Μέσα από τις 360 σελίδες του “”Ηράκλειον” SOS Βυθιζόμεθα”” έρχεσαι στη θέση του ναυαγού, αγωνιάς μαζί του, ζεις και πεθαίνεις με τις λέξεις του, παράλληλα αυξάνεται η δίψα για να πληροφορηθείς τι έγινε τη μοιραία εκείνη νύχτα του ναυαγίου που πλήγωσε τα Χανιά, την Κρήτη αλλά και όλη την Ελλάδα.
Η Πηγή Μπελώνη παραθέτει στο βιβλίο της την κατάθεση ψυχής του πατέρα της Παναγιώτη του τελευταίου διασωθέντα του ναυαγίου. Κοντά στην μαρτυρία του επιζώντα και ένα πλήθος στοιχείων μέσα από την έρευνα της σε αρχεία, εκθέσεις πραγματογνωμόνων,δικαστικές αποφάσεις αλλά και μαρτυρίες και άλλων επιζώντων της φοβερής εκείνης νύχτα της 8ης Δεκεμβρίου του 1966. Για όλα αυτά είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τη συγγραφέα με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου της.
• Σας γνωρίζαμε ως επαγγελματία, ως ενεργό πολίτη… τι σας έκανε συγγραφέα;
Δεν είμαι συγγραφέας, ούτε έγινα λόγω του βιβλίου. Μέσα από την επιθυμία του πατέρα μου να γίνει αυτό το βιβλίο με την εμπειρία του για το ναυάγιο, ανακάλυψα ότι μου αρέσει να κάνω αρχειακή έρευνα και να αναζητώ μαρτυρίες για γεγονότα που σημάδεψαν τον τόπο μου. Και η ζωή του πατέρα μου έχει και άλλες τέτοιες δυνατές εμπειρίες. Ναι ,προσπαθώ και συνεχίζω να γράφω αλλά αρχικά θα περιοριστώ στο να γίνω βιογράφος του πατέρα μου.
• Διαβάζοντας το βιβλίο μας έκανε εντύπωση ο τρόπος γραφής που επιλέξατε… η αποτύπωση της εμπειρίας του πατέρα σας σε πρώτο ενικό πρόσωπο και στη συνέχεια η επεξήγηση με πιο έντονα γράμματα. Γιατί το δοκιμάσατε αυτό;
Ξεκίνησα με πρώτο ενικό πρόσωπο γιατί ο πατέρας μου έτσι αφηγούνταν και εγώ απλά μετέφερα τα λεγόμενα του στο χαρτί. Παράλληλα μέσα στην ίδια αφήγηση ο ίδιος παρενέβαλε τα πραγματικά γεγονότα όπως τα πληροφορήθηκε αργότερα. Εκτίμησα λοιπόν ότι οι δύο αυτές αφηγήσεις θα πρέπει να παρουσιαστούν παράλληλα και όχι σε άλλο μέρος του βιβλίου έτσι ο μοναδικός τρόπος για να τις ξεχωρίσει ο αναγνώστης θεώρησα ότι ήταν η διαφορετική γραμματοσειρά.
