«Η υπέρτατη τέχνη του εκπαιδευτικού είναι να διεγείρει (στα παιδιά) τη χ α ρ ά της δημιουργικότητας και τη γνώση»
(Albert Einstein, 1879-1955)
ΔΕΝ μου άρεσε το δ α σ κ α λ ί κ ι! Όμως, στη ζωή, είναι φορές που σε διαλέγει το επάγγελμα, αντί να το διαλέξεις· οπότε, ή το αγαπάς ή παραιτείσαι… Όσες πίκρες κι αν προσφέρει η σχολική έδρα, όσα συστήματα διδασκαλίας κι αν αλλαζουν, όσες υπουργικές “εγκύκλιοι” κι αν αλληλοαναιρούνται, η μόνη λύτρωση για ένα εκπαιδευτικό είναι η μη προσκόλλησή του στους τύπους.
Πιστεύουμε, σήμερα με την απόσταση των χρόνων, πως η πραγματική και βαθιά γνώση προέρχεται μόνο μέσω της συνεργατικής πράξης: δηλαδή, της συμμετοχικής δράσης μαθητών και δασκάλων. Το αδιάκοπο γίγνεσθαι γύρω μας οφείλει να αποτελεί το φυσιολογικό πλαίσιό μιας πραγματικής μάθησης.
… ΞΕΦΥΛΛΙΖΟΥΜΕ, ξανά και ξανά με τη Χριστίνη τη γυναίκα μου, εκπαιδευτικό, έναν ογκώδη τόμο/αφιέρωμα στα εκατόχρονα του “Πανορμιτείου” Γυμνασίου Σύμης (1922-2022), του πρώτου διορισμού μας. Έφτασε στα χέρια μας, ως δώρο από τη Μητρόπολη Σύμης, με την αφιέρωση:
“…Τοις Αξιοτίµοις κ.κ. Σταύρω και Χριστίνη Καλαϊτζόγλου Εκπαιδευτικοίς, Διδάξασι είς Πανορµίτειον Γυµνάσιον Σύµης”
ΜΕΝΟΥΜΕ κατάπληκτοι από το επίτευγμα. Ο τόμος, “τάμα” των απανταχού μαθητών του μικρού δυναμικού αυτού νησιού, εκδόθηκε με την οικονομική βοήθεια της Ι. Μ. Σύμης. Περιέχει πλήθος ιστορικολαογραφικών κειμένων και φωτογραφιών από τη ζωή στο σχολείο, που σε “ταξιδεύουν” στο παρελθόν: αναστοχάζεσαι το παρόν και ελπίζεις για το μέλλον της ελληνικής παιδείας. Με τέτοια σχολεία θα είναι πάντα ευοίωνο… Μα, πώς πέρασαν κιόλας 50 χρόνια αφότου βρεθήκαμε στο νησί; Το να σε θυμούνται ακόμη οι πρώτοι μαθητές σου, πόσα συναισθήματα, άραγε, γεννιούνται;
ΧΑΡΗ σε ορισμένα ευφάνταστα “παιδιά μας”, με συντονιστή το Μανώλη Αντωνόγλου και συνεργάτες τους Αλέξανδρο Δραγουμάνο, Υπαπαντή Ζουρούδη, Βαγγελιώ Μοράρη, Σεβαστή Νικόλη, Ελένη Κρητικού, Φωτεινή Ζουρούδη, Νικήτα Ριζόπουλο, Γεωργία Κυπριώτου, Μαρία Κλαδάκη και πολλούς πολλούς άλλους (συγγνώμη για όσους δεν αναφέρουμε), πραγματοποιήθηκε το όνειρο μιας “παμμαθητικής” συνάντησης. Παρά τους δυσοίωνους καιρούς, η συνάντηση, για τα εκατόχρονα του “Πανορμιτείου” είχε εκρηκτκή επιτυχία!
