεις του ΔΗΠΕΘΕΚ και ερασιτεχνικών συλλόγων».
Στον εξωτερικό χώρο οι απόφοιτες σχεδίασαν κεκλιμένα καθίσματα και μια κεκλιμένη επιφάνεια για τις προβολές, ενώ το διπλανό κτήριο του αγροτικού ιατρείου μετατρέπεται σε κυλικείο συνοδευτικό στο κινηματογράφο. «Εσωτερικά στο παλιό σχολείο προβλέπονται δύο ξύλινες κερκίδες που δημιουργούν διάδραση στο χώρο είτε μεμονωμένα είτε ενιαία ! Οι κερκίδες και σε αυτήν τη περίπτωση δεν έχουν επαφή με το κέλυφος του κτηρίου» αναφέρει η Παυλίνα.
Το συνεργατικό καφενείο της Σαρακήνας
Στο σχολείο της Σαρακήνας οι αρχιτέκτονες μελέτησαν τη μετατροπή του σε συνεργατικό καφενείο Το σχολείο χωρίζεται σε ζώνες με κουζίνα, υποστηρικτικούς χώρους με χώρο διαμονής για τον εργαζόμενο/ ους, ένα ακόμα χώρο για workshop και δράσεις που συνηθίζονται σε συνεργατικά καφενεία. «Το πολύ θετικό του συγκεκριμένου κτηρίου είναι ότι βρίσκεται σε πολύ υψηλό σημείο με θέαση σε όλο τον οικισμό για αυτό και δημιουργήσαμε πάνω στον άξονα της προσθήκης έναν πρόβολο για την “οπτική φυγή” του επισκέπτη. Η σύνδεση της προσθήκης μας και του υπάρχοντος κτηρίου γίνεται με ένα στέγαστρο και πάλι και με αυτόν τον τρόπο δημιουργήσαμε δύο αυλές. Μια πιο δημόσια για το καφενείο και μια δεύτερη λίγο πιο ιδιωτική. Εσωτερικά βάλαμε πανιά για την καλύτερη διάχυση του ήχου» αναφέρουν οι δύο αρχιτέκτονες μηχανικοί.