• Επίσης διακρίνει το βιβλίο ο λόγος του μπαμπάς σας. Μπορούσε να είναι συναισθηματικός χωρίς να γίνεται “μελό”, βαθύτατα ανθρώπινος και παράλληλα προσιτός. Έτσι σας περιέγραφε τα όσα έζησε;
Ο πατέρας μου διάβαζε πολύ -βιβλία και δύο εφημερίδες καθημερινά – και για αυτό είχε αποκτήσει την ικανότητα να μεταφέρει τα συναισθήματα που βίωσε με ζωντάνια και παραστατικότητα. Ήταν ένας ευαίσθητος συναισθηματικά άνθρωπος που κατάφερνε να βγάζει στο λόγο του όσα έζησε. Όταν μιλούσε για το ναυάγιο θα έπρεπε να είχε μπροστά ή συγκεκριμένο ακροατή ή να είχε κάποιο λόγο ! Γιατί του έπαιρνε πολύ χρόνο ώστε να αποδώσει όλα όσα έζησε! Η αφήγηση του πατέρα μου και το δικό μου γράψιμο δεν έχει κανένα ίχνος μυθοπλασίας, κάθε λέξη του βιβλίου είναι μια αλήθεια. Για αυτό και δεν χρησιμοποίησα επίθετα ή λέξεις που θα “στόλιζαν” το κείμενο. Το γεγονός της βύθισης του “Ηράκλειο” είναι τεράστιο από μόνο του δεν έχει ανάγκη μεγάλα λόγια. Επίσης ο πατέρας μου ήταν ένας πολύ ταπεινός άνθρωπος, δεν ήθελε υπερβολές τις απαγόρευε. Δίνοντας κάποια κείμενα μου για να διαβάσει όταν ήταν εν ζωή αφαιρούσε ότι θεωρούσε υπερβολικό, δεν ήθελε καθόλου προσωπική προβολή, δεν ήθελε να μεγαλώσει στα μάτια του κόσμου το δικό του κατόρθωμα…
• Ήταν τόσο μεγάλη η διαφοροποίηση του ψυχισμού του πατέρα σας καθώς προσπαθούσε να επιβιώσει; Τη μια στιγμή εμφανιζόταν βέβαιος για τη σωτηρία του, την επόμενη βέβαιος για το θάνατο του. Ήταν τόσο αντικρουόμενα πράγματι τα συναισθήματα του ή ίσως τα διογκώσατε… εν είδη συγγραφικής αδείας;
Αυτές ήταν ακριβώς οι σκέψεις του όπως μου τις αφηγήθηκε. Η διαφοροποίηση του ψυχισμού ενός ανθρώπου που βιώνει μια μεγάλη τραγωδία και κυριολεκτικά παλεύει με το θάνατο είναι κατανοητή. Τα συναισθήματα του είναι αντικρουόμενα σίγουρα. Αλλά στις οριακές στιγμές της ζωής ενός ανθρώπου η αγωνιά, η απελπισία, ο φόβος, η οδύνη, η αγανάκτηση, ο θυμός, εναλλάσσονται με την ελπίδα, την καρτερία, την προσμονή, το κουράγιο. Στην αφήγηση του για το χρονικό της περιπέτειας δεν έχω συμπληρώσει καμία δική μου έκφραση, μεταφέρω ακριβώς τα λεγόμενα του!
ΔΕΝ ΗΘΕΛΑΝ ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΝ
• Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε στην συγγραφή; Ο εντοπισμός των εκθέσεων των εμπειρογνωμόνων; Η συνομιλία με τους διασωθέντες ή τους διασώστες;
Η έρευνα και η συγγραφή ξεκίνησε πριν από 13 και πλέον χρόνια. Όταν έφυγε ο πατέρας μου το 2009 τα άφησα γιατί θεώρησα ότι δεν έχει νόημα να εκδοθεί αν αυτός δεν είναι ζωντανός. Επίσης ήταν επώδυνο συναισθηματικά και για μένα να το ολοκληρώσω. Μετά από χρόνια όταν συνήλθα θυμήθηκα ότι ο πατέρας μου ήθελε να κυκλοφορήσει για τη μνήμη των θυμάτων του ναυαγίου αλλά και για να μάθουν οι συγγενείς γιατί χάθηκαν οι αγαπημένοι τους. Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισα ήταν η επαφή με τους διασωθέντες και με τους συγγενείς των αδικοχαμένων, καθώς δεν ήθελαν να μιλήσουν γιατί ξαναζούσαν το γεγονός. Τον Γιάννη Κοκκινόβραχο (ναυτικός του “Σύρος” του αρματαγωγού που διέσωσε τον Παναγιώτη Μπελώνη) τρεις φορές τον προσέγγισα μέχρι να δεχτεί να μου μιλήσει ! Το αρχειακό υλικό δεν ήταν δύσκολο να το εντοπίσω, είχα το δικαίωμα ως παιδί επιζώντα. Βοήθεια χρειάστηκα για να αποκρυπτογραφήσω τα ημερολόγια των πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού και είχα τη βοήθεια του ναύαρχου Δημητρακόπουλου ενός εκ των ναυτικών του “Σύρος”. Στο κεφάλαιο όπου ο πατέρας μου περιέγραφε πως ένιωθε ότι φεύγει από τη ζωή λίγο πριν τη διάσωση του και έχει σημαντικές αναφορές για την αγάπη ήταν έντονη η συναισθηματική μου φόρτιση. Αρκετές φορές σκέφθηκα να σταματήσω τη συγγραφή γιατί με πίεζε και με φόρτιζε πολύ…
• Έχουμε ακούσει πολλά για τα αίτια του ναυαγίου και τον μεγάλο αριθμό θυμάτων. Από τα γραφόμενα σας αντιλαμβανόμαστε πως η κακή μετασκευή του σκάφους, οι άδειες που λάμβανε η εταιρεία κάτω από την ανοχή του Υπουργείου Ναυτιλίας και των αρμόδιων υπηρεσιών αλλά και μια σειρά από σοβαρά λάθη του καπετάνιου την μοιραία εκείνη νύχτα έφεραν το κακό; Κάνουμε λάθος;
Η προβληματική κατασκευή, τα πλαστά πιστοποιητικά, η σχέση διαπλοκής των Τυπάλδων με την κυβέρνηση τότε των αποστατών, οι ελάχιστοι κανονισμοί της ακτοπλοίας που δεν εφαρμόζονταν κιόλας, το ανεκπαίδευτο πλήρωμα και η αδιαφορία του κρατικού μηχανισμού, το λάθος στίγμα που δόθηκε για το σημείο που είχε ναυαγήσει το “Ηράκλειον”. Ένα από τα μελανότερα τμήματα του ναυαγίου ήταν η μεγάλη καθυστέρηση στην οργάνωση της διάσωσης. Αφέθηκαν οι άνθρωποι αυτοί να παλεύουν με 9 μποφόρ στα παγωμένα νερά για ώρες! Ο πατέρας μου έλεγε ότι αν είχαν έλθει νωρίτερα τα πολεμικά θα είχαν διασωθεί τουλάχιστον 200! Αναζήτησα στην έρευνα και ναυτικούς του “Νunnalahti” του Φιλανδικού πετρελαιοφόρου και σε μια δεύτερη έκδοση πιστεύω ότι θα έχω βρει κάποιον από το πλήρωμα να προσθέσω τη μαρτυρία του.
• Τελικά τόσα χρόνια μετά τι πρέπει να κρατάμε από το ναυάγιο του “Ηράκλειο”, τι να θυμόμαστε και να έχουμε πάντα στο νου και την καρδιά μας ;
Η 8η Δεκεμβρίου του 1966 ήταν συνώνυμη του πένθους και της καταστροφής για όλη την Ελλάδα και περισσότερο τα Χανιά. Στην καρδιά και στο μυαλό μας πρέπει να μείνουν για πάντα οι αδικοχαμένοι και οι οικογένειες τους και τα μαρτύρια που πέρασαν μετά οι οικογένειες αυτές. Ο πατέρας μου σώθηκε αλλά χάθηκε ο πρώτος ξάδελφος του Παναγιώτης Κουριδάκης αφήνοντας 4 παιδιά ορφανά, η οικογένεια Λακκιωτάκη – πέντε άτομα – χάθηκε ολόκληρη. Για αυτό και ελπίζω ότι τώρα που ξεκίνησε το ταξίδι του βιβλίου θα λυθούν γλώσσες και ήδη έχει ξεκινήσει να γίνεται αυτό. Τέλος δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι σχέσεις διαπλοκής του μεγάλου κεφαλαίου και στη συγκεκριμένη περίπτωση του εφοπλιστικού με το κράτος και τις εκάστοτε κυβερνήσεις απαξιώνουν την ανθρώπινη ζωή και συχνά προκαλούν εγκλήματα και καταστροφές που βυθίζουν στην δυστυχία και στον πόνο χώρες και λαούς.
Τέλος θέλω να ευχαριστήσω τη Μαρία Συρρή για την τεράστια συμβολή στη διόρθωση, τις εκδόσεις “Κέδρος” που έκαναν την τιμή να εκδώσουν το βιβλίο και τον Γιώργο Μπαλαδάκη τον φωτογράφο για το εξώφυλλο και τέλος τον πατέρα μου γιατί ήταν ο πρώτος που πίστεψε ότι μπορώ να γράψω το βιβλίο.