ΟΙ ΣΥΜΙΑΚΟΙ, γενικά οι Δωδεκανήσιοι, λατρεύουν τον τόπο τους. Με την προσωπική τους δουλειά, τη συμπαράσταση του Μητροπολίτη τους, συνεπικουρούμενοι κι από συμαϊκούς και ροδιακούς φορείς, ελάμπρυναν την ιστορική επέτειο του σχολείου τους παρουσιάζοντας τον “καρπό” τους σε Σύμη, Ρόδο, Πειραιά και αλλού. Α, εκείνη η αυγουστιάτικη νύχτα (2023) στον αύλειο χώρο του παλιού σχολείου, εκεί που μαθητές και δάσκαλοι (1969-1975) γράψαμε κάποτε πολλές όμορφες ιστορίες. Πόσο εκείνες οι 2 ώρες ώρες αναπόλησης- παρακολουθούσαμε live από τα Χανιά την εκδήλωση, μέω Symi tv- ήταν καθηλωτικές. Αλληλοδιαδεχόμενες οι στιγμές γέλιου και συγκίνησης, “χορταστικές” οι παλιές αναφορές με θεατρικά δρώμενα, τοπικούς χορούς, μουσικές, τραγούδι, άφθονο γέλιο, αναγνώσεις Εκθέσεων από τους ίδιους μαθητές που τις έγραψαν πριν… πενήντα χρόνια (Ευαγγελία Μοράρη), αναπαράσταση συμαϊκών παραδόσεων, παραλαβή της σημαίας του σχολείου από τις νεότερες γενιές κ.ά. Μα, τι άλλο μπορεί να αφεθεί ως παρακαταθήκη για το μέλλον τους, παρά οι ευχάριστες κοινές μνήμες μαθητών και δασκάλων;
ΣΤΟΝ τόμο των Εκατόχρονων του συμαϊκού σχολείου γράφουν οι Νίκος Νικηταρίδης, Ἑλένη Κλαδάκη–Βρατσάνου, Φωτεινή Κλαδάκη–Μενεμενλῆ, Ὑπαπαντή Ζουρούδη–Κούτρα κ.ά. Το “σκανδαλώδες” δε κι απρόσμενο για μας είναι ότι, οι τελευταίες 30 σελίδες (από τις 430 συνολικά του τομου) συμπληρώνονται από κείμενα και φωτογραφίες, “Από το Αρχείο των καθηγητών Σταύρου -και Χριστίνης- Καλαϊτζόγλου”. Ένα αρχείο που ψηφιοποίησε και “ωραιοποίησε” το γνωστό χανιώτικο φωτογραφείο Κλεινάκη.
… ΠΟΙΑ είναι τελικά η ουσία της Παιδείας; Μας τη λέει ο Οικουμενικός Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίος που, προλογίζοντας τον τόμο [100 χρόνια, “Πανορμίτειο” Γυμνάσιο Σύμης, 1922-2022”, σελ. 7-8], τονίζει: “… Και σήμερον έχομεν ανάγκην ανθρώπων με πίστιν εις την δύναμιν της παιδείας και όραμα δια την μόοφωσιν της νέας γενεάς, εις μίαν εποχήν, κατά την οποίαν, κατά την διατύπωσιν της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας (Κρήτη, 2016), «το κυρίαρχον εκκοσμικευμένον ατομοκεντρικόν εκπαιδευτικόν σύστημα, το όποιον ταλανίζει την νέαν γενεάν, προβληματίζει και την Όρθόδοξον Εκκλησίαν» (Εγκύκλιος,§ 9). (…) Έν τέλει, δέν είναι δυνατόν να ταυτίζεται η πρόοδος πρωτίστως με την ανάπτυξιν της τεχνολογίας. Ή απάντησις εις τα μεγάλα ήθικά και υπαρξιακά προβλήματα και εις το τελικόν νόημα της ζωής και του κόσμου είναι ανέφικτος χωρίς πνευματικήν προσέγγισιν. Ή παιδεία εκπληροί τον ανθρωποποιητικόν της ρόλον, όταν μεταδίδη, πέραν της χρηστικής γνώσεως, πνευματικάς άξίας, άνθρωπιστικά Ιδεώδη, καλλιεργή τόν πολιτισμόν της αλληλεγγύης και προσεγγίζη τον άνθρωπον εις την υπερβατικήν διάστασιν της υπάρξεώς του (…)”
ΑΝΑΡΩΤΙΟΜΑΣΤΕ μετά από μισό αιώνα, τι έμεινε ως αποτύπωμα στις ψυχές των μαθητών μας, ώστε να μας θυμούνται ακόμη; Δύσκολη η απάντηση. Να ήταν οι συγκυρίες με τη δικτατορία των συνταγματαρχών και το “φιλελεύθερο πνεύμα” που εμφυσήσαμε; Μήπως το αψήφιστο της ενθουσιώδους νιότης τους και της δικής μας “κουζουλάδας” (που παρολίγο να πληρώσουμε με απόλυση); Να ήταν η αμφιθεατρική γοητεία του νησιού, το γλαυκό της θάλασσας ή το “ξύπνιο” των ανθρώπων του; Μήπως η ναυτοσύνη με την πολυπραγμοσύνη των κατοίκων του, τα ανήσυχα “οξυγονωμένα” μυαλά των παιδιών τους που διψούσαν για μάθηση; Οι μαθητές μας εκείνοι (1969-1975), παιδιά ταπεινών ναυτικών οι περισσότεροι, μελετηροί και αποδοτικοί πέτυχαν ό,τι επεδίωξαν. Οι δε νεότερες γενιές μαθητών του νησιού συνεχίζουν να το λαμπρύνουν με ευρωπαϊκές πια επιτυχίες…
ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΟΝΤΑΣ ότι τα παιδιά εκείνα (120 συνολικά) είχαν έφεση για πολλές εκτός σχολείου δραστηριότητες, δημιουργήσαμε κινηματογραφική ομάδα (Ηλίας Καραγιάννης, δ/ντής) με ταινίες φερμένες από το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών· καθιερώσαμε μικρά “μαθητικά συμβούλια” και τη βράβευση των καλύτερων μαθητών· συγκροτήσαμε, με τους συναδέλφους Μιχ. Σαντορινιό (Θεολόγο) και Γιάννη Καπνουλλά (Γυμναστή) θεατρική ομάδα για τον εορτασμό των 150 χρόνων από το 1821. Ανεβάσαμε το θεατρικό έργο του Γεωργίου Κιτσόπουλου “Ο Ιερός Λόχος” (1971). Το σχολείο βραβεύτηκε από τον ΕΕΣ (Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός) για την προσφορά του· εμπνευστήκαμε και πραγματοποιήσαμε το “Τετράδιο Εργασιών της Τάξης” (1971-1972) στο οποίο μεταγράφαμε τις καλύτερες εκθέσεις και τις ομαδικές εργασίες, με θέματα λογοτεχνίας, συμαϊκής λαογραφίας, παράδοσης. Έγινε μια εντυπωσιακή παρουσίαση της “Ερωφίλης” του Γ. Χορτάτζη, γενικότερα της Κρητικής Λογοτεχνίας· μια “Έκθεση μαθητικών χειροτεχνημάτων” στην αίθουσα “Αίγλη”, στο λιμάνι αποτέλεσε αντικείμενο επισκέψεως πλήθος τουριστών!
ΠΡΙΝ 50 χρόνια (1969-1975) οι δραστηριότητες εκείνες ήταν αυτονόητες (για μας), πρωτόγνωρες όμως για μαθητές- και εν πολλοίς καχύποπτους γονείς- ενός μικρού νησιώτικου σχολείου, λησμονημένου από θεούς και ανθρώπους.
ΤΕΛΙΚΑ, αυτό που μετράει στη ζωή, είναι -σε οποιοδήποτε επάγγελμα κι αν βρεθείς- το πως αξιολογείς τον εαυτό σου σε σχέση με τους άλλους. Άσχετα με τις συνθήκες εργασίας. Κυρίως όμως, το τι μπορείς να προσφέρεις -ειδικά σε μικρούς μαθητές- ξεπερνώντας τις δυνατότητές σου και εγγίζοντας τις προσδοκίες τους. (5/4/2024)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: Πρίν ένα μήνα, ο δοκιμιακός μας λόγος (“Περι-διαβάζοντας”, “εφήμερος λόγος”) βραβεύτηκε, για δεύτερη φορά. Αυτή τη φορά από την “Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών” (ΠΕΛ). Η πρώτη ήταν το 2006, από τον Φιλολολογικό Σύλλογο “Παρνασσός”.
Οι βραβεύσεις αφιερώνονται στα “Χ.ν.” και την οικογένειά μας. (Στ.Γ.Κ.)
–
